|
DUHAN 4 |
فِيهَا
يُفْرَقُ
كُلُّ
أَمْرٍ
حَكِيمٍ |
4. O gecede hikmetli
her bir iş ayrılır.
İbn Abbas dedi ki: Yüce
Allah dünya işlerini bir sonraki Kadir gecesine kadar hayat, ölüm ya da rızık
ile ilgili hususları muhkem olarak hükme bağlar. Katade, Mücahid, el-Hasen ve
başkaları da böyle demiştir.
Bundan bedbahtlık ve
mutluluk müstesnadır da denilmiştir. Çünkü bunlar hiçbir şekilde değişikliğe
uğramazlar. Bu da İbn ömer'in görüşüdür.
el-Mehdevi dedi ki: Bu
sözün anlamı şudur: Yüce Allah, bütün bu hususları ezelden beri bilmekle
birlikte, o sene içinde olacak şeylere dair meleklere emir verir.
İkrime dedi ki: Burada
sözü edilen gece şabanın ortası gecesidir. Orada bir senenin işleri hükme
bağlanır. Hayatta kalacaklar, öleceklerden ayrı kaydedilir. Hacca gidecek
olanlar yazılır ve kimse onlara ilave edilmez, kimse de onlardan eksiltilmez,
Osman b, el-Muğire de
şöyle demektedir: Peygamber (s.a.v.) buyurdu ki: "Şabandan şabana kadar
eceller kesinleştirilir. öyle ki bir adam bir hanımı nikahlar, onun çocuğu
olur, halbuki adı ölüler arasında kayıtlı bulunur. "
Yine Peygamberden şöyle
buyurduğu rivayet edilmiştir: "Şabanın orta gecesi oldu mu o geceyi
namazla ihya ediniz, gündüzünü oruç tutunuz. Çünkü Yüce Allah güneşin batışında
dünya semasına iner ve; Yok mu mağfiret dileyen, ona mağfiret edeyim. Yok mu
bir belaya maruz olan, ona afiyet vereyim. Yok mu rızık isteyen, ona rızık
vereyim. Yok mu şöyle, yok mu böyle olan, diye tan yeri ağarıncaya kadar
söyler. '' Bunu da es-Sa'lebi zikretmiştir.
Tirmizi bu anlamdaki bir
rivayeti Aişe (r.anha)'dan kaydetmektedir. Buna göre Peygamber (s.a.v.) buyurdu
ki: "Şüphesiz Aziz ve Celil olan Allah şaban ayının ortası gecesinde dünya
semasına iner ve Kelboğulları koyunlarının tüyleri sayısından daha fazla
kimseye mağfiret buyurur. '' (Tirmizi dedi ki): Bu hususta Ebu Bekir
es-Sıddiktan da gelmiş bir rivayet vardır. Ebu İsa (Tirmizi) dedi ki; Aişe
yoluyla gelen bu hadisi biz merfu olarak ancak elHaccac b. Ertae'den, o Yahya
b. Ebi Kesir'den, o Urve'den, o Aişe'den yoluyla biliyoruz. Ben Muhammed'i bu
hadisi zayıf bulduğunu söylerken dinledim. Ayrıca dedi ki: Yahya b. Ebi Kesir,
Urve'den hadis dinlememiştir. elHaccac b. Ertae ise Yahya b. Ebi Kesir'den
hadis dinlememiştir.
Derim ki: Aişe
(r.anha)'nın rivayet ettiği hadisi Kitabu'l-Arus uzunca zikretmiş ve hikmetli
herbir işin kendisinde ayrıldığı gecenin şabanın ortası gecesi olduğunu ve bu geceye
beraet gecesi adı verildiğini tercih etmiştir. Biz onun bu görüşünü ve bu
görüşe eleştirileri bir başka yerde sözkonusu ettik ve doğru olanın
açıkladığımız üzere Kadir gecesi olduğunu belirttik.
Hammad b. Seleme dedi
ki; Bize Rabia b. Kulsuın haber verdi, dedi ki: Bir adam -ben yanında bulunuyor
iken- el-Hasen'e şöyle sordu: Ey Ebu Said! Senin görüşüne göre Kadir gecesi
ramazanın tüınünde midir? O: Evet, kendisinden başka ilah olmayan Allah adına
yemin ederim ki, o ramazanın tümündedir. O kendisinde hikmetli herbir işin
ayırdedildiği gecedir. Yüce Allah o gece herbir yaratmayı, eceli, rızkı ve
ameli benzeri bir dahaki geceye kadar hükme bağlar.
İbn Abbas dedi ki; Kadir
gecesinde Ummu'l-Kitab'dan o sene içinde meydana gelecek ölüm, hayat, rızık, yağmur
ve hacca varıncaya kadar olacak işler yazılır. Filan haccedecek, filan
haccedecek denilir. Bu ayet hakkında dedi ki: Sen bir adamı pazarda dolaşıyor
gördüğün halde, halbuki o adamın ismi ölecekler arasına yazılmıştır. Bir yılın
hükümlerine dair bu açıklamalar yaratıklardaki esbabı meydana getirmekle
görevli olan melekler içindir. Biz de bu manadaki açıklamayı az önce zikretmiş
bulunuyoruz,
Kadı Ebu Bekr
İbnu'l-Arabi dedi ki: İlim adamlarının çoğunluğu bu gecenin Kadir gecesi
olduğunu söylemişlerdir, Onlardan bu gece şabanın ortası gecesi olduğunu
söyleyenler de vardır. Ancak bu yanlış bir görüştür, çünkü Yüce Allah doğru ve
kati olan Kitabında: "O ramazan ayı ki, onda Kur'an indirilmiştir"
(Bakara, 85) diye buyurarak Kur'an'ın indiriliş zamanının ramazan ayında
olduğunu açıkça ifade etmiş, daha sonra da bu buyrukta "Biz onu mübarek
bir gecede indirdik" (el-Kadir, .) buyurmak suretiyle hangi gecede inmiş
olduğunu tayin etmiştir. Kim Kur'an'ın başka bir zamanda indiğini iddia edecek
olursa, Allah'a karşı büyük bir iftirada bulunmuş olur. Şabanın ortası gecesi
ile ilgili ne faziletine dair, ne de o gecede ecellerin yazıldığına dair
dayanak kabul edilmeye elverişli hiçbir hadis yoktur. O bakımdan bu tür
rivayetlere iltifat etmeyiniz,
ez-Zemahşeri dedi ki:
Denildiğine göre bunların Levh-i Mahfuz'dan yazılmaya başlanması Beraet
gecesindedir ve bu yazma işi Kadir gecesinde biter. Rızıklara dair bölüm
Mikail'e, savaşlara dair bölüm Cebrail'e, aynı şekilde zelzeleler, yıldırımlar
ve yerin dibine geçecek kara parçaları ile ilgili bilgiler de ona verilir.
Amellere dair nüsha pek büyük bir melek olan dünya semasının sorumlusu İsmail'e
verilir. Musibetlere dair nüsha da ölüm meleğine verilir.
Bazılarından
nakledildiğine göre; amel (eden) herbir kişiye: amellerinin bereketleri verilir
ve böylelikle insanlar tarafından ondan övgüyle sözedilmesi, kalblerine de onun
saygısı yerleştirilir.
"Ayrılır"
anlamındaki buyruk: "Ayırırız" diye şeddeli okunduğu gibi:
"Ayırırız" diye de okunmuştur. Bu fiillerin herbirisi de malum olarak
okunmuş "küll; her" de nasb ile okunmuştur, Ayıran ise Yüce
Allah'tır. Zeyd b, Ali (r.a) ise "nun" ile: "Ayırırız" diye
okumuştur.
"Hikmetli herbir iş
... " Hikmet özellikli herbir iş demek olup hikmet'in gereği ne uygun
olarak yapılan herbir iş demektir.
SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E
TIKLAYIN