|
DELAİLU NÜBÜVVE |
ARAP HEYETLERİNİN RESULULLAH'A (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) GELMESİNE DAİR BÖLÜMLER |
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Gazve ve Müfreze Sayısı
Seleme bin el-Ekva' der ki: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile
birlikte yedi gazvede bulundum. Zeyd bin Harise ile
de dokuz gazvede bulundum. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) onu
bize komutan kılmaktaydı."
Buhari, Sahih'de Ebu
Asım'dan rivayet etmiştir.
Seleme bin el-Ekva' der ki: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile
birlikte yedi gazvede bulundum. Gönderdiği müfrezelerle de yedi gazveye
katıldım. Bir defasında komutanımız Ebu Bekr ve bir defasında ise Usame bin Zeyd
idi.
Buhari, Sahih'de Kuteybe'den
rivayet etmiştir.
Başka bir kanalla bir
öncekinin aynısı: "Gönderdiği müfrezelerle de dokuz gazveye katıldım. Bir
defasında komutanımız Ebu Bekr
ve bir defasında ise Usame idi" şeklinde rivayet edilmiştir.
Müslim, Sahih'de Muhammed bin Abbad'dan
ve Buhari ise Hafs bin Giyas kanalıyla Yezid'den rivayet
etmiştir.
ibn Bureyde'nin bildirdiğine göre
babası: "Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile birlikte on altı gazvede bulundum"
demiştir.
Müslim, Ahmed bin Hanbel kanalıyla
rivayet etmiştir. Buharide Ahmed
bin el-Hasan et-Tirmizi kanalıyla Ahmed
bin Hanbel'den rivayet etmiştir.
Abdullah bin Bureyde'nin bildirdiğine göre babası şöyle demiştir:
"Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) on dokuz gazveye katıldı ve bunların sekizinde
savaştı."
Müslim, Sahih'de Hüseyn bin Vakıd kanalıyla rivayet etmiştir.
Bureyde'nin, babasından bildirdiğine göre Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
on yedi gazveye katılmış ve bunların sekizinde bizzat savaşmıştır. Yirmi dört
müfreze gönderdi ve Bedir, Uhud, Ahzab,
Mureysi', Kudeyd, Hayber, Mekke ve Huneyn
gazvelerinde bizzat savaşmıştır.
Bera der ki: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile birlikte on beş gazveye katıldım. Ben, ibn Ömer ile yaşıtım."
Buhari, Sahih'de Abdullah bin Reca kanalıyla israil'den rivayet
etmiştir.
Ebu ishak der ki: Zeyd bin Erkam'ın: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) on
dokuz gazveye katıldı" dediğini işittim. Kendisine: "Sen kendisiyle
kaç gazveye katıldın?" dediğimde: "On yedi" karşılığını verdi.
"ilk olanı hangisiydi?" dediğimde ise: "Uşeyr"
veya: "Useyr idi" karşılığını verdi.
Buhari, Abdullah bin Muhammed kanalıyla Vehb
bin Cerir'den rivayet etmiştir.
Ebu ishak der ki: Zeyd bin Erkam'a: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kaç
gazveye katıldı?" diye sorduğumda: " On dokuz gazveye" dedi.
"Sen Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) ile kaç gazveye katıldın?"
dediğimde: "On yedi" karşılığını verdi. "Resulullah'ın
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
ilk gazvesi hangisiydi?" dediğimde ise: "Zu'l-Uşeyre" veya: "Zu'l-Useyre idi" karşılığını verdi.
Buhari ve Müslim, Sahih'lerinde Şu'be
kanalıyla rivayet etmişlerdir.
Cabir bin Abdillah der ki: "Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
yirmi bir gazveye katıldı. Ben de Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile
birlikte Akabe gününde bulundum ve kendisiyle birlikte on dokuz gazveye
katıldım. Bedir ve Uhud savaşlarında bulunmadım.
Çünkü babam beni menetti. Ama (babam) Abdullah, Uhud
günü öldürülünce artık hiçbir gazvede Resulullah'tan
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
geri kalmadım."
Müslim, Sahih'de Züheyr bin Harb kanalıyla Ravh'tan rivayet
etmiştir.
Cabir bin Abdillah der ki: "Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) yirmi bir gazveye katıldı. Ben de Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile birlikte on dokuz gazveye katıldım. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) son gazvesin(e giderken)'de insanların gerisinde
idi. Zayıf olan (hayvan)ları sürüyor, (yola devam
edemeyenleri de hayvanının) arkasına bindiriyordu."
Lafız Ebu Bekr ile Ebu
Said'in lafzıdır.
Ebu Abdillah'ın rivayetinde: "Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) son gazvesi, Tebuk
gazvesi idi" ibaresi geçmiş ve diğer kısmı zikredilmemiştir.
Zühri der ki: Said bin el-Müseyyeb'in: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) on
sekiz gazveye katıldı" dediğini işittim. Bir defa da: "Yirmi dört
gazveye katıldı" dediğini işittim. Bu onun bir yanılması mı, yoksa bu
konuda daha sonra bir şey mi işitti bilmiyorum.
Ebu Yakub ishak bin Osman der ki:
Musa bin Enes'e: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kaç
gazveye katıldı?" dediğimde: "Yirmi yedi gazveye. Bunların sekizinde
aylarca, diğerlerinde ise günlerce kaldı" cevabını verdi. "Enes kaç
gazveye katıldı?" dediğimde: "Sekiz gazveye" karşılığını verdi.
Katade der ki: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) on
dokuz gazveye katıldı.
Bunların sekizinde
bizzat kendisi savaştı ve yirmi dört müfreze gönderdi. Allah Resulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
katıldığı gazveler ile gönderdiği müfrezelerin toplamı kırk üçtür."
Urve, ibn Şihab ve Musa bin Ukbe derler ki: Resulullah'ın
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
bizzat savaştığı gazveler şunlardır: Hicretin ikinci yılı Ramazan ayında olan
Bedir savaşı, sonra hicretin üçüncü yılı Şevval ayında olan Uhud
savaşı, sonra hicretin dördüncü yılı Şevval ayında Ahzab
ve Kureyza günü olan Hendek savaşı, sonra hicretin
beşinci yılı Şaban ayında Mustalik oğulları ve Lihyan oğulları ile olan savaş, sonra hicretin altıncı yılı
Hayber savaşı, sonra hicretin sekizinci yılı Ramazan
ayında Mekke'nin fethi ve aynı yıl Şevval ayında Huneyn
savaşı. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu savaşta Taif'i kuşatma
altına aldı. Hicretin dokuzuncu yılında Ebu Bekr hacetti. Hicretin onuncu yılında da Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Veda haccını yaptı. Ayrıca Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
on iki gazvede daha bulundu. Ancak bunlarda bizzat kendisi savaşa katılmadı.
Bunlar(dan bazıları) Ebva
gazvesi, Kurz bin Cabir'i takip için Yenbu'da yapılan Zu'l-Useyre gazvesi, ikinci Bedir gazvesi, Gatafan
gazvesi, Buvat gazvesi, Taif
gazvesi, Hudeybiye gazvesi ve son gazvesi olan Tebuk gazvesidir.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) birçok müfrezeler de gönderdi. ilk gönderdiği
müfreze, Ubeyde bin el-Haris bin el-Muttalib'i, Kureyş tarafına
göndermesidir. Bu müfreze Ebva'da olan ve kendisine Ahba denilen bir su kenarında büyük bir orduyla karşılaştı.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), ibn Cahş'ı,
Mekke tarafına gönderdi. Amr bin elHadrami
ile karşılaştı ve onu Vakıd bin Abdillah
öldürdü. Mahzum oğullarından da iki esir ele
geçirdiler. Bunlar Osman bin Abdillah ve Hakem bin Keysan idi. Medine'ye geldikten sonra da bu iki kişinin
fidyesi ödendi.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Hamza bin Abdilmuttalib'i
otuz süvari ile birlikte deniz kenarında bir sefere gönderdi. Bu müfreze Mekke
halkından olan kafirlerden Ebu Cehil'in önderliğinde
üç yüz süvariyle karşı karşıya geldi. O zaman onların içlerinden Mecdi bin Amr el-Cüheni aralarına girdi ve onun aracılığıyla iki grup
anlaştı.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Ebu Ubeyde
bin el-Cerrahı Irak yolu üzerindeki Zu'l-Kassa
tarafına gönderdi.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Münzir bin Amrı Bir-i Ma'une'ye gönderdi. O
da hızlıca şehid edileceği yere gitmişti. Kendisi de
dahil olmak üzere hepsi şehid edildi.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Zeyd bin Harise'yi dört defa gönderdi. Bir defa Hüzeyl'den
Karad oğulları üzerine, bir defa vadi tarafından
Cüzam kabilesine, bir defa Mute tarafına bir defa da Süleym oğullarından Cemum
kabilesi üzerine.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Ömer bin el-Hattab'ı Turbe ahalisi tarafına gönderdi.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Ali, bin Ebi Talibi
Yemen ahalisi tarafına gönderdi.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Haris bin el-Hazrec
oğullarına mensup Bişr bin Said
el-Ensari'yi, Fedek'e Murre oğulları tarafına gönderdi.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem); Abdullah bin Atik, Abdullah bin Uneys, Ebu Katade
Mes'ud bin Sinan ve Esved
bin el-Huzai'yi gönderdi ve bunlar Hayber'de Rafi' bin Ebi'l-Hukayk'ı öldürdüler -Yakub'un rivayeti: "Ebu Rafi' bin Ebu'l-Hukayk" şeklindedir-. Komutanları Abdullah bin Atik
idi. Cuma günü Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) minberde iken geldiler ve Allah
Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
onları görünce:
''Onu öldürdünüz
mü?" diye sordu. "Evet" dediklerinde Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem),
onu kendisiyle öldürdükleri kılıcı istedi. Minberin üzerinde iken kılıcı
kınından çekti ve: ''Onun hak ettiği ceza işte bu keskin kılıçtır"
buyurdu.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Ka'b bin Umeyri Belka denilen yerde Zatu Abatih tarafına gönderdi.
Hepsi de şehid edildi.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Amr bin el-Ası Şam'da
doğu tarafına Zatu's-Selasil'e
gönderdi.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Usame bin Zeyd'i, Mes'ud bin Urve'nin öldürüldüğü
gün Vadi'l-Kura tarafına gönderdi -Bişran rivayetinde: "Bu kişi Mes'ud
es-Sekafi değildir" demiştir-.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Hz. Ali'yi gönderdi ve Kudeyd'de
Bekr oğulları vuruldu.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Hevazin'den Karta'ya bir müfreze gönderdi.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Ebu'l-Avca'yı, Süleym oğulları tarafına
gönderdi ve Ebu'l-Avca' orada öldürüldü.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Ukkaşe bin Mihsan'ı, Gamre tarafına
gönderdi.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Asım bin Ebi'l-Akleh'i ve arkadaşlarını Hüzeyl
tarafına gönderdi.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Sa'd bin Ebi Vakkas'ı, Hicaz'a gönderdi.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) üç defa umre yaptı. Hudeybiye
yılında Hacefe'den bir umre yaptı -Yakub rivayetinde: "Hicretin altıncı yılı olan Hudeybiye yılında Zu'l-Huleyfe'den gelmişti ama kafir olanlar kendisini men
etmişti" demiştir-o Hicretin yedinci yılında Zilka'de
ayında bir umre yaptı. Ashabı da, kendisi de güven içinde idi. Üçüncü umreyi de
hicretin sekizinci yılında Zilka'de ayında Taif'ten Ci'rane'den geldiği gün
yaptı.
ibn İshak der ki: Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
katıldığı son gazve, Tebuk gazvesi idi. Bizzat
kendisi yirmi altı gazveye katılmıştır. ilk gazvesi Veddan
yani Ebva gazvesi idi. Sonra Radva
taraflarında Buvat gazvesi, sonra Yenbu'
tarafında Uşeyre gazvesi idi. Kurz
bin Cabir'i takip için birinci Bedir gazvesi, sonra Allah'ın kendisinde Kureyş'in ileri gelenlerini ve eşrafını öldürdüğü Bedir
gazvesi, sonra Kudr denilen yere varıncaya kadar Süleym oğulları gazvesi, sonra Ebu
Süfyan bin Harb'ı takip
için Karkaratu'l-Kudr
denilen yere varıncaya kadar Sevik gazvesi, sonra Gatafan gazvesi, sonra Hicaz'da bir yer olan Nehran gazvesi, sonra Uhud
gazvesi, sonra Hamrau'l-Esed
gazvesi, sonra Nadir oğulları gazvesi, sonra Nahl'den
Zatu'r-Rika' gazvesi, sonra
ikinci Bedir gazvesi, sonra Dumetu'l-Cendel gazvesi, sonra Hendek gazvesi, sonra Kureyza oğulları gazvesi, sonra Hüzeyl'den
Lihyan oğulları gazvesi, sonra Zi
Karad gazvesi, sonra Huza'a'dan
Mustalik oğulları gazvesi, sonra Hudeybiye
gazvesi ki onda savaşmak istemiyordu ve müşrikler kendisini geri çevirmişti,
sonra Hayber gazvesi ki sonrasında Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kaza umresini yaptı, sonra Mekke Fethi gazvesi,
sonra Huneyn gazvesi, sonra Taif'i
kuşatma altına aldığı gazvesi, sonra Tebuk gazvesi.
Bunların dokuzunda
bizzat kendisi savaşmıştır. Bunlar Bedir, Uhud,
Hendek, Kureyza, Mustalik, Hayber, (Mekke'nin) Fetih savaşı, Huneyn
savaşı ve Taif kuşatmasıdır. Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
Medine'ye geldikten sonra vefat edinceye kadar otuz beş müfreze göndermiştir.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Ubeyde bin el-Haris'i,
Hicaz'da bir su yeri olan Seniyyetu'l-Murre'nin aşağı taraflarına gönderdi.
Hamza bin Abdilmuttalib'i İs taraflarına deniz sahiline gönderdi.
Bazı kimseler Hamza'nın gönderilişini Ubeyde'nin
gönderilmesinden önce olduğunu söylemektedir.
Sa'd bin Ebi Vakkas'ı
gönderdi. Abdullah bin Cahş'ı, Nahle'ye
gönderdi. Zeyd bin Harise'yi,
Kared'e gönderdi.
Mersed bin Ebi Mersed
el-Ganevi'yi, er-Reci'ye
gönderdi ve orada düşmanla karşılaştılar.
Münzir bin Amr'ı, Bi'r-i
Ma'une'ye gönderdi ve orada düşmanla karşılaştılar.
Ebu Ubeyde bin el-Cerrah'ı, Irak yolu
üzerindeki Zu'l-Kassa'ya
gönderdi. Ömer bin Hattab'ı, Amir oğulları
topraklarına gönderdi.
Ali bin Ebi Talib'i, Yemen'e gönderdi.
Kelb-i Leys'ten Galib
bin Abdillah el-Kelbı'yi, Kudeyd'e gönderdi ve Mulevvih ile
karşılaştılar.
Ali bin Ebi Talib'i, Fedeklilerden
Abdullah bin Sa'd oğulları üzerine gönderdi.
ibn Ebi'l-Avca es-Sülemi'yi,
Süleym oğulları üzerine gönderdi ve orada düşmanla
karşılaştılar.
Ukkaşe bin Mihsan'ı, Gamre'ye
gönderdi.
Ebu Seleme bin Abdilesed'i, Necd bölgesinde Esed oğullarına
ait bir su olan Katan'a gönderdi. Orada düşmanla
karşılaştılar ve Mes'ud bin Urve
o savaşta öldürüldü.
Harise oğullarına mensup
Muhammed bin Mesleme'yi, Hevazin'den
bir yere gönderdi.
Beşir bin Said bin Murre'yi Fedek'e gönderdi. Yine Beşir bin Sa'd'ı,
Keda'da bir yere gönderdi.
Zeyd bin Harise'yi, Süleym oğullarının topraklarından el-Camuh'a
gönderdi.
Yine Zeyd
bin Harise'yi, Hasma tarafına Cuzam
kabilesi üzerine gönderdi ve orada düşmanla karşılaştılar.
Yine Zeyd
bin Harise'yi, Irak yolu üzerinde bulunan Nahl tarafına gönderdi. Zeyd bin Harise'yi Vadi'l-Kura'ya gönderdi
ve orada Fezare kabilesi ile karşılaştılar.
Abdullah bin Revaha'yı iki defa Hayber'e
gönderdi. Bunlardan birinde Yesir bin Rizam el-Yahudl'yi öldürmüştü.
Abdullah bin Atik'i Hayber'e gönderdi ve Abdullah bin Atik orada Ebu Rafi' bin Ebi'l-Hukayk'ı öldürdü.
Muhammed bin Mesleme'yi Uhud ve Bedir arasında
bir yere Ka'b bin elEşref'i
öldürmesi için gönderdi ve o da onu öldürdü.
Abdullah bin Uneys'i, Halid bin Süfyan el-Huzeli'yi öldürmesi
için gönderdi ve o da onu öldürdü.
Zeyd bin Harise, Cafer bin Ebi Talib ve Abdullah bin Revaha'yı, Mute'ye gönderdi. Üçü de şehit edildi.
Ka'b bin Umeyr el-Gıfari'yi
Şam toprakları içerisinde bulunan Zatu't-Tilah'a gönderdi. Orada kendisi ve kendisiyle birlikte
olanların tümü şehit düştü.
Uyeyne bin Hısn bin Huzeyfe bin Bedr'i, Temim kabilesinden Anber
oğullarına gönderdi ve orada düşmanla karşılaştılar.
Kelb-i Leys'ten Galib
bin Abdillah el-Kelbı'yi Murre oğullarının topraklarına gönderdi ve o da düşmanla
orada karşılaştı.
Amr bin el-As'ı, Uzre oğulları
topraklarından Zatu's-Selasil'e
gönderdi.
ibn Ebi Hadred'i
ve arkadaşlarını Fetihten önce Batn-ı Adum'a gönderdi ve orada düşmanla karşılaştılar.
Yine ibn
Ebi Hadred'i, el-Gabe'ye gönderdi ve orada düşmanla karşılaştılar. Ravi burada: "ibn Ebi Hadred" demiştir. Daha
önce ise: "ibn Hadred"
demişti.
Seleme bildiriyor:
Muhammed bin ishak, Rebiu'l-evvel ayından on iki gün
geçtikten sonra Allah Resulü'nün (Sallallahu aleyhi
ve Sellem), Medine'ye gelmesini, gelmesinden sonra on
ikinci ayın başında Safer'e gazveye çıkmasını, Veddan'a
yani Ebya gazvesine yetişmesini, sonra Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi
ve Sellem), Rebiu'l-Ahir
ayında Kureyş'e çıkmasını ve Radya
tarafından Buvat'a yetişmesini zikretti. Sonra Cemaziyelevvel ayında yapılan Uşeyre
gazvesini, sonra Kurz bin Cabir'i yakalamak için
çıkmasını zikrederek şöyle dedi: "Sonra Ramazan ayının on yedisinde cuma
gününde Bedir gazvesi oldu. Bedir gazvesinden iki ay sonra Zilhicce ayında Seyık gazvesi oldu. Sonra Necd
bölgesinde Gatafan gazvesi oldu. Sonra Kureyş, Süleym ve Süleym ile antlaşması olan Kaynuka'
ile Necran gazvesi gerçekleşti. Sonra hicretin üçüncü
yılı Şevval ayında Uhud gazvesi oldu. Sonra Nadir
oğulları gazvesi oldu ve onlar oradan sürüldüler. Sonra Zatu'r-rika' gazvesi oldu. Sonra Ebu Süfyan'ı ele geçirmek için Şaban ayında Bedr'e
gitti. Sonra Dumetu'l-Cendel
gazvesi oldu. Sonra oraya varmadan geri döndü. Sonra hicretin beşinci yılında
Şevval ayında Hendek gazvesi oldu. Sonra Zilka'de
ayında veya Zilhicce ayının başında Kureyza oğulları
gazvesi oldu. Sonra Cemaziyülevvel'de Red'de ashabı
şehit edenler için Lihyan oğulları gazvesine çıktı.
Sonra Medine'ye geldi. Daha birkaç gece geçmişti ki Uyeyne
bin Gasın hayyanlarına
baskın yaptı. Bunun üzerine Allah Resulü (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) onların üzerine gitti. Bu da Karad gazvesi idi. Sonra hicretin altıncı yılında Şaban
ayında Mustalik oğulları gazvesini yaptı. Sonra Zilka'de ayında umre için yola çıktı ve Hudeybiye
gazvesi gerçekleşti. Sonra Hayber gazvesine çıktı.
Sonra hicretin yedinci yılında Zilka'de ayında umre
için çıktı. Mute'ye müfreze gönderdikten sonra Cemaziye'l-evvel ve Receb
aylarında Medine'de kaldı. Sonra çıkıp Mekke'yi fethetti. Oradan da Huneyn'e gitti. Huneyn'den de Taif'e gitti. Sonra Zilhicce ve Receb
ayları arasında tekrar Medine'ye döndü. Sonra insanlara Rum gazvesi için
hazırlanmalarını emretti. Sonra kendisi yola çıkınca insanlar da kendisiyle
çıktı ve Tebuk'e vardı. Ancak iki ordu birbiriyle
karşılaşmadı. Doğrusunu da Allah bilir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: