|
DELAİLU NÜBÜVVE |
HENDEK -AHZAB- SAVAŞINA DAİR BÖLÜMLER |
Bu Savaş Sırasında
Abdullah bin Ubey bin Selul'ün Münafıklığı
ibn ishak der ki:
Muhammed bin Yahya bin Habban, Abdullah bin Ebi Bekr ve Asım bin Ömer bin Katade,
Mustalik oğulları gazvesini anlatırken şöyle derler: "Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) oradayken suyun başında Ömer bin elHattab'ın
işçisi olan Cahcah bin Said el-Gifari ile Sinan bin Zeyd kavga ettiler."
ibn ishak anlatıyor:
Muhammed bin Yahya bin Habban bana şunu anlattı: Su başında itişince kavgaya
başladılar. Sinan: "Ey Ensar!" diye bağırınca, Cahcah da: "Ey
Muhacirler!" diye bağırıp onları yardımına çağırdı. Zeyd bin Erkam ve
Ensar'dan bir grup da Abdullah bin Ubey'in yanında bulunuyordu. Abdullah bu
kargaşayı duyunca: "Bölgemizi bizimle paylaştılar. ‘‘Besle köpeği, ısırsın
seni!’‘ derler. Vallahi Kureyş'in bu cübbelileri ile durumumuz buna benziyor.
Vallahi Medine'ye döndüğümüzde aziz olanlar zelil olanları oradan çıkartacaktır"
dedi. Sonra kabilesinden yanında olanlara doğru döndü ve şöyle dedi: "Bunu
kendinize sizler yaptınız! Onları topraklarınıza yerleştirdiniz ve mallarınızı
onlarla paylaştınız. Vallahi bu yardımı onlardan kesmeniz durumunda sizin
bölgenizden çıkıp başka yere gideceklerdir,"
O zamanlar yeni yetme
bir çocuk olan Zeyd bin Erkam bunu duyunca Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) gidip bunu iletti. Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanında
da Ömer bin el-Hattab vardı. Ömer: "Ey Allah'ın Resulü! Abbad bin Bişr'i
gönder de gidip boynunu vuralım" dedi. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Ey Ömer! İnsanlar ‘‘Muhammed ashabını öldürmeye başladı!’‘ demeye
başlarlarsa ne olacak? Olmaz! Ama yola çıkılması yönünde çağrı yap!'' buyurdu.
Abdullah bin Ubey, Resulullah'ın
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) bunu duyduğunu haber alınca yanına geldi ve Allah
adına yeminler ederek Zeyd bin Erkam'ın iddia ettiği sözü söylemediğini dile
getirdi. Abdullah'ın kabilesinin yanında önemli bir konumu vardı. Müslümanlar
da: "Ey Allah'ın Resulü! Belki de bu çocuk yanlış duymuş ve adamın
dediklerini tam olarak anlayamamıştır" dediler.
O günü Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) adeti olmayan bir zamanda yola çıktı.
Useyd bin Hudayr onunla
karşılaşınca peygamber olarak onu selamladı ve:
"Ey Allah'ın
Resulü! Daha önce şahit olmadığımız bir saate yola çıkıyorsun" dedi.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Arkadaşın İbn Ubey'in
söylediklerini duymadın mı? Medine'ye döndüğü zaman aziz olanların zelil
olanları oradan çıkaracağını söylüyor'' buyurunca, Useyd: "Ey Allah'ın
Resulü! Vallahi aziz olan sensin, kendisi de zelildir. Ey Allah'ın Resulü! Onu
anlayışla karşıla! Yüce Allah seni bize gönderdiğinde kabilesi ona taç
giydirmek için kıymetli taşlar diziyorlardı. Bu gücü elinden aldığını
düşünüyor" dedi.
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) yola çıktığında bu söylenenleri unutturmak için akşama kadar
yürüttü. Akşam vakti durmayıp gece boyu da yol aldı. Diğer gün kuşluk vakti
mola verdi. insanlar o kadar yorgundu ki mola verir vermez hemen uykuya
geçtiler. Bu sırada da Münafikun Suresi nazil oldu.
Cabir bin Abdillah der
ki: Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile birlikte bir gazvedeyken Muhacirlerden
biri Ensar'dan birine tekme attı. Ensar'dan olan adam: "Ey Ensar!
Yetişin!" diye bağırınca, Muhacirlerden olan kişi de: "Ey Muhacirler!
Yetişin!" diye bağırmaya başladı. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bunu
işitince: ''Cahiliye dönemindeki gibi bu kavgaya çağırmalar da nedir? Böylesi
pis olan çağrıları bırakın!" diye çıkıştı.
Abdullah bin Ubey bunu
işitince: "Sonunda bunu da yaptılar ha! Vallahi Medine'ye döndüğümüzde
aziz olanlar zelil olanları oradan çıkaracaktır" demeye başladı. Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem), Medine'ye geldiğinde de Ensar'dan olanlar
Muhacirlerden daha kalabalıktı. Daha sonraları ise Muhacirlerin sayısı çoğaldı.
Ömer, Abdullah'ın bu sözünü duyunca: "Bırak da gidip şu münafığın boynunu
vurayım" dedi. Ancak Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Bırak!
İnsanlar: ‘‘Muhammed ashabını öldürmeye başladı!’‘ şeklinde konuşmaya
başlamasınlar" karşılığını verdi.
Buhari, Sahih'de
Humeydi'den rivayet etmiştir.
Müslim, Ebu Bekr bin Ebi
Şeybe ve başkası kanalıyla Süfyan'dan rivayet etmiştir.
Zeyd bin Erkam der ki:
Resulullah'la (Sallallahu aleyhi ve Sellem) birlikte bir gazveye çıktık.
Beraberimizde bedeviler de bulunuyordu. Bir su gördüğümüzde hemen ona doğru
koşardık. Ancak bedeviler bizden önce suya ulaşırlardı. Arkadaşlarından önce
ulaşan bedevi hemen kendine havuz gibi bir yer yapar, etrafını taşlarla çevirip
üzerine de bir örtü atar ve arkadaşlarının gelmesini beklerdi.
Ensar'dan biri bedevinin
bu şekilde bir su havuzunun yanına geldi.
Havuzdan içmesi için
devesinin yularını saldı. Ancak bedevi buna izin vermedi. Sopasını da kaldırdı
ve Ensarlı olanın kafasına vurup yardı. Bunun üzerine bu Ensarlı, arkadaşı ve
münafıkların elebaşı olan Abdullah bin Ubey'e gelip durumu anlattı. Abdullah
öfkelendi ve: "Resulullah'ın yanındaki adamlara yardım etmeyin ki
etrafından dağılsınlar" dedi. Kastettiği bedevilerdi, zira bedeviler yemek
zamanı Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanına gelirlerdi. Abdullah:
"Onlar etrafından dağıldıkları zaman Muhammed'e yemek götürün, yanındakilerle
beraber yesin" diye de ekledi. Sonra arkadaşlarına: "Medine'ye
döndüğümüzde aziz olanlar, zelil olanları oradan çıkaracaktır!" dedi.
Ben de amcamın bineğinin
arkasına binmiştim. Dayı tarafından akrabamız olan Abdullah'ın bu dediklerini
duyunca gidip amcama söyledim. O da gidip bunu Resulullah'a (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) iletti. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) onu yanına çağırttı,
ancak Abdullah yeminler ederek bunu inkar etti. Resulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) ona inandı, beni ise yalanladı. Bunun üzerine amcam yanıma geldi ve:
"Neden öyle yaptın? Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) sana kızdı ve
yalanladı. Müslümanlar da seni yalanladılar" dedi. Bundan dolayı hiç
kimsenin üzülemeyeceği kadar üzüldüm.
Bu şekilde Resulullah'la
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) birlikte yol alıyordum. Üzüntümden dolayı başım
sallanıyordu. Bir ara Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanıma geldi,
kulağımı çekiştirip yüzü me güldü. Dünyalar benim olsa bu hareketi kadar beni
sevindirmezdi. Sonra Ebu Bekr bana ulaştı ve: "Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) sana ne dedi?" diye sordu. Ben: "Bana bir şey
demedi. Sadece kulağımı çekiştirip yüzü me güldü" karşılığını verdim.
Bunun üzerine bana: "Müjdeler olsun!" dedi. Sonra Ömer bana yetişip
aynı şeyleri sordu. Ebu Bekr'e dediklerimi ona da söyledim. Sabahladığımızda
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), "Münafıklar sana gelince ‘‘Senin
şüphesiz Allah'ın Peygamberi olduğuna şahadet ederiz’‘ derler. Allah, senin
kendisinin peygamberi olduğunu bilir; bunun yanında Allah, ikiyüzlülerin
yalancı olduklarını da bilir ... Onlar: ‘‘Allah'ın elçisinin yanında bulunanlar
için hiçbir şey harcamayın ki dağılıp gitsinler’‘ diyenlerdir. Oysa göklerin ve
yerin hazineleri Allah'ındır. Fakat münafıklar bunu anlamazlar. Onlar,
‘‘Andolsun, eğer Medine'ye dönersek, üstün olan, zayıf olanı oradan mutlaka
çıkaracaktır’‘ diyorlardı. Halbuki asıl üstünlük, ancak Allah'ın, Peygamberinin
ve müminlerindir. Fakat münafıklar (bunu) bilmezler"[Münafikun 1-8]
ayetlerini okudu. --- Tirmizi, tefsir (3313).
Zeyd bin Erkam der ki:
Amcamla birlikteyken Abdullah bin Ubey bin Selul'ün, arkadaşlarına:
"Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanındaki adamlara yardım
etmeyin ki etrafından dağılsınlar" dediğini işittim. Yine: "Medine'ye
döndüğümüzde aziz olanlar, zelil olanları oradan çıkaracaktır!" diyordu.
Bunu amcama anlattığımda o da gidip Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
bildirdi. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) haber gönderip Abdullah bin Ubey
ile arkadaşlarını getirtti. Ancak yeminler ederek böylesi bir şey demediklerini
söylediler. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) onlara inanıp beni
yalanladı. Bundan dolayı hiç olmadığı kadar üzüldüm ve evime kapandım. Bunun
üzerine Yüce Allah, "Münafıklar sana gelince ‘‘Senin şüphesiz Allah'ın
Peygamberi olduğuna şahadet ederiz’‘ derler. Allah, senin kendisinin peygamberi
olduğunu bilir; bunun yanında Allah, ikiyüzlülerin yalancı olduklarını da bilir
... Onlar: ‘‘Allah'ın elçisinin yanında bulunanlar için hiçbir şey harcamayın
ki dağılıp gitsinler’‘ diyenlerdir. Oysa göklerin ve yerin hazineleri
Allah'ındır. Fakat münafıklar bunu anlamazlar. Onlar, ‘‘Andolsun, eğer
Medine'ye dönersek, üstün olan, zayıf olanı oradan mutlaka çıkaracaktır’‘
diyorlardı. Halbuki asıl üstünlük, ancak Allah'ın, Peygamberinin ve
müminlerindir. Fakat münafıklar (bunu) bilmezler"[Münafikun 1-8]
ayetlerini indirdi. Bu ayetler inince Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
beni çağırıp ayetleri okudu ve: ''Yüce Allah seni doğruladı'' buyurdu.
Buhari, Sahih'de
Adem'den rivayet etmiştir.
ibn Lehia, Ebu'l-Esved
kanalıyla Urve'den, Musa bin Ukbe de Meğazi'de bu kıssayı zikretmiştir.
Musa'nın zikrettiğine göre Abdullah bin Ubey'in söz konusu sözünü duyan kişi,
Haris bin el-Hazrec oğullarından biri olan Evs bin Erkam'dır. Evs, Abdullah'ın
bu sözünü Ömer bin el-Hattab'a zikretmiş, Ömer de bunu Resulullah'a (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) bildirmiştir. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem),
Abdullah'ı çağırıp bu söylenenleri sormuş, Abdullah yeminler ederek böylesi bir
sözü söylemediğini bildirmiştir. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ona: ''Eğer
böyle bir şey söylemişsen tövbe et" buyurunca, Abdullah yine böyle bir şey
demediğine dair yemin etmiştir.
Bunun üzerine bazıları
Evs bin Erkam'a kızmış ve: "Amcan oğluna kötülük ve haksızlık ettin.
Resulullah da (Sallallahu aleyhi ve Sellem) sana inanmadı" demişlerdir.
Yolda giderlerken de bir ara Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) vahiy
geldiğini görmüşlerdir. Yüce Allah vahyini indirip bitirince Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) Evs'i görmüştür. Kulağından tutup çekiştirmiş ve: ''Müjdeler
olsun! Yüce Allah sözünü doğruladı'' buyurmuştur. Sonra ona Yüce Allah'ın,
Münafikun Suresi'nde Abdullah bin Ubey hakkındaki "Onlar: ‘‘Allah'ın
elçisinin yanında bulunanlar için hiçbir şey harcamayın ki dağılıp gitsinler’‘
diyenlerdir. Oysa göklerin ve yerin hazineleri Allah'ındır. Fakat münafıklar
bunu anlamazlar. Onlar, ‘‘Andolsun, eğer Medine'ye dönersek, üstün olan, zayıf
olanı oradan mutlaka çıkaracaktır’‘ diyorlardı. Halbuki asıl üstünlük, ancak
Allah'ın, Peygamberinin ve müminlerindir. Fakat münafıklar (bunu)
bilmezler"[Münafikun 7-8] ayetlerini okumuştur.
Başka bir kanalla da
Musa bin Ukbe, Zeyd bin Erkam'ın kıssasını aktarmıştır:
Musa bin Ukbe der ki:
Abdullah bin el-Fadl'ın bana bildirdiğine göre Enes bin Malik'in şöyle dediğini
işitmiştir: "Harre'de kabilemin başına gelenlerden dolayı çok üzülmüştüm.
Zeyd bin Erkam bu üzüntümden haberdar olunca bana bir mektup yazdı. Yazdığı
mektupta Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ‘‘Allahım! Ensar'ı ve
Ensar'ın çocuklarını bağışla’‘ buyurduğunu işittiğini zikretti. "
Ancak Abdullah bin
el-Fadl, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Ensar'ın torunlarına da
bağışlanma dileyip dilemediği konusunda şüpheye düştü ve sözüne şöyle devam
etti: Enes, yanında bulunanlardan birine Zeyd bin Erkam'ı sorunca adam şöyle
dedi: "Zeyd, Yüce Allah tarafından sözü doğrulanan biridir. Zira zamanında
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hutbedeyken münafıklardan bir adamın:
‘‘Şunun söyledikleri doğru ise biz eşeklerden de beteriz’‘ dediğini işitmiş ve
adama: ‘‘Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) doğru söylüyor ve sen eşekten
de betersin’‘ karşılığını vermişti. Daha sonra olay Nebi'e (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) intikal edince adam inkar etti ve böyle bir şey demediğini söyledi,
Bunun üzerine Yüce Allah, Zeyd'in söylediğini tasdik eder mahiyette ‘‘Bir şey
söylemediklerine dair Allah'a yemin ediyorlar. Halbuki o küfür sözünü
söylediler ve müslüman olduktan sonra inkar ettiler ... ‘‘[Tevbe 74] ayetini
indirdi."
Buhari, Sahih'de İsmail
bin Ebi Üveys'ten "Zeyd, Yüce Allah tarafından sözü doğrulanan
biridir" sözüne kadar rivayet etmiştir. Sanırım daha sonrası Musa bin
Ukbe'nin kendi sözleridir. --- İbn
Hacer, Fethu'l-Bari (8/650).
ibn Fuleyh de bunu Musa
bin Ukbe'den aynı isnadla rivayet etmiş, "ibn Şihab şöyle dedi"
dedikten sonra gerisini Musa bin Ukbe kanalıyla ibn Şihab'dan zikretmiştir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: