MECMAU ZEVAİD

DİYETLER

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Izdiham Neticesinde Düşenlerin Diğerlerine Tutunmaları

10724. Hz. Ali anlatıyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) beni, Yemen'e vali olarak gönderdi. Yolculuk esnasında bir aslana tuzak çukuru yapan, bir topluluğa rastladık. Bu durumda birbirleriyle itişirken bir adam, o tuzağa düştü. Adam düşerken başka bir adama tutundu. Kendisine tutunulan adam da başka bir adama tutundu. Derken çukura düşenler dört kişi oldular ve neticede (tuzağa düşmüş) aslan onları yaraladı. Nihayet bir adam o aslana bir mızrakla vurarak öldürdü. Ama yaralanan adamların tümü, yaralarından dolayı daha sonra öldüler. İlk düşenin akrabaları, diğerlerinin akrabalarına karşı savaşmak üzere silahlarını çıkardılar. Bunun üzerine Hz. Ali onların yanına gelerek: "Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hayatta iken birbirinizle savaşmak mı istiyorsunuz? Eğer razı olursanız ben aranızda hüküm veririm ve hüküm bu olur. Yok, bu hükmü kabul etmezseniz Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanına varıncaya kadar birbirinizle savaşmaktan geri durun; Allah'ın Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) aranızda hüküm versin. Bundan sonra kim taşkınlık ederse onun hiçbir hakkı kalmaz. Kuyuyu kazan kabilelerden (ayrı ayrı) diyetin dörtte birini, diyetin üçte birisini, diyetin yarısını, diyetin tamamını toplayın. Birinci adama, diyetin dörtte birini verin. Zira o, üstündekinin ölümüne yol açtı. İkinci adama, diyetin üçte birini, üçüncü adama, diyetin yarısını (dördüncü adama da, diyetin tamamını) verin" dedi. Ama onlar Hz, Ali'nin verdiği hükmü kabul etmeyip Hz. Peygamber'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanına gittiler. Geldiklerinde Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Makam-ı İbrahim'in yanında bulunuyordu. Olup biteni O'na anlatınca: "Ben sizin aranızda hüküm veririm" buyurdu ve başını iki elinin arasına koydu. Bu esnada topluluktan bir adam: "Ali aramızda hüküm verdi" deyip olup biteni anlattılar. Resulullah ta (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Ali'nin verdiği hükmü tasvip etti.

10725. Başka bir rivayette Hz. Ali: "Dördüncü adama da, diyetin tamamını verin" dedi.

*Hadisi Ahmed rivayet etmiştir. Senedinde bulunan Haneş'i Ebu Davud güvenilir saymıştir; ancak onda zayıflık vardır. Diğer ravileri, Sahih'in ravileridir.

10726. Haneş b. el-Mu'temir'in bildirdiğine göre Yemen'de bir tuzak kuyusu kazdılar ve nihayet kuyuya bir aslan düştü. Sabah olunca kuyunun içine düşen aslana bakmaya başladılar. Aslana bakarlarken bir adam kuyuya düştü. Düşerken başka bir adama tutundu. Sonra ikinci adam da üçüncü bir adama tutundu. Üçüncü adam da dördüncü adama tutundu. Derken dört kişinin hepsi kuyuya düştü. Aslan da onları yaraladı. Bu arada bir adam mızrağıyla aslanı öldürdü. İnsanlar ilk düşen adama: "Sen bizim arkadaşlarımızı öldürdün dolayısıyla diyetlerini ödemen gerekir" dediler. Akrabaları bunu kabul etmeyince anlaşmazlığa düşüp birbirleriyle kavga edecek duruma geldiler. Onlar bu haldeyken Hz. Ali, onların yanına geldi ve ona bunun hükmünü sordular. Ali: "Ben aranızda hüküm vereceğim! Hükmümü kabul etmek isteyen için hükmüm geçerli olur. Kim de kabul etmeyip öfkelenirse; Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanına gidip, aranızda hüküm verinceye kadar herhangi bir hakkı olmayacaktır" dedi. Onlar da:

"Tamam kabul ediyoruz" dediler. Ali: "Kuyunun etrafında toplanan insanlardan diyetin dörtte birini, diyetin üçte birisini, diyetin yarısını ve diyetin tamamını toplayın. Birinci adama, diyetin dörtte birini verin. Zira o, kendisinden başka, üç kişinin ölümüne sebep oldu. İkinci adama, diyetin üçte birini verin. çünkü o, kendisinden başka, iki kişinin ölümüne sebep oldu. Üçüncü adama, diyetin yarısını verin. Çünkü o kendisinden başka bir kişinin ölümüne sebep oldu. Dördüncü adama da, diyetin tamamını verin. Bu hükmü kabul ederseniz geçerli bir hüküm olacaktır. Kabul etmezseniz Hz. Peygamber'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanına gidip Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) aranızda hüküm verinceye kadar hükmü kabul etmeyenin hiçbir hakkı olmayacaktır" dedi. Ertesi yıl Hz. Peygamber'e (Sallallahu aleyhi ve Sellem) gelip olup biteni anlattılar. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "İnşaallah ben aranızda hüküm veririm" buyurdu. O esnada Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Makam-ı İbrahim'in yanında oturuyordu. Bu arada onlardan biri kalkıp: "Ali bizim aramızda hükmetli" deyince Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Aranızda nasıl hüküm verdi?" diye sordu. Onlar da nasıl hüküm verdiğini anlattılar. Bunun üzerine Allah'ın Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bu konuda verilecek hüküm, Ali'nin verdiği hükümdür" buyurdu.

*Hadisi Bezzar rivayet etmiş ve hadisin sonunda: "Ali'den sadece bu senedle rivayet edilmiştir" demiştir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Kısas ve Kısas Gerektirmeyen Durumlar