|
MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR |
ŞAHİDLİKLER |
ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Davacı Yemin Etmekten
Kaçınınca Davalının Yemin Etmesini İstemek
20076- Ebu Leyla b.
Abdillah b. Abdirrahman b. Sehl, Sehl b. Ebi Hasme ile kabilesinin bazı
büyüklerinden bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Huvayyisa, Muhayyisa
ve Abdurrahman'a: ''(Arkadaşınızı onların öldürdüğüne dair) yemin ederseniz
katili öldürmeyi hak edersiniz" buyurunca: "Hayır" karşılığını
verdiler. Bunun üzerine: ''O zaman Yahudiler yemin eder" buyurdu.(---
Şafii, el-Ümm (7/37).
20077- Sehl b. Ebi
Hasme'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) önce
Ensarlıların yemin etmesini söyledi. Onlar yemin etmeyince, Yahudilerin yemin
etmelerini söyledi.''(--- Şafii, el-Ümm (7/37).
20078- Beşır b. Yesar
kanalıyla Allah Resulü'nden (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir öncekinin aynısı
mürselolarak rivayet edilmiştir.(--- Şafii, el-Ümm (7/37).
20079- Şafii bunu bu
haberler arasında bu şekilde muhtasar olarak rivayet etmiş, ancak Kasame
bölümünde bu rivayetleri tam metin olarak zikretmiştir. Burada da Süfyan'ın
hadisini Abdulvehhab es-Sekafı'nin hadisi yönünde yorumlamıştır. Müslim b.
el-Haccac da bu şekilde yorumlamıştır. Çünkü Süfyan hadisinde şüphe düşmüştür.
Ayrıca Şafii bunu Kasame bölümünde açıklamıştır.
20080- Süleyman b. Yesar
bildiriyor: Sa'd b. Leys oğullarından bir adam atını koştururken Cüheyne
kabilesinden bir adamın parmağını ezdi. Adam da kan kaybından öldü. Ömer b.
el-Hattab, öldürdüğü iddia edilen kişilera: "Adamın atla ezilmeden dolayı
ölmediğine dair Allah adına elli yemin eder misiniz?" deyince kabul
etmediler ve yemin etmeye yanaşmadılar. Ölen adamın tarafına: "Peki siz
(ondan dolayı öldüğüne dair) yemin eder misiniz?'' diye sorunca onlar da yemin
etmeyi kabul etmediler.(--- Şafii, el-Ümm (7/37).
20081- Şafii der ki:
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Ensarlıların yeminl hak ettiklerini
gördü, ancak onlar yemin etmeyince, Yahudilerin yemin edip töhmetten
kurtulmalarını söyledi. Ömer b. el-Hattab ise, Leysılerin yemin edip töhmetten
kurtulmalarını söyledi. Onlar kabul etmeyince ölenin yakınları olan Cuhenılerin
yemin etmeye hak kazandıklarını gördü. Bu şekilde taraflardan birinden istenen
bir yemin, edilmemesi halinde o tarafa muhalif olan kişilere geçer.
Yetiştiğimiz alimler yeminin taraf değiştirmesi konusunda böyle demişlerdir.
20082- Şafii sözlerine
devam ederek şöyle demiştir: Yeminin taraf değiştirmesi konusunda sünnet bu
şekilde devam etti. Sünnet olan davacının delil getirmesi ve davalının yemin
etmesidir. Ancak Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kavlinde:
"Davalının yemin etmemesi kendisine isnat edilen şeyi ikrar etmesi demek
olduğundan yemin taraf değiştirerek davalıya ettirilir. Eğer davalı yemin
etmekten geri durmazsa ona inanılır" lafzı yoktur.
20083- Şafii, eski Risale'sinde
şu eklemede bulunmuştur: "Yemin davalıya düşer, eğer yemin ederse
töhmetten kurtulur. Bir delilin olmaması ve davalının yemin etmemesi halinde
töhmette bulunulduğu şeyi yüklenmiş demek değildir."
20084- Sonra yeni
Risale'sinde, kısasta ve hadlerde şahitlikten dönmeyi suçu ikrar olarak kabul
etmediklerini belirterek tezada düştüklerini belirtmiştir.
20085- Darekutni'nin
kitabında isnadıyla şöyle geçmektedir: İbn Ömer'in bildirdiğine göre Allah
Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) önce hak sahibinin (davacının) yemin
etmesini istedi.(--- Darakutni, Sünen (4/213) ve Hakim, Müstedrek (4/100).
20086- Başka bir kanalla
bir öncekinin aynısı Mesruk'tan rivayet edilmiştir.
20087- Bunu Muhammed b.
el-Münzir el-Herevı, Yezid b. Abdissamed ed-Dimaşkı ile Süleyman b. Eyyub
kanalıyla Süleyman b. Abdirrahman'dan rivayet etti.
20088- Osman b. Said
ed-Darimi bunu Süleyman b. Abdirrahman kanalıyla rivayet etmiştir. Bu ğarıb
(tek kanallı) bir hadistir ve isnadında meçhulolan biri bulunmaktadır. Ancak bu
konuda daha önce zikredilenler yeterlidir.
20089- Hz. Ali şöyle
dedi: "Yeminin yanında şahit de gereklidir. Davacının kanıtı yoksa
istemesi halinde davalı olan taraf yemin eder. Davalı yemin etmek istemezse de
davacı yemin eder."(--- Beyhaki, Sünenü'l-kübra (10/184).
20090- Bu isnadla başka
bir rivayette ise şöyle demiştir: "Davalı yemin etmekte daha önceliklidir.
Ancak davalı yemin etmek istemezse davacı yemin eder ve hakkını alır.''(---
Darakutni, Sünen (4/214).
20091- Bu rivayet,
Darekutni'nin kitabında geçmektedir.
20092- Ebu'l-Velld'in
el-Mahrec kitabında sahih bin isnadla geçmektedir:
Şa'bi bildiriyor:
Mikdad, Osman b. Affan'dan yedi bin dirhem borç almıştı. Bu borcu ödeyeceği
zaman: "Borcum dört bin dirhemdir" deyince, Ömer'in yanında davalaştılar.
Mikdad: "Yedi bin dirhem olduğuna dair ona yemin ettir" deyince,
Ömer, Osman'a: "Sana insaflı davrandı" dedi. Ancak Osman yemin etmeyi
reddetti. Bunun üzerine de Ömer: "Sana verdiği kadarını al" dedi.(---
Beyhaki, Sünenü'l-kübra (10/184).
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: