|
HAKİM el-Müstedrek |
TAHARET |
|
202- Erkeklik Organına Dokunmaktan Dolayı Abdest Almak
ve Busra Hadisi Diye Bilinen Hadisin Tahkiki |
485- "'Bize Ebu Abdullah Muhammed b. Abdullah es-Saffar
haber verdi, bize İsmail b. İshak el-Kadi tahdis etti. Bize Süleyman b. Harb
ile Muhammed b. el-Fadl Arim
tahdis etti.
Bana Hafız Ali b. Ömer
-ki lafız onundur- de tahdis etti, bize Ebu Abdullah Muhammed b. Abdulaziz
bildirdi, bize Halefb. Hişam
tahdis edip (Süleyman ve Muhammed ile birlikte)
dediler ki: Bize Hammad b. Zeyd,
Hişam b. Urve'den tahdis ettiğine göre Urve, Mervan b. el-Hakem'in yanında iken erkeklik organına
dokunmanın durumu soruldu. (Mervan) bunda bir sakınca
görmeyince Urve şöyle dedi: Safvan
kızı Busra'nın bana tahdis
ettiğine göre Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Sizden
herhangi bir kimse çıplak hali ile erkeklik organına dokunacak olursa abdest
almadıkça namaz kılmasın." Bunun üzerine Mervan
bir güvenlik görevlisini Busra'ya gönderdi. Elçi geri
dönünce evet (öyledir, Busra dedi ki) babam şöyle
diyordu: Bir kişi erkeklik organına yahut hayalarına ya da fercine dokunacak
olursa abdest almadıkça namaz kılmasın derdİ
Hammad b. Zeyd bu hadisi böylece rivayet
etmiş ve hadiste Urve'nin, Busra'dan
semaını (hadisi dinlemiş olduğunu) zikretmiştir.
Halef b. Hişam sika birisi olup, kıraat imamlarından
birisidir. Hişam b. Urve'nin
arkadaşlarının Hişam'dan, onun babasından, onun Busra'dan diye naklettiği cumhurun rivayetinin sıhhatinin
delillerinden birisi de Eyyub b. Ebi
Temime esSahtiyani, Kays b.
Sa'd el-Mekki, İbn Cureyc, İbn
Uyeyne, Abdulaziz b. Ebi Kilabe, Yahya b. Said, Hammad b. Seleme, Ma'mer b. Raşid, Hişam b. Hassan, Abdullah b. Muhammed Ebu
Alkame, Asım b. Hilal el-Bariki,
Yahya b. Salebe el-Mazini, Said b. Abdurrahman el-Cumahi, Ali b. el-Mubarek el-Henai, Eban b. Yezid el-Attar, Muhammed b. Abdurrahman
et-Tufavi, Abdulhamid b.
Cafer el-Ensarİ [
boşluk ], Abdulaziz
b. Muhammed ed-Deraverdi, Yezid b. Sinan el-Cezeri, Abdurrahman b. Ebi'z-Zinad, Abdurrahman b. Abdulaziz, Harise b. Herame el-Fukaymi, Ebu Ma'mer
ve Abbad b. Suheyb ile
başkalarının rivayetleridir.
Şu kadar var ki bu
hadisin rivayetinde bir topluluk onlara rivayet ederek hadisi Hişam b. Urve'den, o babasından,
o Mervan'dan, o Busra'dan
diye rivayet etmişlerdir. Süfyan b. Said es-Sevri bunlardandır.
Ayrıca Hişam b. Hassan'dan
gelen rivayet ile Hammad b. Seleme'nin,
Malik b. Enes'in, Vehb b. Halid'in,
Sellam b. Ebi Muti'in, Ömer
b. Ali
el-Mukaddemi'nin,
Abdullah b. İdris'in, Ali b. Mushir'in, Ebu Usame'nin ve diğerlerinin
rivayetidir.
Bu hadiste Hişam b. Urve'ye muhalif rivayet
onun ashabı (ondan rivayet nakleden arkadaşları) arasında da sözkonusu edilmiştir. Durumu inceleyince Urve'nin Busra'dan hadis dinlemiş
olduğunu kabul edenlerin sayılarının daha çok olduğunu gördük. Bazıları ise
hadisi Mervan'dan diye rivayet edenlerden daha güçlü
hafızdır. Şu kadar var ki yine hafız imamlardan bir topluluk hadisin
rivayetinde Mervan'ı da zikretmişlerdir. Malik b.
Enes, es-Sevri ve onların denkleri olan kimseler
bunlar arasındadır. Bundan ötürü bu ihtilafı dikkatlice inceleyemeyenlerden bir
topluluk haberin vahi (gevşek, zayıf) olduğunu zannettiler. Buna sebep ise
hadis imamlarının Mervan'ın aleyhine tenkitlerde
bulunmuş olmalarıdır. Durumu inceleyince hafız sikalardan bir topluluğun bunu Hişam b. Urve'den, o babasından,
o Mervan'dan, o Busra'dan
diye hadisi rivayet ettiklerini sonra da rivayetlerinde şunu zikrettiklerini
gördü: Urve dedi ki: Bundan sonra Busra
ile karşılaştım. Bana hadisi Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'dan Mervan'ın ondan bana tahdis
ettiği şekilde tahdis etti. İşte bu da hadisin
sıhhatine ve onun Buhari ve Müslim'in şartına göre
sabit olduğuna delil olmakta ve böylelikle hadis üzerindeki ihtilaf ve şüphe
ortadan kalkarak Urve'nin, Busra'dan
semaı sabit bulunmaktadır.
Diğer Tahric: Ebu Davud,
ISI; Nesai, I, 100; Tirmizi,
S3; İbn Mace, 479; Ebu Davud et-Tayalisi,
Müsned, 1657; İmam Ahmed, Müsned, I, 34; Darimi, Sünen, I,
lS5.
486- Urve'nin,
Busra'dan hadis dinlediğini zikrettiğimiz kimseler
arasında Şuayb b. İshak ed-Dımaşki de vardır. Bize Ebu Zekeriya Yahya b. Muhammed el-Anberi
tahdis etti, bize Ebu
Abdullah Muhammed b. İbrahim el-Buşenci tahdis etti, bize el-Hakem b. Musa tahdis
etti, bize Şuayb b. İshak tahdis
etti. Bana Hişam b. Urve'nin
babasından tahdis ettiğine göre Mervan
kendisine Safvan kızı Busra'dan
tahdis etti. Busra, Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'nin sohbetinde bulunmuş bir kadındı. Ona göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu: "Kim fercine dokunursa abdest alsın."
Urve dedi ki: Ben Busra'ya sordum,
onun (Mervan'ın) dediklerini tasdik etti.
Bunlardan birisi de
Rabia b. Osman et-Teymi'dir.
487- Bize Ebu'l-Velid Hassan b. Muhammed
el-Pakih başkaları ile birlikte tahdis
edip dediler ki: Bize Muhammed b. İshak b. Huzeyme tahdis etti, bize Muhammed b. Rafi
tahdis etti, bize İbn Ebi Pudeyl tahdis
etti, bize Rabia b. Osman, Hişam b. Urve'den tahdis etti. O
babasından, o Mervan b. Hakem'den rivayet ettiğine
göre Safvan kızı Busra dedi
ki: Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem):
"Erkeklik organı na dokunan kimse abdest alsın" buyurdu.
Urve dedi ki: Ben Busra'ya sordu, o da
onu (Mervan'ı) tasdik etti.
488- Bunlardan birisi de
el-Munzir b. Abdullah el-Hizami
el-Medini'dir:
Bana Ebu
Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Batta el-Asbahani haber verdi. Bize Muhammed b. Esbağ
b. el-Parac tahdis etti,
bize babam tahdis etti, bize el-Munzir
b. Abdullah el-Hizami, Hişam
b. Urve'den tahdis etti. O
babasından, o Mervan'dan, o Safvan'ın
kızı Busra'dan, o Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'den şöyle buyurduğunu zikretti:
"Erkeklik organına dokunan kimse abdest alsın."
Urve bunu kabul etmedi. Busra'ya
sorunca, Busra Mervan'ın
dediğini doğruladı.
489- Bunlardan birisi de
Anbese b. Abdurrahman el-Vahid el-Kuraşi'dir:
Bize Ebu
Muhammed Cafer b. Muhammed b. Nusayr el-Havvas tahdis etti. Bize Muhammed
b. Abdullah b. Süleyman el-Hadrami tahdis etti, bize Abdullah b. Ömer b. Eban
tahdis etti. Bize Anbese b.
Abdulvahid, Hişam b. Urve'den tahdis etti. O
babasından, o Mervan'dan, o Busra'dan
şöyle dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu: "Kim fercine dokunursa abdest alıncaya kadar namaz
kılmasın."
(Urve)
dedi ki: Busra'nın yanına gittim, Mervan'ın
kendisinden naklen: Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ı bunu söylerken dinledim diye tahdis
ettiği şekilde bana tahdis etti.
490- Bunlardan birisi de
sika, güvenilir bir kişi olan Ebu'l-Esved Hamid b. el-Esved el-Basri'dir: Bize Ebu Cafer Muhammed b. Muhammed b. Abdullah el-Bağdadi haber
verdi, bize Kadı İsmail b. İshak tahdis edip dedi ki:
Ali b. el-Medini'yi şöyle derken dinledim deyip, Şuayb
b. İshak'ın, Hişam b. Urve'den
diye naklettiği ve Urve'nin Busra'dan
hadisi işiterek dinlediğini belirten hadisi zikretti. Ali (İbnu'l-Medini) dedi ki: İşte bu Yahya b. Said
el-Kattan'ın, Hişam b. Urve'den, onun babasından, onun Mervan'dan,
onun Safvan kızı Busra'dan
gelen rivayeti hıfz etmiş olduğunun delilidir. Busra
da Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'nin sohbetinde bulunmuş (sahabi)
bir kadındır. Dedi ki: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu: "Sizden biriniz erkeklik organına dokunduğu takdirde abdest
alıncaya kadar namaz kılmasın." Ancak Urve bunu
kabul etmeyip Busra'ya sorunca onu (Mervan'ı) tasdik etti.
[ boşluk
] Hazm el-Ensari,
Muhammed b. Müslim ez-Zühri, Ebu'z-Zinad Abdullah b. Zekvan el-Kuraşi, Muhammed b. Abdullah b. Urve,
Ebu'l-Esved Muhammed b. Abdurrahman el-Kuraşi, Abdulhamid b. Cafer el-Ensari,
el-Hasen b. Müslim b. Bennak
ve daha başka tabiin ile onlara tabi olanlar. Safvan
kızı Busra'ya gelince o Kureyş'in
hanımefendilerindendir.
491- Bize hafız Ebu Ali el-Huseyn b. Ali tahdis etti, bize Abdurrahman Ahmed b. Şuayb en-Nesai bildirdi, bize Muhammed b. Abdullah el-Mubarek el-Bahrami tahdis etti, bize Mansur b. Seleme el-Huzai
tahdis edip dedi ki: Malik b. Enes bize: Safvan kızı Busra'nın kim
olduğunu biliyor musunuz? dedi. O Abdulmelik b. Mervan'ın anneannesidir, onu iyi tanıyınız.
492- Bize Muhammed b.
Yusuf el-Müezzir haber verdi, bize Muhammed b. İmran
en-Nesevi tahdis etti, bize
Ahmed b. Zuheyr tahdis etti, bize Mus'ab b.
Abdullah ez-Zubeyri tahdis
edip dedi ki: Busra, Safvan
b. Nevfel b. Esed'in kızı
olup bey'atte bulunmuş kadınlardandır. Varaka b. Nevfel onun amcasıdır. Safvan b. Nevfel'in soyu ise ancak Busra
yoluyla devam etmiştir. Busra da Muaviye
b. Muğire b. Ebi'l-As'ın
zevcesidir.
Bu hadis ashab-ı kiram ve tabiinden bir topluluktan, onlar Busra'dan diye rivayet edilmiştir. Abdullah b. Ömer b. el-Hattab (r.a), Abdullah b. Amr b. elAs, Said b. el-Müseyyeb, Abdurrahman'ın kızı Amre el-Ensariyye, Abdullah b. Ebi Muleyke, Mervan
b. el-Hakem ve Süleyman b. Musa bunlardandır.
Biz Safvan
kızı Busra'dan, o Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'den bu hadisin dışında beş hadis
daha rivayet ettik. İşte sözünü ettiğimiz bu hususlar ile Safvan
kızı Busra'nın şöhreti sabit olmakta ve bu rivayetler
sayesinde onun ile ilgili cehalet (hadis rivayeti ile tanınmama) niteliği
ortadan kalkmaktadır.
Bizler erkeklik organına
dokunmaktan ötürü abdest almanın gereğini erkek ve kadın sahabilerin
Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'dan hadislerini rivayet etmekteyiz.
Abdullah b. Ömer, Ebu Hureyre,
Zeyd b. Halid el-Cuheni, Sad b. Ebi Vakkas, Cabir b. Abdullah
[ boşluk ), Um Habibe, Ümmü
Seleme, Erva [
boşluk ) bunlar arasındadır.
493- *[ boşluk
) Bana babam tahdis etti, bize Nafi b. Ebi Nuaym,
Said b. Ebi Said el-Makburi'den tahdis etti. Onun Ebu Hureyre'den rivayet ettiğine göre Rasulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Fercine dokunan kimse abdest alsın" buyurdu.
Bu sahih bir hadistir.
Bunun şahidi ise Yezid b. Abdulmelik'ten, o Said b. Ebi Said'den,
o Ebu Hureyre'den diye
rivayet edilmiş meşhur hadistir.
Diğer taraftan Ebu Bekr es-Sıddik
(r.a)'ın kızı Aişe
(r.anha)'dan: Kadın fercine dokunacak olursa abdest alır dediği rivayeti sahih
olarak gelmiştir.
Diğer Tahric: İbn Hibban,
Sahih, 118; İmam Ahmed, Müsned,
II, 333; Darakutni, Sünen, I, 147; Mecmau'z-Zevaid, I, 245.
494- Bize Muhammed b.
Salih b. Hani tahdis etti, bize el-Fadl b. Muhammed b. el-Museyyeb tahdis etti, bize İshak b. Muhammed el-Perevi
tahdis etti, bize Ubeydullah
b. Ömer tahdis etti.
495- Bize Ebu'l-Abbas Muhammed b. Yakılb da tahdis etti, bize er-Rabi' b. Süleyman bildirdi, bize eş-Şafii bildirdi, bize
el-Kasım b. Abdullah babasından bildirdi. O Ubeydullah
b. Ömer'den, o el-Kasım b. Muhammed'den, o Aişe (r.anha)'dan şöyle dediğini nakletti: Kadın eliyle fercine
dokunduğu takdirde abdest almakla yükümlüdür.
496- *Bize Ebu Abdullah Muhammed b. Ahmed b.
Batta el-Asbahani kitabının asıl nüshasından tahdis etti, bize Abdullah b. Muhammed ez-Zekeriya el-Asbahani, Muharriz b. Seleme el-Adeni'den tahdis etti. O Abdulaziz b. Muhammed'den, o Ubeydullah
b. Ömer'den, o el-Kasım'dan, o Aişe'den:
Kadın fercine dokunacak
olursa abdest alır demiştir.
İşte bu, bu alanda hafız
imamlar arasında cereyan etmiş bir tartışmadır.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: