باب:
النهي عن
الاستنجاء
باليمين.
18. Sağ Elle Tuvalet Temizliği Yapmanın Yasak Olması
حدثنا
معاذ بن فضالة
قال: حدثنا
هشام، هو الدستوائي،
عن يحيى بن
أبي كثير، عن
عبد الله بن أبي
قتادة، عن
أبيه قال:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم: (إذا شرب
أحدكم فلا
يتنفس في
الإناء، وإذا
أتى الخلاء فلا
يمس ذكره
بيمينه، ولا
يتمسح بيمينه).
[-153-] Ebu Katâde'nin oğlu Abdullah babasının şöyle söylediğini rivayet
etmiştir: Resuiullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Biriniz bir şey içeceği zaman nefesini su kabına vermesin. Tuvaletini
yaptığında cinsel organını sağ eli ile tutmasın, (ön ve arkasını) sağ eli ile
silmesin (istinca yapmasın).
Tekrar: 154, 5630.
AÇIKLAMA: Buradaki yasağın
haramlık mı yoksa tenzihen mekruhluk mu ifade ettiği belirtilmemiştir.
Âlimlerin çoğunluğu bunun tenzihen mekruh olduğunu söylemişlerdir. Nevevî
şöyle demiştir: "Sağ elle tuvalet temizliği yapmak caiz değildir,
diyenlerin kastı; bu yapmak ya da yapmamak mubah olacak şekilde iki tarafı eşit
değildir, mekruhtur, terk yönü ağır basar anlamındadır. Bunun haram olduğunu
kabul edersek, böyle yapan kişi kötü bir iş yapmış olmakla birlikte yaptığı
temizlik yeterli olur".
Kişinin kab’ı ağzından ayırarak kaptan ayrı nefes alması
İçecekler bölümünde gelecek olan Enes'in rivayet ettiği hadise göre sünnetin
kendisidir. Buradaki yasak, temizlikte aşırı titizlik kasdedildiğinden edeb ve
âdaba uymak içindir.
باب:
لا يمسك ذكره
بيمينه إذا
بال.
19. Küçük Abdestini Yaparken Sağ Eli İle Cinsel Organını
Tutmamak
حدثنا
محمد بن يوسف
قال: حدثنا
الأوزاعي، عن
يحيى بن أبي
كثير، عن عبد
الله بن أبي
قتادة، عن
أبيه، عن النبي
صلى الله عليه
وسلم قال: (إذا
بال أحدكم فلا
يأخذن ذكره
بيمينه، ولا
يستنج بيمينه،
ولا يتنفس في
الإناء).
[-154-] Ebu Katâde, babasından naklen Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in şöyle buyurduğunu söylemiştir: "Biriniz küçük
abdestini yaparken sağ eli ile cinsel organını tutmasın, sağ eli ile istinca
yapmasın. Bir şey içtiğinde kab’a nefesini vermesin.
AÇIKLAMA: Konu başlığı ile
Buhârî, önceki konuda yer alan sağ elle cinsel organa dokunma konusundaki
mutlak yasağın, küçük abdestini yapma zamanı ile sınırlı olduğuna, bunun
dışındaki durumlarda cinsel organa sağ elle dokunmanın mubah olduğuna işaret
etmektedir.
Bir şey içerken su kabına nefesini verme yasağı ise tuvalet
yapma zamanı ile sınırlı olmayıp bu müstakil bir hükümdür. Bunun burada
zikredilmesinin hikmeti şu olabilir: Müminlerin genel olarak ahlâkî
özellikleri Hz. Peygamber'i örnek almalarıdır. O ise su döktükten sonra abdest
alırdı. Yine onun abdestten artan suyu içtiği de sabittir. Mü'min de bunu yapma
durumu ile karşı karşıyadır. Bu durumda Hz. Peygamber'in aklına geldiğinden bu
vesileyle mümin kişiye su içmenin âdabını da öğretmiştir.