|
HAKİM el-Müstedrek |
BUYU’ |
|
891- Bir Satışta iki Satış, Mülkiyetinde Olmayan Şeyin
Satılması, Borç ve Satış ve Bir Satışta iki Şart Caiz Değildir |
2231 - Bize adaletli Ali
b. Hamşaz tahdis etti ... Bize Hammad b. Zeyd tahdis etti.
Bize Ebu Bekr b. İshak
da tahdis etti ... Bize Abdulvaris b. Said tahdis etti. Bize Hafız Ebu Abdullah
Muhammed b. Yakub da tahdis etti ... Bize Müsedded tahdis etti, bize Yezid b.
Zurey' tahdis etti. Hepsi Eyyub’dan, o Amr b. Şuayb'den, o babasından, o
dedesinden şöyle dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu: "Hem borç, hem satış, bir satışta iki şart, (kişinin kendi)
teminatı altına almadığı şeyin karı ve yanında bulunmayan şeyin satışı helal
değildir."
Bu Müslüman
imamlarından bir topluluğun öngördüğü şarta göre sahih bir hadistir. Bunu Ebu
Davud b. Ebi Hind, Abdulmelik b. Ebi Süleyman ve başkaları Amr b. Şuayb’dan
böylece rivayet etmişlerdir. Yine bu hadisi Ata b. Müslim el - Horasani, Amr b.
Şuayb'den bazı lafızların ziyadesi ile de rivayet etmiştir.
Diğer Tahric: Ebu
Davud et-Tayalisi, Müsned, 2257; İmam Ahmed, Müsned, II, 174, 179,205; Darimi,
Sünen, II, 168; İbn Mace, 2188; Ebu Davud, 3504; Tirmizi, 1234; Nesai, VII,
288; İbnu'l-Carud, el-Munteka, 601; Tahavi, Müşkilu'l-Asar, IV, 46-47;
Darakutni, Sünen, III, 75; Beyhaki, esSünenu'l-Kübra, V, 343 hasen bir
hadistir. Bundan sonraki hadise de bakınız.
2232- Bunu bize Ebu Bekr
b. Ahmed b. İshak haber verdi. .. Bize Yezid b. Zurey er-Ramli tahdis etti,
bize Ata el-Horasani, Amr b. Şuayb'den tahdis etti. O babasından, o dedesi
Abdullah b. Amr b. el-As'tan şöyle dediğini nakletti: Ey Allah'ın Rasulü ben
senden bazı şeyler işitiyorum ki onları unutacağımdan korkarım. Bunları yazmama
bana izin verir misin? dedim. O: "Evet" buyurdu. (Şuayb) dedi ki:
(Abdullah'ın) Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'tan yazdıkları arasında
şu da vardı: Allah Rasulü Attab b. Esid'i Mekkelilere gönderdiğinde dedi ki:
"Onlara bir satışta iki satışın, mülkiyetinde olmayan bir şeyi satmayı,
hem borç hem satışın (bir arada) ve bir satışta iki şartın caiz olmayacağını
haber ver."
Diğer Tahric: İmam
Ahmed, Müsned, II, 207; İbn Hibban, Sahih, 432ı; Ebu Davud, 3646; Beyhaki,
es-Sünenu'l-Kübra, X, 324. Ata el-Horasani çokça yanılan birisi idi.
Rivayetleri mürsel hale getirir ve tedlis de yapardı. Bu sebeple senedi
zayıftır ama hadis yazmasına izin verilmesi Hakim, Müstedrek, r, ıo4'te (hadis
no: 363 vd.) kaynakları da geniş bir şekilde tahriç edilmekle birlikte geçmiş
bulunmaktadır. Hadisin: " ... Caiz değildir" şeklindeki son kısmı:
İmam Ahmed, Müsned, II, 174; Ebu Davud et-Tayalisi, Müsned, 2257; Ebu Davud,
3504; Tirmizi, 1234; Nesai, VII, 288; Darimi, Sünen, II, 253; Tahavi,
Müşkilu'l-Asar, IV, 46; İbnu'l-Carud, el-Munteka, 601 ve bundan önceki hadiste
sözkonusu ettiğimiz diğer kaynaklar.
2233- Bana Ebu'l-Hasan
Ali b. Ahmed b. Kurkub et-Temmar Hemdan'da haber verdi. .. Bana Şuayb b. Ebi
Hamza, ez-Zühri'den haber verdi. O Umare b. Huzeyme'den rivayet ettiğine göre
amcası -ki Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ın ashabından idikendisine şunu
tahdis etmiştir:
Bize adaletli Ali b.
Hamşaz da tahdis etti, bize Kadı İsmail b. İshak ile el-Hasen b. Ali b. Ziyad
tahdis edip dediler ki: Bize İsmail b. Ebi Uveys tahdis etti, bize kardeşim Ebu
Bekr, Süleyman b. Bilal'den tahdis etti. O Muhammed b. Ebi Atik'den, o İbn
Şihab'dan, onun Umare b. Huzame'den rivayet ettiğine göre amcasının -ki
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ın ashabından idi- kendisine haber
verdiğine göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bedevi bir adamdan bir
at satın almıştı. Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kendisine atının
bedelini ödemek üzere arkasından gelmesini söylemişti. Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) hızlıca yürüdüğü halde bedevi geç kalmıştı. Bazı kimseler
bedevinin yoluna çıkıyor, Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ın atı satın
aldığından haberleri olmaksızın bedeviyle atı pazarlık ediyorlardı. Hatta
kimileri pazarlık sırasında fiyatını da arttırmıştı. Fiyatı arttırdıklarını
görünce bedevi: Ey Allah'ın Rasulü eğer bu atı satın alacaksan al, aksi
takdirde ben onu sattım dedi. Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
bedevinin bu şekilde seslendiğini işitince kalkıp bedevinin yanına gitti.
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ben senden (o atı) satın almamış
mıydım?" buyurdu. Adam hayır Allah'a yemin olsun ki onu sana satmadım
dedi. Allah Rasulü: "Aksine ben onu senden satın almıştım" buyurdu.
İnsanlar bir Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'a, bir de A'rabi'ye bakıp
onları teskin etmeye çalışırlarken ikisi de karşılıklı olarak birbirleriyle
konuşup duruyorlardI. Nihayet bedevi: Haydi (atı) sana sattığıma dair bir şahit
getir dedi. Bunun üzerine Huzeyme: Senin ona sattığına şahitlik ederim dedi.
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Huzeyme'ye dönerek: "Neye
dayanarak şahitlik yapıyorsun?" deyince, Huzeyme: Seni tasdik etmiş
olduğuma dayanarak dedi. Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) da
Huzeyme'nin şahitliğini iki adamın şahitliği olarak tespit etti.
Bu senedi sahih bir
hadistir. Ravileri Buhari ve Müslim'in ittifakıyla sika ravilerdir. Bununla
birlikte ikisi de bu hadisi tahriç etmemişlerdir. Umare b. Huzeyme de bu hadisi
babasından bizzat dinlemiştir.
Diğer Tahric: Ebu
Davud, 3607; Nesai, VII, 302. Bundan sonra gelecek olan hadise de bakınız.
2234- *Bunu bize üstad
Ebu'l-Velid tahdis etti ... Bize Zeyd b. el-Hubab tahdis etti, bana Muhammed b.
Zurare b. Abdullah b. Huzeyme b. Sabit tahdis etti. Bana Umare b. Huzeyme
babası Huzeyme b. Sabit'ten tahdis ettiğine göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) Seva b. el-Haris el-Muharibi'den bir at satın almıştı da sonra bu
satışı yaptığını inkar etmişti. Huzeyme b. Sabit (Allah Rasulünün) lehine
şahitlik edince, Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kendisine: "Sen
onunla (Seva ile) birlikte almadığın halde şahitlikte bulunmaya seni iten ne
oldu?" deyince, Huzeyme: Doğru söylüyorsun ey Allah'ın Rasulü ama ben
senin söylediklerini tasdik etmiş bulunuyorum ve senin haktan başka bir şey
söylemeyeceğini de biliyorum deyince, Allah Rasulü şöyle buyurdu: "Huzeyme
kimin lehine şahitlik ederse ve kime karşı şahit gösterilirse ona yeter"
buyurdu.
Diğer Tahric:
Taberani, el-Kebir, IV, 3730; Mecmau'z-Zevaid, IX, 320'de belirtildiği gibi İbn
Ömer, Müsned; Ebu Bekr, Müsned ve Ebu Ya'la da rivayet etmişlerdir. Ayrıca
el-Metalibu'lAliye, 4051, 4052; Camiu'l-Mesanid, 2467. Bir önceki hadise de
bakınız. Olay sabit ve meşhurdur.
2235- ... Bize Hammad b.
Seleme, Kays b. Sad’dan tahdis etti. O Ata’dan, o Cabir'den şöyle dediğini
nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ın ve Ebu Bekr'in döneminde
Um Veled diye bilinen efendisinden çocuğu olmuş cariye kadınları sattık. Ömer
halife olunca bize bunu yasakladı, biz de vazgeçtik.
Bu Müslim'in şartına
göre sahih bir hadis olmakla birlikte Buhari ile bunu tahriç etmemişlerdir.
Bununla birlikte bunun sahih bir şahidi vardır.
Diğer Tahric: Ebu
Davud, 3954; İbn Mace, 2517; İbn Hibban, Sahih, 4323; Ebu Ya'la, Müsned, 2229;
Abdurrezzak, Musannef, 13211; İmam Ahmed, Müsned, III, 321; Darakutni, Sünen,
IV, 135; Beyhaki, es-Sünenu'l-Kübra, X, 348. Sözü geçen kaynaklar bu yoldan ve
başkasından tahriç etmişlerdir. Sahih bir hadistir.
2236- Bunu bize Ebu Bekr
b. İshak haber verdi. .. Bize Şube, Zeyd elAmmi'den bildirdi. O Ebu's-Sıddik
en-Naci'den, o Ebu Said el-Hudri'den şöyle dediğini nakletti: Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ın döneminde efendisinden çocuğu bulunan
cariyeleri (ummu veledleri) satardık.
2237- ... Bize Şerik,
Huseyn b. Abdullah'tan tahdis etti. O İkrime'den, o İbn Abbas'tan şöyle
dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Herhangi bir (cariye) kadın efendisinden çocuk doğuracak olursa artık o
efendisinin ölümünden sonra hür olur" buyurdu.
Bu isnadı sahih bir
hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir.
Ebu Bekr b. Ebi Sebra
el-Kuraşi ona (Şerik'e) mutabaatta bulunmuştur:
Diğer Tahric:
Tabenini, el-Kebir, 11519; Nesai, es-Sünenu'l-Kübra, III, 336; Taberani, Evsat,
2200; Beyhaki, es-Sünenu'l-Kübra, X, 348; İmam Ahmed, Müsned, 2939, 2759, 2912;
İbn Mace, 2515. Busiri, Zevaid'de (Misbahu'z-Zucace'de) İbnu'l-Medini ve
başkaları Hüseyin'i terk etmişlerdir. Ebu Hatim ve başkaları zayıf olduğunu
söylemişlerdir demektedir. Buhari de: Zındıklıkla itham edilirdi demektedir. Zehebi
de Telhis'inde: Hüseyin metruktur demiştir.
2238- Onu bize Fakih Ebu
Nasr Ahmed b. Sehl Buhara'da haber verdi. ..
Bize Ebu Bekr b. Ebi
Sebra Huseyn b. Abdullah'tan tahdis etti. O İkrime'den, o İbn Abbas'tan rivayet
ettiğine göre RasuluIlah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) İbrahim'in annesine
(Mariye el-Kıbtiye'ye) İbrahim'i doğurduğu sırada: "çocuğu onu hürriyete
kavuşturdu" buyurdu.
Diğer Tahric: İbn
Mace, 25ı6. Huseyn zayıfbir ravi olduğu halde hem bu haberde, hem bundan
öncekinde yer almaktadır. Ek. Misbahu'z-Zücace, 894, 895
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: