|
MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR |
AZAT ETME |
ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Kişinin Yakınına Köle
Olarak Malik Olması Halinde Onu Azat Etmesi
20471- Oğlun babayı ve
babanın oğlunu az at etmesine gelince; Şafii bu konuda her iki taraf için şöyle
demiştir: "Kişi kendi nefsini satın almakla azat olunduğu gibi kendisinden
doğduğu kimseyi köle edinemez. ''(--- Şafii, el-Ümm (8/14).
20472- Ebu Hureyre'nİn
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Kişi babasını
köle olarak bulup satın alması ve onu azat etmesi dışında hiçbir şekilde
hakkını ödeyemez'' buyurmuştur.
Müslim, Sahih'de
Abdullah b. Ebi Şeybe'den rivayet etmiştir.(--- Müslim, itk (3726, 3727).
20473- Resulullah'ın
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Satın alması ve onu azat etmesi'' buyruğu
ile muhtemelen kişinin babasını satın almakla azat etmiş olması
kastedilmektedir. Bütün ilim ehli onun azat edilmeye gerek kalmadan satın
alınmakla artık azat edilmiş olduğu görüşündedir. Doğrusunu da Allah bilir.
20474- Ömer b. el-Hattab
der ki: "Her kim mahremi olan bir akrabasına köle olarak malik olursa o
kişi artık hür olur."
20475- Bir rivayetinde
de: "...." ifadesini kullanmıştır. Buradaki şüphe Dahhak'a aittir.
20476- Ebu Asım Dahhak
b. Mahled bunu Ebu Avane kanalıyla Hakem'den bu şekilde rivayet etmiştir.
20477- Ebu'l-Velld et-Tayalisı
der ki: Ebu Avane'nin kitabında bu isnad ile
("Hakem - İbrahım -
Esved" kanalıyla) Hz. Ömer'in: "Yakın (nikahı düşmeyen) akraba köle
edinilmez" dediğini okudum.(--- Abdurrezzak, Musannef (9/184), Ebu Yusuf,
Asar (754) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-kübr,(10/289).
20478- Sanırım burada
anne baba ve onlardan olan çocuklar kastedilmektedir. Ravisi İbrahım en-Nehai:
"(Satın alınmakla) sadece oğul ve baba azat edilmiş olur" derdi.(---
Ebu Yusuf, Asar (754) ve Abdurrezzak, Musannef (9/184).
20479- Semure'nin
bildirdiğine göre Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Her kim
mahremi olan bir akrabasına köle olarak malik olursa o kişi artık hür
olur" buyurmuştur.(--- Ebu Davud, itk (3949), Tirmizi, ahkam (2524),
Ahmed, Müsned (5/20) ve Hakim Müstedrek (2/214).
20480- Bir grup bunu
Hammad b. Seleme'den bu şekilde rivayet etmiştir. Ancak kimisi rivayetinde:
"...." ifadesini kullanırken, kimisi: ".....'' ifadesini
kullanmıştır.
20481- Musa b. İsmail
bunu Hammad'dan rivayet etmiş ve: "Hammad'ın sanırım Semure'den
bildirdiğine göre" demiştir. Galiba isnadında Semure'nin zikredilmesi
konusunda şüpheye düşmüştür.
20482- Buna muhalefet
eden Said b. Ebi Arube'nin Katade'den bildirdiğine göre Ömer b. el-Hattab:
"Her kim mahremi olan bir akrabasına köle olarak malik olursa o kişi artık
hür olur" demiştir.
20483- Katade'nin
bildirdiğine göre Hasan el-BasrI): "Her kim mahremi olan bir akrabasına
köle olarak malik olursa o kişi artık hür olur" demiştir.
20484- Eğer Hammad b.
Seleme bunu rivayette tek kalmışsa ve isnadında şüpheye düşmüşse, sonra ezberde
kendisinden daha iyi olan kimse ona muhalif olmuşsa o zaman bu hadisin üzerinde
durup düşünmek gerekir.
20485- Buhari bu hadisin
zayıf olduğuna işaret etmiştir.
20486- Ali b. el-Medını
der ki: "Bana göre bu münker bir hadistir."
20487- Ebu Umeyr
en-Nehhas'ın, "Damra b. Rabia - Sevrı - Abdullah b. Dinar - İbn Ömer"
kanalıyla Allah Resulü'nden (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Her kim
mahremi olan bir akrabasına köle olarak malik olursa o kişi artık hür olur''
şeklinde naklettiği hadise gelince; bu büyük bir yanılgıdan ibarettir. Bu
isnadla mahfuz olan hadis, velanın satılması ve hibe edilmesi hakkında rivayet
edilen hadistir. Buhari ve Müslim, Damra b. Rabia'yı huccet biri saymamaktadır.
20488- İbn Abbas der ki:
Kendisine: "Salih" denilen bir adam kardeşiyle birlikte gelip:
"Ey Allah'ın Resulü! Ben bu kardeşimi azat etmek istiyorum" dedi.
Bunun üzerine Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Allah onu, sen
ona sahip olduğun zaman azat etti'' buyurdu.(--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra
(10/289).
Bu da huccet kabul
edilmeyen hadislerdendir. Kelbı ile el-Arzemi'nin rivayetlerine itimat etmenin
terk edilmesi yönünde icma edilmiştir.
20489- Aynısı "Hafs
b. Ebi Davud - İbn Ebi Leyla - Ata" kanalıyla İbn Abbas'tan rivayet
edilmiştir.l Hadis alimlerine göre Hafs zayıf birisidir.
20490- Bu konuda
nakledilen en sahıh hadis, "Şu'be - Sevri - Seleme b. Kuheyl"
kanalıya Mustevrid'den rivayet edilen şu hadistir: Bir adam İbn Mes'ud'a gelip:
"Amcam beni (cariyesinden olan) kızı ile evlendirdi. Ancak çocuğumu
kendine köle olarak almak istiyor" deyince, Abdullah: "Öyle bir hakkı
yoktur" karşılığını verdi. Başka bir rivayette ise: "Yalan söylüyor,
öyle bir hakkı yoktur" ibaresi geçmiştir.
Sonraki sayfa için aşağıdaki
link’i kullan: