|
MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR |
CİZYE |
ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Cizyenin Miktarı
18514- Şafii der ki:
Yüce Allah: "Boyunlarını eğip elleriyle cızye verinceye kadar
savaşın''[Tevbe, 29] buyurmuştur.(--- Şafii, el-Ümm (4/179).
18515- Cizyenin belirli
vakitlerde alınması makul idi ve cizye az olandan da, çok olandan da alınırdı.(---
Şafii, el-Ümm (4/179).
18516- Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem), Yüce Allah'ın buyruğunu mana olarak bize
bildirmiştir. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Yemen ehlinden her
yıl bir dinar veya bunun değerinde Meafir kumaşı almıştır.(--- Şafii, el-Umm
(4/179).
18517- Eyle halkından da
bu kadar aldığı rivayet edilmiştir. Mekke Hıristiyanlarından da her kişi için
bir dinar almıştır. Necran ahalisinden de cizye olarak giysi almıştır. Ancak
onlardan ne kadar aldığını bilmiyorum.(--- Şafii, el-Ümm (4/179).
18518- Şafii der ki:
"Müslümanlardan ilim ehlinden birinden işittiğime göre Necran halkından
olan azınlık te bad an alınan şeylerin değeri, birer dinardan daha fazlaydı.
Ukeydir ve Bahreyn Mecusilerinden de cizye almıştır, ama onlardan ne kadar
aldığını bilmiyorum. Ancak hiç kimsenin bir dinardan daha az aldığından
bahsettiğini görmedim."(--- Şafii, el-Umm (4/179).
18519- Ömer b.
Abdulazız'in bildirdiğine göre Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem),
Yemen halkına: ''Sizden her bir kişi her yıl bir dinar veya bunun değerinde
Me8fir kumaşı ödeyecektir'' diye yazdı. Burada Yemen halkından azınlık teba
kastedilmektedir.(--- Şafii, el-Ümm (4/179) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra
(9/193).
18520- Şafii der ki:
Mutarrif b. Mazin ve Hişam b. Yusuf, aklımda olmayan ancak hasen bir isnadla
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Yemen halkından zimmet ehlinden
olanların her yıl bir dinar vermesine hükmettiğini naklettiler. Mutarrif b.
Mazin'e: "Kadınların da ödemesine hükmedildi" diyorlar, dediğimde:
"Bizde Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kadınlardan bir
şeyaldığı sabit değildir" karşılığını verdi.(--- Şafii, el-Ümm (4/179) ve
Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (9/193).
18521- Şafii der ki:
"Muhammed b. Halid, Abdullah b. Amr b. Müslim ve Yemen halkından birçok
alime sorduğumda hepsi de daha önceki güvenilir olan birçok kişiden,
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kendileriyle (Yemen halkıyla),
zimmet ehlinden olanın her yıl bir dinar vermesi üzerine sulh yaptığını
söylediler. Ancak kadınları cizye alınan kişilerin içinde zikretmediler. ''(---
Şafii, el-Ümm (4/179).
18522- Bunların
çoğunluğu da: "Ekinlerinden cizye alınmaz (onların ekinleri vardı) ve
hayvanlarından da alındığını bilmiyoruz" dedi.
18523- Bazıları da bana
şöyle dedi: "Valilerden biri geldiğinde ekinlerden humus aldı veya almak
isteyince bunu kabul etmediler."
18524- Sorduğum herkes
bana Yemenlilerden zimmet ehli olanların genelinin Himyerli olduğunu söyledi.
18525- Bunu farklı
beldelerde bulunan Yemenli zimmet ehlinden birçok kişiye sordum. Hepsi de sabit
bir şekilde birbirlerine ihtilaf etmeksizin Muaz b. Cebel'in onlardan baliğ
olan her kişiden bir dinar aldığını söyleyerek: "ResUlullah'ın (Sallallahu
aleyhi ve Sellem), Muaz'daki mektubunda: ''İhtilam olacak yaşa gelen herkesten
bir dinar alınır'' yazılıdır" dediler.(--- Şafii, el-Ümm (4/179) ve
Beyhakl, es-Sünenü'l-kübra (9/194).
18526- Beyhaki der ki:
Şafii'nin, Yemen ehlinden naklederek Muaz hakkında anlattığı hadis Ebu Said b.
Ebi Amr'ın bize anlattığına muvafıktır. Yani Ebu Said b. Ebi Amr'ın,
"Ebu'l-Abbas el-Esamm - Hasan b. Ali b. Affan - Yahya b. Adem - Ebu Bekr
b. Ayyaş - Asım - Ebu Vail Mesruk" kanalıyla bildirdiğine göre Muaz b.
Cebel: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) beni Yemen'e gönderdi ve
buluğa eren her kişiden bir dinar veya bunun değerinde Meafir kumaşı almamı
emretti" demiştir.
Buhari ve Müslim, zekat
bölümünde A'meş kanalıyla Ebu Vail'den rivayet etmişlerdir.(--- Ebü Davud,
imare (3038, 3039), Tirmizi, zekat (623), Nesai, zekat (5/26), Ahmed, Müsned
(5/230, 233,247) ve Hakim, Müstedrek (1/398).
18527- Şafii,
el-Kadim'de Ebu Bekr b. Ayyaş'ın ve A'meş'in hadisini zikretmiştir.
18528- Ebu'l-Huveyris
bildiriyor: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Mekke'de, Mevheb
adındaki bir Hıristiyana her sene vermek üzere bir dinar cizye koydu. Yine
Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Eyle halkına her yıl üç yüz dinar
cizye koydu. Aynı zamanda kendilerine uğrayan Müslümanları üç gün misafir
etmelerini ve hiçbir Müslümanı aldatmamalarını istedi"(--- Şafii, el-Ümm
(4/179) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (9/195).
18529- İshak b.
Abdillah'ın bildirdiğine göre Eyle halkı üç yüz kişiydi ve Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) onlara her yıl üç yüz dinar cizye koymuştur.
18530- ŞafiI der ki:
"Daha sonra Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Necran halkıyla,
cizye olarak verecekleri hulleler karşılığında sulh yaptı. Bu da dinar dışında
şeylerden cizye alarak sulh yapılabileceğine delalet eder."
18531- Beyhaki der ki:
Bize İsmail b. Abdirrahman el-Kuraşi'den nakledildiğine göre İbn Abbas der ki:
"Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Necran halkıyla bir anlaşma
yaptı. Buna göre Necran halkı, yarısı Safer ayında, diğer yarısı da Recep
ayında olmak üzere (her yıl) Müslümanlara iki bin takım elbise verecekler.
Yemen'de bir savaşın çıkması veya ihanetin olması halinde Müslümanlara ödünç
olarak otuz zırh, otuz at, otuz deve ve her çeşit silahtan otuz tane
verecekler. Necranlılar olay çıkartmadıkları ve faiz yemedikleri sürece
kiliseleri yıkılmayacak, din adamları sürülmeyecek ve dinlerinden dolayı
herhangi bir sıkıntıya maruz bırakılmayacaklardır."
18532- Şafii der ki:
"Ömer b. el-Hattab, Şam halkıyla (her erkek için) dört dinar karşılığında
sulh yaptı."(--- Abdurrezzak, Musannef(6/85), Ebu Ubeyd, el-Emval (39) ve
Şafii, el-Ümm (4/180).
18533- Kufeli bir kişi
şöyle rivayet etmiştir: "Ömer b. el-Hattab, zimmilerden zengin olan
erkeklere adam başı kırk sekiz dirhem, durumu vasat olanlara yirmi dört dirhem,
fakirlere ise on iki dirhem cizye koydu.''
Bundan daha fazlasıyla
olsa bile anlaşma belli bir şey üzerine olduktan sonra zimmet ehliyle sulh
yapmasında bir sakınca yoktur.(--- Abdurrezzak, Musannef(6/100), Şafii, el-Ümm
(4/180) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (9/196).
18534- Ebu
Abdirrahman'ın rivayetinde Şafii, el-Kadim'de isnadıyla sevketmiştir: Ebu
Miclez bildiriyor: "Ömer b. el-Hattab, zimmet ehlinden zengin olan erkeklere
adam başı kırk sekiz dirhem, durumu vasat olanlara yirmi dört dirhem, fakirlere
ise on iki dirhem cizye koydu.''(--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (9/196).
18535- Eslem bildiriyor:
"Ömer b. el-Hattab, Şamlıların dört dinar ve iki müd buğday vermesini
emretti. Mısırlıların ise dört dinar ve bir irdeb buğday vermesini emretti.
Iraklıların da kırk dirhem ve on beş sa' buğdayı vermesini emretti.''(---
Abdurrezzak, Musannef (6/85, 87, 89), Ebu Ubeyd, el-Emval (39), Şafii, el-Ümm
(4/180) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (9/196).
18536- Amr b. MeymOn
bildiriyor: Ömer b. el-Hattab, Osman b. Huneyf'e:
"Vallahi; Her cerıb
(1 dönüm tarla) tarlaya bir kafiz yiyecek vergi koysan, adam başı da iki dirhem
arttırsan bu onlara zor gelmez" dedi. Bunun üzerine daha önce kırk sekiz
dirhem olan cizyeyi elli dirhem yaptı. (--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (9/196).
18537- Şafii der ki:
"İbrahım b. Sa'd'ın, İbn Şihab'dan naklettiğine göre Hz. Ömer, Sevad
halkının maddi durumu iyi olunca cizyeyi arttırır, kötü olunca da cizyeyi
kaldırırdı.''(--- Ebu Ubeyd, el-Emval (144) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra
(9/196).
18538- Bu hadis
munkatıdır ve Ebu Miclez'in hadisi de böyledir.
18539- Şafii,
el-Kadim'de bu konuda açıklamalarda bulunduktan sonra şöyle dedi: "Hz.
Ömer, Sevad halkı ile belli bir şey karşılığında sulh yapmamıştır. Sadece Hıre
halkı ile belli bir şey karşılığında barış yapılmıştır. Onlarla sulhu Halid b.
el-Velld yapmış ve bu miktarı ne çoğaltmış, ne de eksiltmiştir. "
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
Sulh Anlaşmasında
Misafir Ağıdamayı Şart Koşmak