|
ASR 1 |
بِسْمِ
اللهِ
الرَّحْمنِ
الرَّحِيمِ وَالْعَصْرِ |
1. Andolsun asra ki;
Bu buyruğa dair
açıklamalarımızı iki başlık halinde sunacağız:
1- "Asr" Nedir?:
2- Bir Kimse "Asr"ı Zikrederek
Yemin Ederse:
1- "Asr"
Nedir?:
Yüce Allah'ın:
"Andolsun asra ki" buyruğu "zamana ki" demektir. Bu
açıklamayı İbn Abbas ve başkaları yapmıştır. Buna göre "asr" (anlam
itibariyle) dehr (zaman) gibidir. Şairin şu beyitinde de bu anlamdadır:
"Hevanın yolu çok kötüdür, heva denizi pek derindir Hevanın bir günü bir
ay eder, hevanın bir ayı da bir zaman (dehr)"
Yüce Allah, herhangi bir
asra yemin etmiştir (de denilmiştir.) Çünkü herbir asırda (zamanda) hallerin
evirilip çevirilmesine, değişip durmasına ve bunlarda yaratıcının varlığına
delalet etmesine dikkat çeken bir özellik vardır.
Asrın, gece ve gündüz
olduğu da söylenmiştir. Humeyd b. Sevr dedi ki: "İki asır (olan) bir gece
ve bir gündüz mutlaka ele geçirir Birisinin peşine takıldılar mı, istediklerini
mutlaka yetişirler."
"İki asır"
aynı zamanda sabah ve akşama da denilir. Şair şöyle demiştir: "Ben iki
asır onu savsaklayıp dururum, nihayet usanır benden Ve ister istemez borcun
yarısına razı olur."
Şair şunu demek istiyor:
O günün başında bana geldi mi, akşama ona söz veririm.
Bunun öğleden sonra
demek olduğu, bunun da güneşin zevali ile batışı arasındaki zaman olduğu da
söylenmiştir. Bu görüş el-Hasen ve Katade'ye aittir. Şairin şu beyitinde de bu
anlamdadır: "Ey Amr! Bizimle birlikte öğleden sonra yola koyul. Çünkü asr
(vakti) kısalmış bulunuyor, Hiç şüphesiz ilk öğle çıkışında ganimet ve ecir
vardır."
Yine Katade'den, bu
gündüzün vakitlerinden son vakittir, dediği rivayet edilmiştir.
Bunun, ikindi namazına
yemin olduğu da söylenmiştir. Vusta namazı da odur. Çünkü o namaz, namazların
en faziletlisidir. Bu da Mukatil'in görüşüdür. Nitekim "asr okundu"
ikindi namazı için ezan okundu, demektir. "Asr kılındı" denildiği
zaman, ikindi namazı kılındı, demek olur. Sahih haberde de şöyle denmiştir:
"Vusta (orta) namaz ikindi namazıdır." Buna dair açıklamalar daha
önceden el-Bakara Süresi'nde (el-Bakara, 238. ayet ikinci başlıkta) geçmiş bulunmaktadır.
Bir diğer görüşe göre
bu, Peygamber (s.a.v.)'ın asrına -onunla peygamberliğin yenilenmesi suretiyle
bu asrın faziletinden ötürü- yapılmış bir yemindir. Buyruğun, asrın Rabbine
yemin olsun, anlamında olduğu da söylenmiştir.
2- Bir Kimse
"Asr"ı Zikrederek Yemin Ederse:
Bir kimse, bir kişi ile
bir asır konuşmamak üzere yemin ederse onunla bir sene konuşmamalıdır. İbn
Arabi dedi ki: İmam Malik'in bir kimse ile bir asır boyunca konuşmamayı yemin
edenin yeminini "bir sene"ye yorumlamasının sebebi, bu husustaki
görüşlerin çoğunluğunun bu doğrultuda olmasından dolayıdır. Bu görüşü kabul
etmesi de; onun yorumlar ile ilgili hususlarda manayı (yorumlamayı)
ağırlaştırmak (tağliz) şeklinde benimsediği asıl kaidesine binaendir. Şafii de
şöyle demiştir: Belli bir niyeti olması hali dışında kısa bir süre dahi onunla
konuşmasa yeminini yerine getirmiş olur. Ben de bu kanaatteyim. Ancak yemin
eden kimse Arap ise ona: Neyi kastettin? diye sorulur. Eğer muhtemel bir mana
ile yorumlayacak olursa, onun bu açıklaması kabul edilir. En az süreyi
söylemesi müstesna. Malik'in mezhebine göre onun yapacağı açıklamaya göre
yorumlanması da sözkonusu olur. Doğrusunu en iyi bilen Allah'tır.
SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E
TIKLAYIN