|
MECMAU ZEVAİD |
TEFSİR |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Kıraatler ve Kur'an'ın
Kaç Harf Üzere indirildiğine Dair
11565. Huzeyfe der ki:
Ben, Allah Resülü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kur'an yedi harf üzere
indirilmiştir" buyururken işittim.
*Bunu Ahmed b. Hanbel, Bezzar ve Taberani rivayet etmiş olup
ravilerinden Asım b. Behdele güvenilir olmakla beraber hakkında tenkit vardır.
Fakat bu tenkit onun değerinden bir şey eksiltmez.
11566. Ahmed b.
Hanbel'in senediyle yine Huzeyfe'nin bildirdiğine göre Resülullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Ahcaru'l-Mira (Kuba taşlığı) yanında
Cebrail ile karşılaştım. ‘‘Ey Cebrail! Ben ümmi (okuma yazma bilmeyen) bir
ümmete gönderildim. Aralarında ömründe hiç kitap okumamış erkek, kadın, oğlan,
kız ve piri faniler vardır’‘ dedim. Dedi ki: Kur'an yedi harf üzere nazil
olmuştur. "
11567. Yine Huzeyfe'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Ahcarü'l-Mira
yanında Cebrail ile karşılaştı ve: "Ben ümmi bir ümmete ve ömründe kitap
okumamış kimselere gönderildim" dedi. Cebrail: "Allah sana Kur'an'ı
bir harf üzere okumam emrediyor" dedi. Mikail (Peygamber'e):
"Artırmasını iste" dedi. Cebrail: "İki harf üzere oku"
dedi. Mikail yine: "Artırmasını iste" dedi. Neticede bu sayı yedi
harfe kadar çıktı.
*Bunu Bezzar rivayet etmiş olup ravilerinden Asım b. Behdele
güvenilir olmakla beraber hakkında tenkit vardır. Fakat bu tenkit onun
değerinden bir şey eksiltmez.
Senedin diğer ravileri
ise Sahih'in ravileridir.
11568. Amr b. el-As'ın
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kur'an yedi
harf (yani farklı kıraat biçimi) üzere nazil olmuştur. Onu hangi harf üzere
okursanız, isabet etmiş olursunuz. Sakın tarhşmaya girmeyin; zira tartışma küfür
izi taşır" buyurmuştur.
*Bunu Ahmed b. Hanbel rivayet etmiştir.
11569. Amr b. el-As'ın
azatlısı Ebu Kays anlatıyor: Amr b. el-As bir adamı Kur'an'ın bir ayetini
okurken işitti ve "Sana bunu kim okuttu?" diye sordu. Adam:
"Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)" dedi. Amr: "Fakat
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bana bu ayeti başka türlü
okutmuştu" dedi. Sonra birlikte Allah Resulü'nün (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) yanına gittiler. İkisinden biri: "Ya Resulallah! Şu şu ayet
nasıldır?" diye sordu ve sonra onu okudu. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi
ve Sellem): "Bu şekilde indirildi" buyurdu. Diğeri de: "Ya
Resulallah!" deyip ayeti kendi bildiği şekilde okuyarak "Bu şekilde
indirilmemiş miydi? Ey Allah'ın Resulü?" diye sordu. Hz. Peygamber (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) ona da: "Bu şekilde de indirildi" buyurdu.
Sonra Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Bu Kur'an, yedi harf üzere
indirilmiştir. Bunlardan hangi harf üzere okursanız isabet etmiş olursunuz. Bu
hususta tartışmaya girmeyin; zira tartışma küfür izi taşır veya tartışma onu
inkara götürür. "
*Bunu Ahmed b. Hanbel rivayet etmiş olup ravileri, Sahih'in
ravileridir. Fakat hadis mürseldir.
11570. Ebu Talha
anlatıyor: Bir adam Hz. Ömer'in yanında Kur'an okudu ve Ömer onun okuyuşunu
düzeltti. Adam: "Ben bunu Resulullah'a böyle okudum ve o beni
düzeltmedi" dedi. Sonra birlikte Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) yanına gittiler. Onlardan biri aynı ayeti Peygamber'e (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) okudu. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Güzel okudun
(aferin)" buyurdu. Ömer bundan rahatsız olmuş gibiydi. Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ey Ömer! Mağfireti azaba, azabı mağfirete
dönüştürmedikçe bütün Kur'an okuyuşları doğrudur" buyurdu.
*Bunu Ahmed b. Hanbel rivayet etmiş olup ravileri, güvenilir
kimselerdir)
11571. Ebu Bekre'nin
bildirdiğine göre Hz. Cebrail: "Ey Muhammed!
Kur'an'ı bir harf üzere
oku!" dedi. Mikail: "Artırmasını iste" deyince Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) de artırmasını istedi. Cebrail: "İki harf
üzere oku!" dedi. Mikail yine: "Artırmasını iste" deyince o da
artırmasını istedi. Bunun üzerine Cebrail: "Üç harf üzere oku!" dedi.
Mikail yine: "Artırmasını iste" dedi ve bu şekilde yedi harfe kadar
çıktı. Sonra: "Bunların her biri geçerli ve yeterlidir. Yeter ki okuyucu
azap ayetini rahmetle veya rahmet ayetini azapla bitirmesin. Mesela (anlamdaş
olan) .... (gel); ..... (haydi git); ..... (acele et, koş) kelimeleri gibi.
*Bunu Ahmed b. Hanbel ve benzerini Taberani rivayet etmiştir.
Ancak Taberanl'nin ifadesi ".... (Dön git)" şeklindedir. Rivayetin
isnadında ismi geçen Zeyd b. Cud'an'ın hafızası zayıftır. Fakat kendisine
mütabaat edilmiştir. Ahmed b. Hanbel'in diğer ravileri ise Sahih'in
ravileridir.
11572. Huzeyfe anlatıyor:
Ahcar-ı Mira'da Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Cebrail ile
karşılaştı. Cebrail: "Senin ümmetin Kur'an'ı yedi harf üzere okumaktadır.
Fakat her kim onu bir harf üzere okumuşsa, kendisine öğretildiği gibi okusun,
ondan dönmesin" dedi.
İbn Mehdi'nin lafzı
şöyledir: "Zira ümmetin içinde zayıf olanları vardır. Her kim onu bir harf
üzere okumuşsa, ondan yüz çevirerek başka harfe dönmesin."
*Bunu Ahmed b. Hanbel rivayet etmiş olup isnadında ismi
zikredilmeyen bir ravi vardır.
11573. Ebu Cuheym'in
bildirdiğine göre iki kişi, Kur'an'ın bir ayeti üzerinde ihtilafa düştüler.
Biri: "Onu ben Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem) öğrendim"
dedi. Diğeri: "Onu ben Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
öğrendim" dedi. Sonra ikisi de ayeti Allah Resulü'ne (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) sordular ve Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kur'an yedi
harfÜzere ntizil olmuştur. Kuritin Üzerinde sakın tartışmaya girmeyin, Zira
Kur'an hakkında tartışmak, küfürdÜr" buyurdu.
*Bunu Ahmed b. Hanbel rivayet etmiş olup ravileri, Sahih'in
ravileridir.
11574. Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
"Kur'an yedi harfüzere nazil olmuştur. Kur'an hakkında tartışmak küfürdür.
-Bunu üç kere tekrarladı- Bildiğinizle amel ediniz. Bilmediğinizi bilenine
sorunuz. "
Hadisin diğer bir
varyantı ise şöyledir: "Kur'an yedi harf üzere nazil olmuştur." ....
(bilen), .... (hikmet sahibi); ..... (esirgeyen) ..... (bağışlayan) gibi."
*Bunların hepsini iki ayrı isnadla Ahmed b. Hanbel rivayet
etmiş olup isnadlardan birinin ravileri, Sahih'in ravileridir. Ayrıca benzerini
Bezzar rivayet etmiştir.
11575. Semure'nin
Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) dayandırarak bildirdiğine göre
Kur'an, Peygamber'e (Sallallahu aleyhi ve Sellem) üç kere arz edilmiştir.
(Semure demiştir ki) İnsanlar bizim okuduğumuz kıraati, arz edilen son kıraat
olduğunu düşünmektedirler. (Ravi der ki) O bu son sözü bu hadiste mi, yoksa
başka hadiste mi söyledi, bilmiyorum.
*Bunu Bezzar rivayet etmiş olup ravileri, Sahih'in
ravileridir.
11576. Semure'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kur'an yedi
harf üzere nazil olmuştur" buyurmuştur.
11577. Diğer bir
rivayette: "Kur'an üç harf üzere nazil olmuştur" geçmiştir.
*Hadisi Ahmed b. HanbeL. Bezzar ve üç Mu'cem'inde Taberanı
rivayet etmiş olup Ahmed b. Hanbel'in ve Taberanı'nin iki isnadından birinin ve
Bezzar'ın ravileri Sahıh'in ravileridir.
11578. Ebu'l-Minhal Seyyar
b. Selame anlatıyor: Bize ulaştığına göre Hz. Osman bir gün minberde şöyle
seslendi: Hz. Peygamber'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) "Kur'an, her biri
geçerli ve yeterli olan yedi harf üzere nazil olmuştur" buyurduğunu
işittiği halde ayağa kalkmayan kişiye Allah'ı(n azabını) hatırlatınm. Bu çağrı
üzerine sayılamayacak kadar çok kimse ayağa kalkarak Allah Resülü'nün
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) "Kur'an, her biri geçerli ve yeterli olan
yedi harf üzere nazil olmuştur" buyurduğuna şahitlik ettiler. Bunu gören
Hz. Osman: "Onlarla beraber ben de şahitlik ederim" dedi.
*Bunu Ebu Ya'la el-Müsnedü'l-kebir'de rivayet etmiş olup
isnadında ismini zikretmediği bir ravi vardır.
11579. Abdullah (İbn
Mes'ud)'un bildirdiğine göre Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Kur'an, yedi harf üzere nazil olmuştur. Ondaki her ayetin bir zahiri, bir
de batını vardır" buyurmuştur.
(İbn Mes'ud devamla
demiştir ki) Kişinin -(ravi ekledi) sanırım mescitte- sırt üstü yatıp ayak ayak
üstüne atmasını da yasakladı.
*Bunu Bezzar ve el-Müsnedü'l-kebir'de Ebu Ya'la rivayet
etmiştir. Ebu Ya'la'nın bir diğer rivayetinde "Her bir harfin bir batını,
bir de zahiri vardır" ifadesi geçmiştir.
Hadisi ayrıca Taberanı,
el-Mu'cemu'l-evsat'ta son kısmını zikretmeksizin muhtasar olarak rivayet
etmiştir. Bunlardan Ebu Ya'la'nın ravileri, güvenilir kimselerdir.
Hadisi Muhammed b. Aclan
kanalıyla Ebu ishak'tan nakleden Bezzar ise sonunda şu açıklamayı yapmıştır:
"Muhammed b. Aclan ibrahım el-Hecerl'den bundan başka hadis
nakletmemiştir. "
Ben derim ki: Muhammed
b. Aclan asıl Ebu ishak es-Sebey'l'den rivayette bulunmuştur. Eğer zikri geçen
Ebu ishak'tan maksat, Ebu ishak es-Sebey'ı ise Bezzar'ın ravileri de
güvenilirdir.
11580. Semure anlatıyor:
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bize Kur'an'ı bize okuttuğu gibi
okumamızı emrederdi. Bu bağlamda buyurdu ki: "Kur'an üç harf üzere nazil
olmuştur. Sakzn onun üzerinde tartışmaya girmeyin. Çünkü Kur'an'ın tamamı
mübarektir. Öyleyse onu, size okutulduğu şekilde okuyun. "
*Bunu Taberanı, ve "Onun üzerinde tartışmayın"
ifadesi yerine "Ondan uzaklaşmayın" ifadesiyle Bezzar rivayet etmiş
olup isnadları zayıftır.
Hadisin daha evvel
muhtasar bir varyantı daha geçmişti ki ravileri, Sahih'in ravileridir.
11581. Fulfule el-Cu'fu
anlatıyor: Mushaflar konusunda endişe duyanlarla beraber ben de endişe duydum
ve hep birlikte Abdullah (b. Mes'ud)'a koşarak yanına girdik. Gelenlerden biri:
"Biz sana ziyaret maksadıyla gelmedik. Bilakis şu haber bizi korkuttu da
onun için sana geldik" dedi. Abdullah da şu cevabı verdi: "Kuşkusuz
bu Kur'an, Peygamberinize yedi kapıdan yedi harf üzere -veya dedi ki: Birçok
harf üzere- nazil olmuştur. Halbuki sizden önceki(lere indirilen kutsal) kitap
tek kapıdan tek harf üzere nazil olurdu."
*Ben derim ki: Fulfule'den konuyla ilgili Sahih'de bundan
başka bir hadis daha nakledilmiştir.
Hadisi Ahmed b. Hanbel
nakletmiş olup ravilerinden Osman b. Hassan el-Amiri'yi ibn Ebi Hatim
(eserinde) zikretmiş; ancak onu ne cerh etmiş, ne de güvenilir olduğunu
belirtmiştir. Diğer ravileri ise güvenilir kimselerdir.
11582. Abdurrahman b.
Abis anlatıyor: Bize Abdullah (b. Mes'üd)'un öğrencilerinden Hemedanlı bir zat
bildirdi; fakat (ravi) ismini söylemedi. Dedi ki: Abdullah (b. Mes'üd),
Medine'ye gitmek isteyince öğrencilerini toplayıp onlara şöyle dedi:
"Vallahi ben sizin içinizden din, anlayış ve Kur'an bilgisi bakımından
Müslüman orduları arasında yetişenlerin en üstünlerinin yetiştiğini umuyorum.
(Bilin ki) bu Kur'an çokça okunmakla ne değişir, ne eskir, ne de hükmü kalkar.
Kim onu bir harf üzere okumuşsa, o harften yüz çevirerek onu terk etmesin. Her
kim Kur'an'ı Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) öğrettiği o harflerden
biri üzere okumuşsa, ondan yüz çevirerek onu terk etmesin. Çünkü Kur'an'dan bir
ayeti inkar eden, hepsini inkar etmiş olur. Harften maksat, sizden birinizin
arkadaşına: .... (acele et) yerine, .... (hadi) ve .... (çabuk) demesi
gibidir."
*Ben derim ki: Bunu uzunca bir hadis içerisinde imam Ahmed ve
ayrıca Taberanı rivayet etmiş olup isnadında ismi zikredilmeyen bir ravi
vardır. Diğer ravileri ise Sahih'in ravileridir.
11583. Ömer b. Ebi
Seleme'nin bildirdiğine göre Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Abdullah
b. Mes'ud'a şöyle buyurmuştur: "Daha önce (kutsal) kitaplar gökten tek bir
kapıdan inerlerdi. Fakat Kur'an yedi kapıdan yedi harf üzere indirildi. Bu yedi
harften maskat: Helal haram, muhkem müteşabih, meseller ve emir yasak gibi
hususlardır. Buna göre Kur'an 'ın helal kıldığını helal, haram kıldığını haram
kabul edin; muhkemi ile amel edin, müteşabihi üzerinde durmayın ve
mesellerinden ibret alın. Bunların her biri Allah katından gelmedir. Bunu ancak
akıl sahipleri düşünür. "
*Hadisi Taberanı rivayet etmiş olup ravilerinden Ammar b.
Matar son derece zayıftır. Bununla beraber kendisini güvenilir kabul edenler de
olmuştur.
11584. Abdullah (b.
Mes'üd) der ki: "Bu Kur'an'da bulunan her bir harfin muhakkak bir haddi
(ifade ettiği bir hükmü) vardır. Her haddin de bir matlaı (gerekçesi)
vardır."
*Bunu Taberanı, rivayet etmiştir.
11585. Ebü Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kur'an yedi
harfüzere nazil olmuştur ve Kur'an hakkında tartışmak küfürdür"
buyurmuştur.
*Hadisi Bezzar rivayet etmiş olup ravilerinden Muhammed b.
Amr'ın
hadisi hasen derecesindedir.
Diğer ravileri ise Sahıh'in ravileridir.
11586. Ebu Said'in
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kur'an, her
biri geçerli ve yeterli olan yedi harf üzere nazil olmuştur" buyurmuştur.
*Hadisi Taberanı, el-Mu'cemu'l-evsat'ta rivayet etmiş olup
ravilerinden Meymun Ebu Hamza metruktur.
11587. Süleyman b. Sured
anlatıyor: Muhammed'e (Sallallahu aleyhi ve Sellem) iki melek geldi. Biri:
"Kur'an'ı bir harf üzere oku" dedi. Diğeri: "Artır" dedi.
Bu şekilde artırmaya devam etti ve nihayet önceki melek: "Onu yedi harf
üzere oku" dedi.
*Bunu Taberanı, el-Mu'cemu'l-evsat'ta rivayet etmiş olup
ravilerinden Cafer'i tanımıyorum. Diğer ravileri ise güvenilir kimselerdir.
11588. Zeyd el-Kassar,
Zeyd b. Erkam'dan naklederek der ki: Mescitte Zeyd'le birlikte idik. Bize bir
saat hadis nakletti. Sonra dedi ki: Bir adam Allah Resülü'ne (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) gelerek dedi ki: "Bana Abdullah b. Mes'üd bir süre okuttu. Aynı
süreyi bana Zeyd de, Ubey de okuttular. Hepsinin kıraati de farklı farklı idi.
Bunlardan hangisinin kıraatini esas alayım?" Resülullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) sustu, cevap vermedi. Hz. Ali yanı başında duruyordu. Hz. Ali dedi
ki: "Her insan Kur'an'ı nasıl öğrendi ise öyle okusun. Bunların hepsi de doğrudur,
güzeldir."
*Bunu Taberanı. rivayet etmiş olup ravilerinden isa b. Kırtas
metruktur.
11589. Muaz b. Cebel der
ki: "Kur'an yedi kapıdan yedi harf üzere nazil olmuştur ki onların her
biri geçerli ve yeterlidir."
*Bunu Taberani, rivayet etmiş olup ravileri, güvenilir
kimselerdir.
11590. Ümmü Eyyüb'un
bildirdiğine göre Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kur'an yedi
harf üzere nazil olmuştur. Bunlardan hangisine göre okursan isabet etmiş
olursun" buyurmuştur.
*Bunu Taberanı, rivayet etmiş olup ravileri, güvenilir
kimselerdir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: