METALİBU’L-ALİYE İBN HACER el-Askalani

ALIŞVERİŞ

12- Faiz

1293. Ubade b. es-Samit şöyle demiştir: Resulullah'ı (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Ramazan ayı içerisinde Perşembe gecesi -ki, o geceden sonra artık Ramazan orucu tutmadı bir Ensar meclisinde: "Arpa arpayla kafizi (33 lt) kafiline eşit ve peşin olarak değiştirilir. Fazlası faizdir" buyururken işittim.

Tahric bilgisi: (Ahmed b. Meni) Hadisin aslı Müslim'in Sahih'inde farklı ifadelerle ve buradaki ziyade olmaksızın geçmiştir.

1294. İbn Ömer'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Altın altınla, gümüş gümüşle, buğday buğdayla, arpa arpayla, tuz tuzla ve hurma hurmayla misli misline, ölçeği ölçeğine birbirine eşit olarak trampa edilirler. Kim artırırsa veya artırılmasını talep ederse, faize bulaşmış olur" buyurmuştur.

Tahric bilgisi: (Ebu Ya'la)

1295. Ebu'z-Zübeyr el-Mekki demiştir ki: Cabir b. Abdullah'a buğdayın hurmayla farklı miktarlarda peşin olarak değiş tokuş edilmesinin hükmünü sordum. Dedi ki: Biz, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) zamanında bir sa' buğdayı, altı sa' hurmaya karşılık peşin olarak satın alırdık. Eğer bedeller aynı cinsten ise, misli misline değiştirilmesinden başka seçenek yoktur.

Tahric bilgisi: (Ebu Ya'la)

1296. Ata der ki: İbn Abbas kölelerine hurma ürünlerini bir, iki ve üç sene önceden satardı. Cabir kendisine neden böyle yaptığını sorunca da: Bilmez misin ki, köle ile efendisi arasında faiz cari değildir" diye yanıtladı.

Tahric bilgisi: (Müsedded)

1297. Ebu Ma'bed'in bildirdiğine göre İbn Abbas, kölesine meyveleri henüz tatmadan satardı. Kendisi ile kölesi arasında faizin cari olmadığını düşünürdü.

Tahric bilgisi: (Müsedded)

1298. Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) azatlısı Ebu Rafi' anlatmaktadır: Muhtaç duruma düştük ve hanımımın iki halhalini alarak Ebu Bekir'in halife seçildiği yıl yola çıktım. Yolda Ebu Bekir'e rastladım ve bana: "Bu nedir?" diye sordu. Ben de "Hayatta olanın nafakaya ihtiyacı vardır" dedim. "Bende gümüş para var" dedi ve terazi istedi. Halhalleri bir kefesine, gümüşü de diğer kefesine koydu. İki halhal bir danik kadar fazla geldi. Bunun karşılığını verdi, Ben "Ey Allah Resulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem) halifesi bu sana helaldir" deyince "Ey Eba Rafı'! Sen helal etsen de Allah bunu helal kılmaz.

Zira ben Resulullah'ı (Sallallahu aleyhi ve Sellem): Altın altınla, gümüş gümüşle ağırlığı ağırlığına birbirine eşit olarak değiştirilir. Fazla veren de, fazlasını alan da cehennemdedir buyururken işittim."

Tahric bilgisi: (İshak, Ebu Bekir b. Ebi Şeybe, el-Haris ve Ebu Ya'la)

1299. Ebu Kays'ın bildirdiğine göre Ebu Bekir es-Sıddik Şam'daki ordu kumandanlarına şöyle yazmıştır: "Sizler faizin yaygın olduğu topraklara düştünüz. Altını altınla yalnız ağırlığı ağırlığına eşit olursa değiş tokuş ediniz. Gümüşü gümüşle yalnız ağırlığı ağırlığına eşit olursa, değiş tokuş ediniz. Yiyeceği yiyecekle yalnız ölçeği ölçeğine eşit olursa, değiş tokuş ediniz.

Tahric bilgisi: (İshak)

Ben derim ki: "Muhammed b. es-Saib, İbnü'l-Kelbi olup kesinlikle metruktür.

1300. Ebu Said er-Rakkaşi'nin bildirdiğine göre İbn Abbas'ın azatlısı İkrime Basra'ya geldi. Cuma mescidinde / Büyük mescitte yanına oturduk. Dedi ki: "Şu şeyhinizi (Hasan b. Ebi'l-Hasan'ı kastetmektedir) menetmez misiniz? Müslümanların gümüşü gümüşle, altını altınla değiştirmek şeklinde peşin olarak yaptıkları alışverişin haram olduğunu ileri sürmektedir. Ben şahadet / tanıklık ederim ki, İbn Abbas bunu helal kabul etmiştir." Ebu Said demiştir ki: Ona dedim ki: "Yazıklar olsun sana! Hatırlamıyor musun ki, ben başucunda, sen de ayaklarının yanında oturuyorduk da bir adam gelip, senin başucuna dikilmişti. Sen de ona: "Ne istiyorsun?" diye sormuştun. O da: "İbn Abbas'a altının altınla satışını soracağım" demişti ve sen ona: "Haydi git. O, bunda bir sakınca olmadığını söylemektedir" deyince İbn Abbas sarığını yüzünden kaldırıp oturmuş ve şunları söylemişti: "Estağfurullah! Vallahi ben yalnız Müslümanların her türlü peşin alış verişlerini helal görüyordum. Sonra Abdullah b. Ömer ve Ömer b. el-Hattab'tan bu konuda hadis işittim. Onlar bu hususta Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem), benim duyup belleyemediklerimi bellemişlerdi. Allah'tan af dilerim (Estağfırullah)

Tahric bilgisi: (İshak)

1301. Abdullah b. Ebi Müleyke demiştir ki: İbn Abbas'ı "Sarftan / Dövizcilikten tövbe eder, Allah'tan bağışlanmak dilerim" derken işittim.

Tahric bilgisi: (İshak)

1302. Ata demiştir ki: Hz. Peygamber'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ashabından on, on beş kişi (13-19) ibn Abbas'ın yanına gitti ve dediler ki: "Biz senden daha yaşlıyız ve Allah Resulü'nü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) senden daha iyi tanımaktayız. O ne zaman sarfı (para değiş tokuşunu) helal saydı? Halbuki biz Resulullah'ı (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bundan men ederken işitmiştik..... Ravi, hadisi Usame'den nakletmiştir.

Hadis Sahih'te geçmektedir. Kütüb-i Sitte müellifleri hadisi bu sözlerle bu sayıda sahabiden nakletmemişlerdir. Senette geçen İsmail hakkında tenkit vardır.

Tahric bilgisi: (İshak)

1303. Katade demiştir ki: Said b. el-Müseyyib'e bolluk zamanına kadar vadeyle iki koyuna karşılık bir koyun satmanın hükmünü sordum. Dedi ki: Bunu bir adam Ömer b. el-Hattab'a sordu. Ömer de: "Allah'ın en son indirdiği ayet riba / faiz ayetidir. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bunu bize tefsir etmeden vefat etti. Bu yüzden faizi de, faiz kuşkusu bulunanı da bırakın" dedi.

Tahric bilgisi: Ben derim ki: Bunu, sual kısmı hariç, İbn Mace rivayet etmiştir. (İshak)

1304. Bilal demiştir ki: Yanımda kalitesiz hurma vardı. Onunla pazardan yarı ölçeğinde daha kaliteli hurma satın aldım. Sonra erkenden Allah Resulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanına gittim ve bu yaptığımı ona anlattım. "Hemen git hurmanı al ve bunu iade et" buyurdu. Ben de öyle yaptım. Sonra ResululLah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Hurma hurmayla misli misline, buğday buğdayla misli misline, arpa arpayla misli misline, tuz tuzlamisti misline, altın altınla ağırlığı ağırlığına, gümüş gümüşle ağırlığı ağırlığına takas yapılır. Fazlası faizdir.

Tahric bilgisi: {İshak ve Ebu Ya'la)

1305. İbrahim demiştir ki: Bilal'ın yanında kurtlanmış hurma vardı. Onun iki sa'ını bir sa (kaliteli) hurmaya sattı.

Tahric bilgisi: (el-Haris)

1306. Bilal demiştir ki: Yanımda Peygamber'e (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ait hurma vardı. İki sa'a karşılık bir sa olmak üzere ondan daha kaliteli hurma buldum ve (değiş tokuşla) satın aldım. Sonra onu alıp Hz. Peygamber'e (Sallallahu aleyhi ve Sellem) götürdüm. "Bunu nereden buldun Bilal!" dedi. Ben de: "(Sizin hurmadan) İki sa'a karşılık (bundan) bir sa' satın aldım" demem üzerine: "Onu iade et ve bize kendi hurmamızı getir" buyurdu.

Tahric bilgisi: (Ebu Ya'la)

1307. Şurayh'ın naklettiğine göre İbn Ömer: "Bir dirheme karşılık bir dirhem verilir. Onlardan biri fazla olursa, faiz olur" demiştir.

Tahric bilgisi: (Müsedded)

1308. Ebu Hureyre ve İbn Abbas şöyle nakletmişlerdir: Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bize hutbe irat etti.... Zikrettikleri uzun hadiste şu sözler geçmiştİr: "Kim faiz yerse, yediği faiz kadar karnını ateşle doldurmuş olur. Eğer faizle bir mal kazanırsa, Allah onun hiç bir amelini kabul etmez Yanında faiz malından bir kırat bile bulunduğu müddetçe Allah'ın ve meleklerin lanetine duçar olur."

Tahric bilgisi: (el-Haris)

1309. Ebu Hureyre'nin meclislerine katılanlardan birisi olan Yezid b. Abdurrahman es-Suhaymi der ki: Ona (Ebu Hureyre'ye) vadeyle iki koyuna karşılık bir koyun satın almanın hükmünü sordum. "Ancak peşin olursa caizdir" dedi.

Tahric bilgisi: (Müsedded)

1310. İbrahim demiştir ki: "Eğer altını gümüşten koparıp ayıramıyorsan (yani her iki metalden oluşmuş bir malı), onu altın ya da gümüş karşılığında satmanda sakınca yoktur."

Tahric bilgisi: (Müsedded)

1311. Said b. el-Müseyyib'in bildirdiğine göre Hz. Ali ile Osman sarftan / dövizcilikten menetmişlerdir.

Tahric bilgisi: (Müsedded)

1312. Muhammed b. Sirin'in bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Ebu Bekir ve Ömer sarfı (paranın parayla satışını) yasaklamışlardır.

Tahric bilgisi: (Müsedded)

1313. Ebu Abdullah demiştir ki: Hz. Peygamber'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ashabından otuz kişi gördüm. Hepsi de sarftan menederdi. Bunlardan biri de Muaz b. Cebel'dir.

Tahric bilgisi: {Müsedded)

1315. Yezid b. Ebi Yezid'in bildirdiğine göre o, İbn Abbas'a rastlamış ve ona sarfın hükmünü sormuş. O da: "Bana gelen her Müslüman'a eski görüşümden döndüğümü ilet!" dedi.

Tahric bilgisi: (Müsedded)

1316. Ubeyd b. Nadle'nin bildirdiğine göre Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) devenin bir parçasının, deve yavrusu karşılığında satılmasının hükmü sorulmuş ve O, bunu yasaklamıştır.

Tahric bilgisi: (Müsedded)

1317. Yahya b. Ebi Kesir demiştir ki: Bana İbn Abbas'dan duyan birinin naklettiğine göre, ona bir devenin iki deve karşılığında vadeyle satışının hükmü sorulmuş. O da: "Fazlalık, uygundur. Et bazında bir sakınca yoktur.

Tahric bilgisi: (Müsedded)

1318. Hasan b. Muhammed b. Ali'nin bildirdiğine göre Hz. Ali bir deveyi iki deveye karşılık vadeyle satmıştır.

Tahric bilgisi: (Müsedded)

1319. Said b. el-Müseyyİb'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hayvanın hayvanla satışını yasaklamıştır.

Tahric bilgisi: (Müsedded)

1320. Enes b. Malik'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Gümüş gümüşle, altın altınla, hurma hurmayla, buğday buğdayla, arpa arpayla ve tuz tuzla misli misline veya ağırlığı ağırlığına birbirine eşit olarak trampa edilirler...... "

Tahric bilgisi: (Ebu Davud et-Tayalisi)

1321. Abdullah şöyle anlatmıştır: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) zamanında bir deve kesilip parçalandı. Bir adam: "Bana bir koyun karşılığında onun parçalarından bir parça verin" dedi. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) de: "Bu (satış) uygun olmaz" buyurdu.

Tahric bilgisi: (İbn Ebi Ömer)

1322. Ebu Nadre'nin bildirdiğine göre Ebu Said: "Hurmanın hurmayla satışında, gümüşün gümüşle satışına nazaran daha çok faiz vardır" demiştir.

Tahric bilgisi: (Ebu Bekir b. Ebi Şeybe)

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

13- Hakkını Tam Almak İsteyenin Ölçek Kullanma Zorunluluğu Ve İndirimin Geçerli Oluşu