|
TARIK 9 |
يَوْمَ
تُبْلَى
السَّرَائِرُ |
9. O gün gizlilikler
açığa çıkartılır.
Bu buyruğa dair
açıklamalarımızı iki başlık halinde sunacağız:
1- Gizliliklerin Açığa Çıkartılacağı
Gün:
2- "Gizlilikler"in Mahiyeti
İle İlgili Görüşler:
1- Gizliliklerin Açığa
Çıkartılacağı Gün:
Buyruğu, o insanı
yenidEn diriltmeye güç yetirendir, anlamında kabul edenlerin görüşüne göre:
"Gün" lafzında amil, Yüce Allah'ın; "güç yetirendir" (8.
ayet) buyruğudur. Bunda "onu döndürmeye" (8. ayet) buyruğu amel
etmez. Çünkü bu durumda; "Şüphe yok ki" (8. ayet) buyruğunun haberine
muttasıl olan ifade ile sıla birbirinden ayrılmış olur.
"Şüphe yok ki O,
onu döndürmeye elbette güç yetirendir" buyruğu ile ilgili diğer görüşlere
göre ise "o günde" buyruğundaki amil gizli bir fiildir. Bunda
"güç yetirendir" anlamındaki lafız amel etmez. Çünkü bundan (onu
döndürmeye güç yetirmekten) kasıt bunun dünyada olacağıdır.
"Açığa
çıkartılır" sınanır, imtihan edilir, demektir. Ebu'I-Gul et-Tuhavi şöyle
demiştir: "Kahramanlıkları son bulmaz onların, velev ki onlar Ardı
arkasına çeşitli zamanlarda savaş ateşine düşseler bile."
Bu beyitin ilk
kelimeleri; (...) diye de rivayet edilir. Bunun "te" harfini ötreli
olarak; (...) diye rivayet edenler, bu lafzı "sınamak, denemek"ten
gelen bir kelime olarak kabul ederler. Bu rivayete göre -kahramanlık anlamı
verilen kelime olan-: (...); hoşlanmayış anlamına gelir. Sanki: Onların bu
hususta yani savaş hususunda hoşlanmadıkları bilinmez, demek istemiş gibidir.
"Açığa çıkartılır" lafzı da bilinir anlamına gelir.
Recez vezninde şair
şöyle demiştir: "Bugünden önce sen beni küçümsüyordun Bugün de ben seni
tanıyorum artık ve sen de beni tanıyorsun."
Bir önceki beyitin ilk
kelimelerini "te" harfini üstün olarak: (...) diye rivayet edenlerin
rivayetine göre de anlam şöyle olur: "Savaş onların aleyhine zaman zaman
tekrarlanacak olsa dahi, onlar savaşmaktan yana zaaf göstermezler." Çünkü
zorlu işler insanın aleyhine tekrarlanacak olursa onu yıkar ve onu zayıf
düşürür.
"Gizlilikler açığa
çıkartılır." Görünmeyen, saklı olan şeyleri dışarı çıkar ve görünür
anlamında olduğu da söylenmiştir. Gizli olan ve saklı olan şeyler ise, insanın
açığa vurmadığı hayır ya da şer türünden olup içinde saklayıp, dışa vurmadığı
iman ya da küfür türünden herşeydir. Nitekim el-Ahvas şöyle demiştir:
"Kalbin içinde ve ciğerimde onun için saklı kalacaktır. Gizli, saklı bir
sevgi, gizliliklerin açığa çıkacağı günde."
2-
"Gizlilikler"in Mahiyeti İle İlgili Görüşler:
Peygamber (s.a.v.)'den
şöyle dediği rivayet edilmiştir: "Yüce Allah, dört hususta kullarına
güveni esas kılmıştır. Bunlar namaz, oruç, zekat ve gusüldür.
İşte Yüce Allah'ın
kıyamet gününde sınayacağı gizlilikler bunlardır. '' Bu hadisi el-Mehdevi
zikretmiştir.
İbn Ömer dedi ki:
Peygamber (s.a.v.) buyurduki: "üç husus vardır ki, kim onları gereği gibi
korursa; o, gerçek anlamıyla Allah'ın dostudur. Kim de bunlara ihanet ederse o
gerçek anlamda Allah'ın düşmanıdır. Namaz, oruç ve cünubluktan gusletmek."
Bunu da es-Sa'lebi zikretmiştir.
el-Maverdi, Zeyd b.
Eslem'den şöyle dediğini zikretmektedir: Resulullah (s.a.v.) buyurdu ki:
"Emanet üç husustur. Namaz, oruç ve cünubluk. Yüce Allah Ademoğluna namazı
emanet etmiş ve bu hususta ona güveni esas kılmıştır. O, dilerse namaz
kılmadığı halde, namaz kıldım diyebilir. Yine Yüce Allah, Ademoğluna orucu
emanet etmiş ve bu hususta ona güvenilmesini esas kılmıştır. Dilerse oruç
tutmadığı halde, oruç tuttum diyebilir. Yine Yüce Allah, cünubluk hususunda
Ademoğluna güveni esas kılmıştır. O dilerse gusletmediği halde guslettim
diyebilir. Arzu ederseniz "o günde gizlilikler açığa çıkartılır"
buyruğunu okuyunuz. '' Bu hadisi es-Sa'lebi de Ata yoluyla zikretmiş
bulunmaktadır.
Eşheb'in rivayetine
göre; o şöyle demiştir: Ben Malik'e Yüce Allah'ın: "O gün gizlilikler açığa
çıkartılır" buyruğu hakkında şöyle sordum: Abdestin gizliliklerden
olduğuna dair sana bir rivayet ulaştı mı? O şöyle dedi: Bu husus bana
insanların söylediği sözler arasında ulaşmış bulunmaktadır. Rivayet edeceğim
bir hadis olarak ise bana böyle bir şey ulaşmış değildir. Namaz
gizliliklerdendir, oruç gizliliklerdendir. Kişi isterse namaz kılmadığı halde
namaz kıldım diyebilir. kalblerde bulunan hususlar da gizliliklerdendir ve
Allah kullarına bunların karşılıklarını verir.
İbnu'l-Arabi dedi ki:
İbn Mesud dedi ki: Emanet dışında şehidin bütün günahları bağışlanır. Abdest
emanettendir, namaz ve zekat emanettendir. Bir kimsenin yanında emanet olarak
bırakılan mal emanettendir. Bunun en ağır olanı ise emanet olarak bırakılan
maldır. Kıyamet gününde bu kişiye aldığı günkü şekliyle müşahhas olarak
gösterilir ve ona gösterilen bu emanet cehennemin dibine atılır. Ona: Onu
çıkart denilir, o da onun arkasından gider ve onu alıp boynuna koyar. Nihayet
onu dışarı çıkartacağını ümit edeceği bir noktaya gelince üzerinden kayar, geri
düşer. O da onun arkasından gider. Zaman uzayıp gittikçe onun bu hali de devam
edip gidecektir.
Ubeyy b, Ka'b dedi ki:
Ferci hususunda kadına güven duyulması emanettendir. Eşheb dedi ki: Süfyan bana
dedi ki: Ay hali ve gebelik hususunda bu böyledir. Eğer: Ben ay hali olmadım ve
ben hamileyim diyecek olursa, bu hususta kendisinin yalan söylediği bilinecek
herhangi bir şeyortaya çıkmadığı sürece, onun dediği kabul edilir, Hadiste
şöyle denilmiştir: "Cünubluktan gusletmek emanettendir."
İbn Ömer dedi ki: Yüce
Allah, kıyamet gününde gizli olan herbir sırrı açığa çıkartır ve bu, yüzlerde
ya bir güzellik ya da bir çirkinlik olarak görülür. Allah herşeyi bilendir.
Fakat meleklerin ve mü'minlerin alametlerini açığa çıkartır (böylece başkaları
da bu gizlilikleri öğrenmiş olur),
SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E
TIKLAYIN