EK SAYFA – 130-2
باب:
غسل الرجلين،
ولا يمسح على
القدمين.
27. Ayakları Yıkamak Ve Çıplak Olarak Ayaklar üzerine Mesh
Etmemek
حدثنا
موسى قال:
حدثنا أبو
عوانة، عن أبي
بشر، عن يوسف
بن ماهك، عن
عبد الله بن
عمرو قال: تخلف
النبي صلى
الله عليه
وسلم عنا في
سفرة سافرناها،
فأدركنا وقد
أرهقنا
العصر،
فجعلنا نتوضأ
ونمسح على
أرجلنا،
فنادى بأعلى
صوته: (ويل
للأعقاب من
النار). مرتين
أو ثلاثا.
[-163-] Abdullah İbn Amr (r.a.) şöyle demiştir: Bir yolculukta Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) bizden arkada kalmıştı. ikindi vakti girdiğinde bize yetişti. Biz
abdest alırken ayaklarımıza mesh yapıyorduk. Nebi s.a.v. en yüksek sesi ile iki
veya üç kere şöyle bağırdı: "Ateşte yanacak topukların vay haline!"
AÇIKLAMA: Hadisten ilk anda
anlaşıldığına göre bu yolculukta Abdullah İbn Amr da vardı. Müslim'in bir
rivayetinde yer aldığına göre bu yolculuk Mekke'den Medine'ye yapılıyordu.
Bunun, kaza umresi sırasında meydana gelmiş olması da mümkündür. Çünkü Abdullah
İbn Amr'm hicreti, o zaman veya ona yakın bir zamanda olmuştu.
Sahabenin abdestli olduğu için veya suya kavuşma umuduyla bu
namazı geciktirmiş olması da mümkündür. Müslim'in şu rivayeti bunu
göstermektedir: "Yolda suya rastladığımızda bir grup ikindide acele
etti". Yani ikindinin vakti yaklaştı, onlar da acele ederek hemen abdest
aldılar.
Ayaklarımıza mesh ediyorduk": Buharı bu ifadeden, Hz. Peygamber'İn onları yadırgama sebebinin
ayakların bir kısmının yıkanması değil, meshedilmesi olduğu sonucunu çıkarmıştır.
Bu sebeple konu başlığında "ayaklar üzerine mesh etmemek" şeklinde
bir ibare kullanmıştır.
Hadisin Arapça aslında geçen "veyl" kelimesinin ne
anlama geldiği konusunda farklı görüşler ileri sürülmektedir. Bu konudaki en
güçlü görüş İbn Hibban'ın Sahih'inde Ebu Said'den merfu olarak rivayet ettiği
"Veyl cehennemde bir vadidir" hadisidir.
Hz. Peygamber'İn abdest
alma şeklini anlatan mütevatir hadisler onun ayaklarını yıkadığını ifade
etmektedir. Hz. Peygamber bunu yaparken Allah'ın abdest İle ilgili ayetteki
emrini açıklamaktadır.
Abdurrahman İbn Ebi Leyla şöyle demiştir: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'in ashabı ayakların yıkanması konusunda icma etmiştir."
Topukların vay haline" sözünün anlamı, yıkama konusunda
kusurlu davranan topukların sahiplerinin vay haline demektir.
Hadisten Çıkan
Bazı Sonuçlar
-Bilmeyen kişiye öğretilir.
-Bir mesele anlaşılsın diye, yadırgama maksadıyla ses
yükseltilebilir, mesele tekrarlanabilir.
باب:
المضمضة في
الوضوء.
28. Abdest Alırken Ağza Su Vermek (Mazmaza Yapmak)
-قاله
ابن عباس وعبد
الله بن زيد
رضي الله عنهم،
عن النبي صلى
الله عليه
وسلم.
İbn Abbas ve Abdullah İbn Zeyd bunu Nebi s.a.v.'den rivayet
etmişlerdir.
حدثنا
أبو اليمان
قال: أخبرنا
شعيب، عن
الزهري قال:
أخبرني عطاء
بن يزيد، عن
حمران مولى
عثمان بن عفان:
أنه رأى عثمان
دعا بوضوء،
فأفرغ على
يديه من إنائه
فغسلهما ثلاث
مرات، ثم أدخل
يمينه في الوضوء،
ثم تمضمض
واستنشق
واستنثر، ثم
غسل وجهه
ثلاثا ويديه
إلى المرفقين
ثلاثا، ثم مسح
برأسه، ثم غسل
كل رجل ثلاثا،
ثم قال: رأيت
النبي صلى
الله عليه
وسلم يتوضأ
نحو وضوئي هذا،
وقال: (من توضأ
نحو وضوئي
هذا، ثم صلى
ركعتين لا
يحدث فيهما
نفسه، غفر
الله له ما
تقدم من ذنبه).
[-164-] Osman r.a.'ın azadlısı Humran'dan rivayet edildiğine göre Hz.
Osman abdest almak için su istedi. (Su gelince) kab'dan ellerine su dökerek
ellerini üç kere yıkadı. Sonra sağ elini kaba soktu ağzını çalkaladı, burnuna
su verdi ve sümkürdü. Sonra üç kere yüzünü yıkadı. Sonra üç kere dirseklere
kadar kollarını yıkadı. Sonra başını meshetti. Sonra her bir ayağını üçer kere
yıkadı. Sonra şöyle dedi: Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in benim aldığım gibi abdest aldığını gördüm.
O şöyle buyurdu: "Kim benim bu
aldığım abdest gibi abdest alır, sonra içinden bir şey geçirmeksizin iki rek'at
namaz kılarsa Allah onun geçmiş günahlarını bağışlar".
AÇIKLAMA: Bazıları kişinin
içinden bir şey geçirmemesi ile kasdedilenin ihlas veya kişinin kendini
beğenmemesi olduğunu söylemişlerdir. Kişi kendi nefsinde bir meziyet görerek
kendini beğendiğinde durumunun değişerek kibirlenmesinden ve helak olmasından
korkulur.
باب:
غسل الأعقاب.
29. Topukların Yıkanması
-وكان
ابن سيرين
يغسل موضع
الخاتم إذا
توضأ.
İbn Sîrin abdest aldığında yüzük yerini yıkardı
حدثنا
آدم بن أبي
إياس قال:
حدثنا شعبة
قال: حدثنا
محمد بن زياد
قال:
سمعت
أبا هريرة،
وكان يمر بنا
والناس
يتوضؤون من
المطهرة، قال:
اسبغوا
الوضوء، فإن
أبا القاسم
صلى الله عليه
وسلم قال: (ويل
للأعقاب من النار).
[-165-] Muhammed İbn Ziyad şöyle demiştir: Biz abdest
kabındaki su'dan abdest alırken Ebu Hureyre bize uğrar ve şöyle derdi:
Abdestinizi tam alın. Çünkü Ebu'l-Kasım (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
Ateşten dolayı vay topukların haline".
AÇIKLAMA: İbn Sirin abdest
aldığında yüzüğünü oynatarak yüzük yerini yıkardı. Bundan yüzüğün geniş olduğu
ve hareket ettirildiğinde suyun yüzük yerine ulaştığı anlaşılır.
Ebu Hureyre abdest alanlarda kusurlu bir davranış gördüğünden ve
onlar adına korktuğundan "abdestinizi tam alın" demiş olabilir.
Nebi s.a.v.'den künyesi ile yani Ebu'l-Kasım diye söz etmek
güzel olmakla birlikte, onu peygamberlik vasfı ile nitelemek daha güzeldir.
Bu hadis, âlimin fetva verdiğinde, dinleyenlerin aklında daha
iyi kalsın diye delili ile zikretmesi gerektiğini gösterir.