باب:
الاستجمار
وترا.
26. İstinca Yaparken Tek Sayıda Taş Kullanmak
حدثنا
عبد الله بن
يوسف قال:
أخبرنا مالك،
عن أبي
الزناد، عن
الأعرج، عن
أبي هريرة:
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال: (إذا
توضأ أحدكم
فليجعل في
أنفه ثم
لينثر، ومن
استجمر
فليوتر، وإذا
استيقظ أحدكم
من نومه
فليغسل يده
قبل أن يدخلها
في وضوئه، فإن
أحدكم لا يدري
أين باتت يده).
[-162-] Ebu Hureyre (r.a.)'in rivayet ettiğine göre Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Sizden biri abdest alırken burnuna
su çeksin sonra da sümkürsün. Taş ile tuvalet temizliği (istinca) yapan kişi de
tek sayıda taş kullansın. Sizden biri uykusundan uyandığında elini abdest
kabına sokmadan önce yıkasın. Çünkü hiçbiriniz (uyku esnasında) elinin nereye
değdiğini bilmez".
Diğer tahric: Bu
hadîsi bütün kütübü sitte sahipleri yani Buharî Müslim Ebu Davud, Tirmîzî,
Nesaî ve İbni Mace muhtelif ravîlerden muhtelif lafızlarla tahriç ettikleri
gibi» Ayrıca İmam Ahmed b. Hanbel de
Müsnedinde yer vermiştir.
AÇIKLAMA: Şafiî ve âlimlerin
çoğunluğu bu hadisin genel ifadesini esas alarak her uyku sonrasında elin
yıkanmasını müstehap görmüşlerdir. Ahmed bin Hanbel ise hadisin sonunda
"elinin nerede gecelediğini bilemez’’ ifadesi yer aldığından bunu sadece
gece uykusuna özgü kabul etmiştir.
Râfiî el-Müsned'm şerhinde şöyle demiştir: Şöyle demek de
mümkündür: "Geceleyin uyuyan kişinin uykudan sonra elini yıkamadan kaba
daldırması, gündüz uyuyandan daha çirkindir".
Alimlerin çoğunluğuna göre bu hadisteki emir mendupluk
bildirirken, İmam Ahmed İbn Hanbel'e göre bu gündüz uykusu değil gece
uykusundan sonra farzdır. Onun gündüz
uykusundan sonra el yıkamayı müstehap kabul ettiği de rivayet edilmiştir.
Alimlerin çoğunluğu bu kişinin elini yıkamadan abdest kabına sokması durumunda
bunun suyun temizliğine zarar vermeyeceği konusunda görüş birliği etmişlerdir.
İshak, Dâvud ve Taberî ise bu durumda suyun necis olacağını söylemişlerdir.
Bu hadis, abdest kabı ile ilgili olmakla birlikte gusül için
kullanılan kap da buna dahil edilir. Çünkü gusülde de abdest ve fazlası vardır.
"Kab"ın zikredilmesi ile, eller necis olsa bile eli daldırmakla
pislenmeyen su birikintisi, havuzlar dışarıda bırakılmıştır, hadisteki yasak
bunları kapsamaz.
Hadisten Çıkan
Bazı Sonuçlar
Kesin olarak bilinen şey esas alınmalıdır.
İbadette ihtiyat ile amel edilir.
Utanılacak bir şey söyleneceğinde aynı anlamı veren kinaye
sözler kullanılır.
Necaseti üç kere yıkamak müstehaptır. Çünkü necasetten şüphelendiğimizde
üç kere yıkamamız emrolunduğuna göre, necisliğinden emin olduğumuz yi üç kere
yıkamak haydi haydi gerekli olur.