|
FECR 14 |
إِنَّ
رَبَّكَ
لَبِالْمِرْصَادِ |
14. Çünkü Rabbin
gözetlemektedir.
Yani herbir insanın
amelini -ona karşılığını vermek üzere- gözetleyip durur. Bu açıklamayı el-Hasen
ve İkrime yapmıştır.
O, kullarını gözetlemektedir.
Kimse ondan kurtulamaz, diye de açıklanmıştır. Çünkü; "(...) ile;
"Gözetleme yeri" yani yol demektir. Daha önce et-Tevbe Suresi'nde (5.
ayet, 4. başlıkta) geçmiş bulunmaktadır. Allah'a hamdolsun.
ed-Dahhak'ın rivayet
ettiğine göre, İbn Abbas şöyle demiştir: Cehennemin üzerinde yedi tane köprü
vardır. İnsan bunların birincisine gelince, ona imana dair soru sorulur. Eğer
imanı tam olarak gelmiş ise, ikinci köprüye geçer. Sonra ona namaza dair soru
sorulur. Eğer namazı kılmış ise üçüncüsüne geçer. Sonra ona zekat hakkında
sorulur. Bunu da yerine getirmişse dördüncüsüne geçer. Sonra ona ramazan ayı
orucu hakkında sorulur. Bunu da yerine getirmişse beşincisine geçer. Sonra ona
hac ve umreye dair soru sorulur. Eğer bunları da yerine getirmişse altıncısına
geçer. Sonra ona sıla-ı rahim hakkında sorulur. Eğer onu da yerine getirmişse
yedincisine geçer. Sonra da haksızlık ve zulümlere dair ona soru sorulur ve bir
münadi şöyle seslenir: Dikkat edin, her kime yapılmış bir haksızlık varsa
gelsin. O kimseden diğer insanların lehine kısas uygulanır. Onun lehine de
insanlardan kısas uygulanır. İşte Yüce Allah'ın: "Çünkü Rabbin
gözetlemektedir" buyruğu bunu anlatmaktadır.
es-Sevrı dedi ki:
"Gözetlemek" ile kastettiği cehennemdir. Onun üzerinde üç tane köprü
(geçit) vardır. Bu geçitlerin birisinde akrabalık bağı vardır, bir diğerinde
emanet, ötekisinde ise şanı Yüce ve mübarek olan Rabb vardır.
Derim ki: Bundan maksat,
O'nun hikmeti, iradesi ve emridir. Doğrusunu en iyi bilen Allah'tır. Yine İbn
Abbas'tan; "gözetlemektedir" buyruğunu, işitir ve görür diye
açıkladığı rivayet edilmiştir.
Derim ki: Bu, güzel bir
açıklamadır. Onların sözlerini ve fısıldaşmalarını işitir. Onların amellerini
ve sırlarını bilir. Herkese ameline göre karşılık verır.
Araplardan birisinden
nakledildiğine göre ona: Rabbin nerede? diye sorulmuş, o da
"Gözetlemektedir" diye cevab vermiştir.
Yine Amr b. Ubeyd'den
rivayet edildiğine göre o, Mansur'un huzurunda bu süreyi, bu ayete ulaşıncaya
kadar okumuş ve: Ey Cafer! Şüphesiz "Rabbin gözetlemektedir" demiş.
ez-Zemahşerı dedi ki: O
bu şekilde seslenmekle Mansur'un bu tehdide maruz kalmış zorbalardan birisi
olduğunu ifade etmek istemiştir. Allah ona iyiliğini versin. Onun önünde o nasıl
da avını maharetle yakalayan bir arslandı. Gösterdiği tepkiyle zalimleri
dövüyor, getirdiği delillerle heva ve bid'at ehlinin kökünü kazıyordu.
SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E
TIKLAYIN