|
HAKİM el-Müstedrek |
NEBİ VE RESULLER’İN TARİHİ |
|
1558- Kurban Edilmek istenenin ismail mi Yoksa ishak mı
Olduğu Hususundaki Görüş Ayrılıklarının Beyanı |
4088- * ... Bize Yahya
b. el-Yeman tahdis etti. Bize Süfyan, Beyan’dan tahdis etti. O eş-Şa'bi’den, o
İbn Abbas (r.a)’dan: Boğazlanmak istenen kişi İsmail'dir dediğini nakletmiştir.
Bu Buhari ve Müslim'in
şartına göre sahih bir hadis olmakla birlikte bunu tahriç etmemişlerdir.
Yahya b. el-Yeman
doğru sözlü, çokça hata eden, bazı yanılmaları bulunan bir ravidir. Bu da
birkaç hadis sonra (II, 555'te 4094 numaralı hadis olarak) bir başka yoldan
gelecek olan bir hadisin bir parçasıdır. Bundan önce üçüncü bir vecihten
(yoldan) II, 431'de (3664 numara ile) gelecektir. Böylelikle bu İbn Abbas'tan sabittir.
Doğrusunu en iyi bilen Allah'tır. Şu kadar var ki sahih bir senet ile İbn
Abbas'tan buna muhalif rivayet de II, 558'de (4100 numaralı hadis olarak)
gelmiştir.
4089- * ... Bize
Abdurrahman b. Süleyman, İsrail’den tahdis etti. O Su'-eyd b. Ebi Fahite’den, o
Mücahid’den, o İbn Ömer (r.a)’den: "Biz de ona üyük bir kurbanlıkla fidye
verdik." (es-Saffat, 107) buyruğu hakkında -şöyle dediğini nakletmektedir:
(Kastedilen kişi İsmail yerine İbrahim'in koçu kesmEsidir.)
Zehebi'nin de dediği
gibi Suveyr vahi bir ravidir. Hadis ed-Durru'l-Mensur, V, 529'da kaydedildiği
üzere Abd b. Humeyd, İbn Cerir ve İbnu'l-Münzir tarafından zikredilmiştir.
4090- * ... Bize
Abdullah b. Said es-SunAbisi tahdis edip dedi ki: Bizler Muaviye b. Ebi
Süfyan'ın meclisinde idik. Orada bulunanlar İbrahim'in oğulları İsmail ve
İshak'ı sözkonusu ettiler. Kimileri kesilmek istenen kişi İsmail'dir derken
kimileri de hayır kesilmek istenen kişi İshak'tır demiştir. Muaviye şöyle dedi:
Siz bu işi çok iyi bilenin yanında bulunuyorsunuz. Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'ın huzurunda idik. Bir bedevi ona gelerek: Ey Allah'ın
Rasulü! Ben arkamda geldiğim her yeri kupkuru bıraktım, su da kurudu. Mal telef
oldu, evlat zayi oldu. Sen de bana ey kurban edilmek istenen iki kişinin oğlu!
Allah'ın sana vermiş olduğu ganimetten bir miktar ver, dedi. Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) gülümsedi ve ona tepki gösterip dediğini
reddetmedi. Bunun üzerine biz: Ey müminlerin emiri! Peki kurban edilmek istenen
iki kişi ne demektir? dedik. Şöyle dedi: Abdulmuttalib'e zemzem kuyusunu açması
emredilince o da Allah için: Allah bu işi kendisine kolaylaştıracak olursa
çocuklarından birisini kurban edeceğini adadı. Bu sebeple onları dışarı
çıkartıp aralarında kura çekti. Kura Abdullah'a çıkınca onu kesmek istedi. Şu
kadar var ki Mahzum oğullarından dayıları ona engeloldu ve: Rabbini razı et ve
oğlun yerine fidye ver dediler. (Muaviye) dedi ki: Oğluna karşılık yüz deve
fidye verdi. (Muaviye) dedi ki: İşte kurban edilmek istenen (ilk kişi) odur.
İsmail de ikincisidir dedi.
Zehebi dedi ki: Senedi
valıidir. Derim ki: İsmail (b. Ubeyd) sika olup, garib rivayetleri olan
birisidir. Hattabi: Rivayeti terk edilen kişinin o olacağından korkarım
demiştir. ed-Durru'l-Mensur, V, 529'da da hadisin İbn Cerir, Meğazi adlı
eserinde el-Am idi, Fevaid'inde el-Hulai ve İbn Merduye tarafından rivayet
edildiğini belirterek zayıfbir senet ile demiştir.
4091 - * ... Bana Ömer
b. Kays, Ata b. Ebi Rebah'tan haber verdi. O Abdullah b. Abbas (r.a)’dan şöyle
dediğini nakletti: Yerine fidye olarak koçun kurban edildiği kişi İsmail'dir.
Yahudiler ise onun İshak olduğunu ileri sürmüşlerdir, Yahudiler yalan söylüyor.
Ömer b. Kays hakkında
Zehebi helak olmuş birisidir demektedir. Bu lafız ed-Durru'l-Mensur, V, 529'da
belirtildiği üzere İbn Cerir'e aittir. Bundan sonraki hadisin ise her ikisi
tarafından (Hakim ve İbn Cerir) rivayet edildiğini ayrıca Firyabi, İbn Ebi
Şeybe ve İbnu'l-Münzir'in de bu hadisi rivayet ettiğini söylemiştir. Diğer
rivayet te hadisin senedi sahihtir, tenkit edilen bir tarafı yoktur. Buna
muhalif rivayetiçin II, 558 (4100 numaralı hadis) ve daha önce geçen II, 555
(4094 numaralı hadis) ve 431 (3664 numaralı hadis)
4092- Bize Kadı
Abdurrahman b. el- Hasen tahdis etti ... Bize Şu'be tahdis etti.
Bana Fakih Muhammed b.
Musa da haber verdi. .. Bize Şu'be, Beyan’dan tahdis etti. O eş-Şa'bi’den, o
İbn Abbas (r.a)’dan Allah'ın büyük bir kurbanlığı kendisinin yerine fidye
olarak vermiş olduğu kişi hakkında: O İsmail'dir dediğini nakletmektedir.
Bu Buhari ve Müslim'in
şartına göre sahih bir hadis olmakla birlikte bunu tahriç etmemişlerdir.
4093- * ... Muhammed b.
İshak'dan dedi ki: Muhammed b. Ka'b elKurazi'yi şöyle derken dinledim: Allah'ın
İbrahim'e iki oğlundan boğazlamasını emrettiği kişi İsmail'dir. Hem biz bunu
Allah'ın kitabında İbrahim’den ve onun oğlunu kesmek ile emrolunduğuna dair
haberin anlatıldığı kıssadan da bunun İsmailolduğunu görebiliyoruz. Şöyle ki
Allah İbrahim'in iki oğlundan kesilmek istenen kişinin kıssasını bitirdikten
sonra: "Ve ona salihlerden bir peygamber olmak üzere İshak'ı
müjdeledik." (Saffat, 112) buyurduğu gibi şöyle de buyurmuştur: "Biz
de ona İshak'ın ve İshak'ın ardından (onun oğlu) Yakub'u müjdeledik."
(Hud, 71) Burada bir oğlun ve oğlun oğlunun müjdesini veriyor. İshak hakkında
Allah'tan kendisine bu sözler verilmiş iken onu kesmesini emretmesi sözkonusu
olamaz. Kesilmesi emredilen İsmail’den başkası değildir.
Diğer Tahric:
ed-Durru'l-Mensur, V, 529'da belirtildiği üzere Abd b. Humeyd ve İbn Cerir bunu
rivayet etmişlerdir. Senet sahihtir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
1559- ismail
(a.s)'ın Kesilmek istendiği Yer Hususundaki Görüş Ayrılığının Beyanı