|
EL-ESNA Fİ ŞERHİ ESMAİLLAHİ’L-HÜSNA VE SIFATİHİL ULYA |
|
28- EL-VACİD |
Kur'an'da fiil olarak, hadiste isim olarak varid
olmuştur. Allah Teala şöyle buyurmuştur: "O
(Rabbin) seni yetim bulup da barındırmadı mı? Seni yol bilmezken bulup yola koymadı
mı?"(Duha, 6-8)
alimlerde üzerinde icma etmişlerdir. Kul için
kullanılması caizdir.
Farklı sarf kalıplarına
göre, bulmak, müstağni olmak, öfke veya hüznü içinde hissetmek, mevcud olmak manalarına gelir.
Bu manaları dile getiren
şair ne güzel söylemiş:
Beni yar eden, rızkımı
veren, hidayet veren sensin
Kötülüğümden sonra
güzellikle ayıbımı örten sensin
İnsanlık alemine çıkmadan anne karnında besleyen sensin
Güzel takdirlerinle
insanlar arasında güzelleştiren sensin
Ne kadar çabalasam
yerdiğin nimetleri sayamam.
Buna bağlı olarak Allah,
mutlak olarak tek mevcuttur. Hiçbir şeyin ondan kaybolmaz, hiçbir şeyonu aciz bırakmaz, hiçbir şey kudretinden kaçmaz.
Mevcudat'ın hepsi onu icadı yani var etmesiyledir. Varlık ezelden zatından
dolayı zatı için onundur.
Denildi ki: el- Vacid, ihtiyacı olmayan Ganiy el-Mucid, başkasını iğna eden
(zengin kılan) Hattabi bu manayı zikretmiştir. Bu
izaha göre zat sıfatlarından olur. Zira kemal sıfatıyla başkasından
müstağnidir.
Salimi dedi ki: Vacid'in iki manası vardır. Biri: Alim,
İkincisi: Ganiy, Allah Teala
buyuruyor ki: "Kadınları (iddetleri zarfında)
gücünüz yettiği kadar, oturduğunuz yerin bir kısmında oturtun."
İbnü'l-Hassar dedi ki: Bana göre bu isim
Allah'ın zatı ve sıfatları ile mutlak olarak müstağni olmasına döner. Bu
itibarla vacid olmuş, vacid
olmaya devam edecektir. Fiilleri icad etsin etmesin
böyledir.
Derim ki: Binaenaleyh
her mükellefin Allah'ın mutlak olarak Vacid ve Mevcud olduğunu bilmesi vaciptir. Onun dışındaki her şey bir
şey bulsa çok şey kaybetmiştir. Ancak bir şeye nispetle vacid
olur. Sonra şunu yapmalıdır: Yolunu kaybetmiş birini görürse yol göstermeli,
terkedilmiş bir çocuk bulsa kucağına alıp barındırmalı, yoksul veya fakir
birini görse malı varsa yardımcı olmalıdır. Allah Teala
peygamberlerine: "O (rabbin) seni yetim bulup da barındırmadı mı? Seni bir
yol bilmezken bulup da yola koymadı mı? Seni bir yoksul iken bulup da yola
zengin etmedi mi?(Duha, 6-7)
Ayrıca Müslümana ait bir mal bulduğunda muhafaza
etmelidir. O Müslüman alametini bilirse ona vermelidir. İhtiyacı olursa o malı
harcar ancak borcu olur. Resulullah buluntu mal
hakkında şöyle buyurmuştur: "Kendine harca, sende emanet dursun (borcun
olsun). Bir zaman gelir sahibi çıkıp gelirse ona öde."
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: