BEYYİNE SURESİ
HAKKINDA
Rahman ve Rahim Allah'ın
Adı İle
Yahya b. Sellam'ın
görüşüne göre Mekke'de inmiştir. İbn Abbas ve cumhurun görüşüne göre Medine'de
inmiştir. Dokuz (8) ayet-i kerimedir.
Bu sürenin fazileti
hakkında sahih olmayan bir hadis gelmiştir. Biz bu hadisi Muhammed b. Abdullah
el-Hadrami'den rivayet ettik. Dedi ki: Bana Ebu Abdurrahman b. Numeyr dedi ki:
Ebu'l-Heysem el-Haşşab'a git de ondan (hadis) yaz. Çünkü o (çok hadis)
yazmıştır. O da ona gitti. Dedi ki: Bize Malik b. Enes anlattı. O Yahya b.
Said'den, o Said b.
el-Müseyyeb'den, o
Ebu'd-Derda'dan rivayetle dedi ki: Rasülullah (s.a.v.) buyurdu ki: Şayet
insanlar "Kitab ehlinden ve müşriklerden olanlar ...
ayrılmayacaklardı" (1. ayet) Süresi'nde olanları bilmiş olsalardı;
ailelerini, mallarını ihmal ederek onu öğrenirlerdi. " Huzaalılardan bir
adam: Peki, bu sürede ne gibi bir ecir vardır, ey Allah'ın Rasülü? diye sordu.
Peygamber şöyle buyurdu: "Bu süreyi bir münafık ebediyyen okumaz. Allah
hakkında kalbinde en ufak bir şüphe bulunan bir kul da okumaz. Allah'a yemin
ederim, şüphesiz ki mukarreb melekler, Allah'ın gökleri ve yeri yarattığından
beri durmaksızın onu okuyup dururlar. Bunu bir kul okudu mu mutlaka Allah ona
dininde ve dünyasında kendisini koruyacak, ona mağfiret ve rahmetle dua edecek
birtakım melekler gönderir." el-Hadrami dedi ki: Ebu Abdurrahman b.
Numeyr'in yanına döndüm. Ona bu hadisi naklettim. Dedi ki: Bu, artık bu hususta
bizim için kendimizi sıkıntıya sokmaya gerek bırakmadı. Bir daha tekrar ona
dönme.
İbnu'l-Arabi dedi ki:
İshak b. Bişr el-Kahili, Malik b. Enes'den, o Yahya b. Said'den, o
İbnu'l-Müseyyeb'den, onun da Ebu'd-Derda'dan rivayet ettiğine göre Peygamber
(s.a.v.) şöyle buyurmuş: "Şayet insanlar "."kafir olanlar".
ayrılmayacaklardı" süresinde neler olduğunu bilselerdi ailelerini,
mallarını ihmal eder, mutlaka bu süreyi öğrenirlerdi." Bu batıl bir
hadistir. Sahih olan hadis, Enes'ten gelen şu rivayettir: Peygamber (s.a.v.)
Ubeyy b. Ka'b'a dedi ki:
"Allah bana sana
" ... kafir olanlar ... ayrılmayacaklardı" Süresi'ni okumamı emretti.
Ubeyy adımı da verdi mi, diye sordu. Peygamber: "Evet" deyince, Ubeyyağladı.
Derim ki: Bu hadisi,
Buhari ve Müslim de rivayet etmiştir. Bu hadisteki fıkhi inceliklerden birisi
de alim olanın ilim öğrenmekte olana (ilmi) okuyacağına dair delil
bulunmasıdır. Kimi ilim adamı şöyle demiştir: Peygamber (s.a.v.)'ın Ubeyy'e
okuması insanlara alçak gönüllülüğü öğretmesi içindir. Böylelikle herhangi bir
kimse ilim öğrenmekten ve mevki itibariyle kendisinden daha aşağı mertebede
bulunanlara ilmi okumaktan çekinmesin.
Denildiğine göre, bunun
sebebi şudur: Ubeyy, Rasülullah (s.a.v.)'ın sözlerini herkesten çabuk belleyen
birisi idi. Peygamber'in ona (bu süreyi) okumasının sebebi bu sözleri ondan
bellemesini, kendisinden duyduğu gibi okuyup başkasına öğretmesini istemesidir.
Elbetteki bu hadisten Ubeyy'in büyük bir faziletinin bulunduğu anlaşılmaktadır.
Çünkü Allah, Resulüne Ubeyy'e (bu süreyi) okumasını emretmiş bulunmaktadır.
Ebu Bekr el-Enbari dedi
ki: ... Bir de bize Ahmed b. el-Heysem b. Halid anlattı, dedi ki: Bize Ali b.
el-Ca'd anlattı dedi ki: Bize İkrime, Asım'dan anlattı. O Zirr b. Hubeyş'den
şöyle dediğini nakletti: Ubeyy b. Ka'b'ın kıraatinde şu da vardır:. Ademoğluna
eğer bir vadi dolusu mal verilecek olursa ikincisini elde etmeye çalışır. Ona
iki vadi dolu mal (altın) verilecek olsa üçüncüsünü elde etmeye çalışacaktır.
Bununla birlikte Ademoğlunun karnını topraktan başkası doldurmaz. Allah, tevbe
edenin tevbesini kabul eder." İkrime dedi ki: Asım bana " ...
ayrılmayacaklardı" süresini otuz ayet olarak okudu ve bu buyruk da onların
arasında vardı. Ebu Bekr (el-Enbari) dedi ki: Bu ilim ehli nezdinde batıl olan
bir rivayettir. Çünkü İbn Kesir ile Ebu Amr'ın kıraatleri Ubeyy b. Ka'b'a kadar
ulaşan bir senetle gelmiştir. Onların ikisinin kıraatinde
''....ayrılmayacaklardı" süresinde bu anılan ifadeler, (Kur'an'dan diye)
okunmamaktadır. Bu ancak Rasülullah (s.a.v.)'ın hadisleri arasında bilinen bir
rivayettir ve bu Rasülullah (s.a.v.)'ın sözü olarak nakledilmiştir. O, Kur'an-ı
Kerim'de bunları; alemlerin Rabbinden, diye nakletmiş değildir. İcmaın da
kendilerini desteklediği iki kişinin yaptıkları rivayet, elbette bir tek
kişinin cemaatin mezhebine muhalif olarak yaptığı nakilden daha sağlamdır.
SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E
TIKLAYIN