MARİFETU

SUNEN VE’L-ASAR

AZAT ETME

 

ANA SAYFA      Kur’an      Hadis      Sözlük      Biyografi

 

Kişinin Yakınına Köle Olarak Malik Olması Halinde Onu Azat Etmesi

 

20471- Oğlun babayı ve babanın oğlunu az at etmesine gelince; Şafii bu konuda her iki taraf için şöyle demiştir: "Kişi kendi nefsini satın almakla azat olunduğu gibi kendisinden doğduğu kimseyi köle edinemez. ''(--- Şafii, el-Ümm (8/14).

 

20472- Ebu Hureyre'nİn bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Kişi babasını köle olarak bulup satın alması ve onu azat etmesi dışında hiçbir şekilde hakkını ödeyemez'' buyurmuştur.

Müslim, Sahih'de Abdullah b. Ebi Şeybe'den rivayet etmiştir.(--- Müslim, itk (3726, 3727).

 

20473- Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Satın alması ve onu azat etmesi'' buyruğu ile muhtemelen kişinin babasını satın almakla azat etmiş olması kastedilmektedir. Bütün ilim ehli onun azat edilmeye gerek kalmadan satın alınmakla artık azat edilmiş olduğu görüşündedir. Doğrusunu da Allah bilir.

 

20474- Ömer b. el-Hattab der ki: "Her kim mahremi olan bir akrabasına köle olarak malik olursa o kişi artık hür olur."

 

20475- Bir rivayetinde de: "...." ifadesini kullanmıştır. Buradaki şüphe Dahhak'a aittir.

 

20476- Ebu Asım Dahhak b. Mahled bunu Ebu Avane kanalıyla Hakem'den bu şekilde rivayet etmiştir.

 

20477- Ebu'l-Velld et-Tayalisı der ki: Ebu Avane'nin kitabında bu isnad ile

("Hakem - İbrahım - Esved" kanalıyla) Hz. Ömer'in: "Yakın (nikahı düşmeyen) akraba köle edinilmez" dediğini okudum.(--- Abdurrezzak, Musannef (9/184), Ebu Yusuf, Asar (754) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-kübr,(10/289).

 

20478- Sanırım burada anne baba ve onlardan olan çocuklar kastedilmektedir. Ravisi İbrahım en-Nehai: "(Satın alınmakla) sadece oğul ve baba azat edilmiş olur" derdi.(--- Ebu Yusuf, Asar (754) ve Abdurrezzak, Musannef (9/184).

 

20479- Semure'nin bildirdiğine göre Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Her kim mahremi olan bir akrabasına köle olarak malik olursa o kişi artık hür olur" buyurmuştur.(--- Ebu Davud, itk (3949), Tirmizi, ahkam (2524), Ahmed, Müsned (5/20) ve Hakim Müstedrek (2/214).

 

20480- Bir grup bunu Hammad b. Seleme'den bu şekilde rivayet etmiştir. Ancak kimisi rivayetinde: "...." ifadesini kullanırken, kimisi: ".....'' ifadesini kullanmıştır.

 

20481- Musa b. İsmail bunu Hammad'dan rivayet etmiş ve: "Hammad'ın sanırım Semure'den bildirdiğine göre" demiştir. Galiba isnadında Semure'nin zikredilmesi konusunda şüpheye düşmüştür.

 

20482- Buna muhalefet eden Said b. Ebi Arube'nin Katade'den bildirdiğine göre Ömer b. el-Hattab: "Her kim mahremi olan bir akrabasına köle olarak malik olursa o kişi artık hür olur" demiştir.

 

20483- Katade'nin bildirdiğine göre Hasan el-BasrI): "Her kim mahremi olan bir akrabasına köle olarak malik olursa o kişi artık hür olur" demiştir.

 

20484- Eğer Hammad b. Seleme bunu rivayette tek kalmışsa ve isnadında şüpheye düşmüşse, sonra ezberde kendisinden daha iyi olan kimse ona muhalif olmuşsa o zaman bu hadisin üzerinde durup düşünmek gerekir.

 

20485- Buhari bu hadisin zayıf olduğuna işaret etmiştir.

 

20486- Ali b. el-Medını der ki: "Bana göre bu münker bir hadistir."

 

20487- Ebu Umeyr en-Nehhas'ın, "Damra b. Rabia - Sevrı - Abdullah b. Dinar - İbn Ömer" kanalıyla Allah Resulü'nden (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Her kim mahremi olan bir akrabasına köle olarak malik olursa o kişi artık hür olur'' şeklinde naklettiği hadise gelince; bu büyük bir yanılgıdan ibarettir. Bu isnadla mahfuz olan hadis, velanın satılması ve hibe edilmesi hakkında rivayet edilen hadistir. Buhari ve Müslim, Damra b. Rabia'yı huccet biri saymamaktadır.

 

20488- İbn Abbas der ki: Kendisine: "Salih" denilen bir adam kardeşiyle birlikte gelip: "Ey Allah'ın Resulü! Ben bu kardeşimi azat etmek istiyorum" dedi. Bunun üzerine Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Allah onu, sen ona sahip olduğun zaman azat etti'' buyurdu.(--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (10/289).

Bu da huccet kabul edilmeyen hadislerdendir. Kelbı ile el-Arzemi'nin rivayetlerine itimat etmenin terk edilmesi yönünde icma edilmiştir.

 

20489- Aynısı "Hafs b. Ebi Davud - İbn Ebi Leyla - Ata" kanalıyla İbn Abbas'tan rivayet edilmiştir.l Hadis alimlerine göre Hafs zayıf birisidir.

 

20490- Bu konuda nakledilen en sahıh hadis, "Şu'be - Sevri - Seleme b. Kuheyl" kanalıya Mustevrid'den rivayet edilen şu hadistir: Bir adam İbn Mes'ud'a gelip: "Amcam beni (cariyesinden olan) kızı ile evlendirdi. Ancak çocuğumu kendine köle olarak almak istiyor" deyince, Abdullah: "Öyle bir hakkı yoktur" karşılığını verdi. Başka bir rivayette ise: "Yalan söylüyor, öyle bir hakkı yoktur" ibaresi geçmiştir.

 

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

 

Ve!a Hakkı