MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR

SİYER

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Ganimetin Savaşılan Bölgede Taksim Edilmesi

17842- Rabi der ki: Şafii, Ebu Hanife'nin, Evzal'nin ve Ebu Yusuf'un bu konuda naklettiklerinden sonra şöyle demiştir: "Doğrusu Evzal'nin dediği gibidir. ''Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) başka bir ganimeti savaş bölgesinde taksim etti'' şeklinde gelen ve buna huccet saydığı rivayet Meğazi alimleri tarafından bilinen ve hakkında ihtilaf etmedikleri bir hadistir.(--- Şafii, el-Ümm (7/335).

17843- Ebu Yusuf'un huccet saydığı hadis şöyledir: "Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Mustalik oğullarına karşı zafer kazanarak beldelerini fethetti. Onların beldesi de artık Müslümanların beldesi oldu. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Mustalik oğullarına, gafil bulundukları ve hayvanlarını suladıkları bir sırada saldırdı. Onları öldürdü, kalanları da esir aldı. Mallarını ve esirlerini hicretin beşinci yılında kendi beldelerinde taksim etti. Bundan bir zaman sonra da bu kişiler Müslüman oldular."

17844- Hicretin onuncu yılında da Velid b. Ukbe'yi zekatlarını toplamak için gönderdi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) oradan geri döndüğünde orası savaş beldesi idi. (--- Şafii, el-Ümm (7/335).

17845- Bildiğim kadarıyla Hayber' de sadece bir Müslüman vardı.

Oradakiler Yahudi ve dinleri üzere idiler. Hayber'in bütün etrafı savaş beldesi idi. Yine bildiğim kadarıyla Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir müfrezesi bir zafer kazandığı zaman ganimeti yerinde taksim etmeden oradan geri dönmezdi.(--- Şafii, el-Ümm (7/335).

17846- Mücalid'in, Şa'bi kanalıyla: "Ömer, (Sa'd b. Ebi Vakkas'a): ''(Yardımcı olarak sana bir birlik gönderdim) her iki taraftan ölen kişilerin cesetleri birbirlerinden ayırt edilmeden önce yetişen kişileri ganimete ortak kıl'' dedi" şeklindeki hadise gelince; eğer bu sabit bir hadis değil ise Evzal'nin sebebi ile kınandığı hadisler konumundadır. Çünkü onu güvenilir olarak bilinmeyen kimselerden rivayette bulunduğu için kınamaktadır. Ancak bildiğim kadarıyla Evzai bu konuda Allah Resulü'nden (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ancak bilinen kişiler kanalıyla rivayette bulunmuştur.(--- Şafii, el-Ümm (7/335).

17847- Evzal'nin rivayette bulunduğu kişilerden kendisinin rivayette bulunmamasını buna huccet saymıştır. Eğer Mücalid'in hadisi sabit bir hadis ise kendisine muhalefet ediyor demektir. Yardımcıların gelmesi konusunda zikredildiği gibi kendisine muhalif olma sebebini zikretti.(--- Şafii, el- Ümm (7/335).

17848- Bana bildirilene göre kendisi (Ebu Yusuf) şöyle demiştir: "Ganimet savaş bölgesinde taksim edildikten sonra, her iki taraftan ölen kişilerin cesetleri birbirlerinden ayırt edilmeden önce yardımcılar gelirse ganimetten onlara bir şey yoktur. Daha savaş bölgesinde olmaları halinde, her iki taraftan ölen kişilerin cesetleri birbirlerinden ayırt edilmiş olsa bile durum aynıdır.

Ebu Bekr ile Ömer'den bu şekilde rivayet edilmiştir.(--- Şafii, el-Ümm (7/335).

17849- Ebu Yusuf'un bu konudaki hucceti; Allah Resulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Bedir ganimetini Medine'ye döndükten sonra taksim etmesidir. Bilindiğine göre hadisinde: "Bunun delili Allah Resulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Bedir savaşında bulunmayan Osman ve Talha'ya pay vermesidir" demiştir. Eğer dediği gibi ise Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) sünnetine muhalif oluyor demektir. Çünkü kendisi yöneticinin savaşa katılmayan ve yardımcı olarak da gitmeyen birine ganimetten pay verme yetkisinin olmadığını söylemektedir. Aynı zamanda Allah Resulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yardımcı olmadıkları ve savaşta bulunmadıkları halde bu iki kişiye pay verdiğini söylemektedir.

17850- Ancak (Bedir ganimetinin taksimi) dediği gibi (Medine'ye

döndükten sonra) değildir. Çünkü Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Bedir ganimetini Bedir'e yakın olan SaMı vadilerinde kendisine Seyr denilen bir tepede taksim etmiştir. Müslümanların Bedir ganimetini elde etmesi (Ubade b. es-Samit'in rivayet ettiği gibi) Enfal Suresi inmeden önce idi. Bu konuda ashab aralarında çekişince Yüce Allah: "Sana ganimetler hakkında soruyorlar. De ki: "Ganimetler, Allah'a ve Resulüne aittir''[Enfal, 1] buyruğuyla onu ellerinden aldı. Bedir ganimeti Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) has idi. Ganimeti savaşa katılanlar arasında taksim etmiş ve kendileriyle birlikte savaşta bulunmayan sekiz kişiye daha pay vermiştir. Bunlar Muhacirlerden ve Ensar'dan olup savaş sırasında Medine'de idiler. Ancak Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) onlara kendi malından vermiştir. Çünkü: "Bilin ki ganimet olarak aldığınız herhangi bir şeyin beşte biri Allah'ın, Peygamberin ve yakınlarının, yetimlerin, düşkünlerin ve yolcularındır"[Enfal, 41] ayeti, Bedir ganimetinden sonra inmiştir.

17851- Bu ayet nazil olduktan sonra Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) savaşta hazır bulunmayana bir pay verdiğini bilmiyoruz. Kalplerini İslam'a ısındırmak için pay verdiği kimselere ve başkalarına gelince; onlara ganimetin beşte dördünden değil de, kendi payından (humustan) vermiştir.(--- Şafii, el-Ümm (7/335).

17852- Abdullah b. Cahş ile İbnu'l-Hadramı arasındaki olayı bu konuda delil getirenlere gelince, bunların arasındaki olay, Bedir savaşından ve bu ayetin nazil olmasından önceydi. Bu olay, haram ayın son gününde olmuştu. "Sana haram ayı, yani onda savaşmayı soruyorlar. De ki: O ayda savaşmak büyük bir günahtır"[Bakara, 217 ] ayeti nazil oluncaya kadar da bu yaptıklarından dolayı tutuklu kaldılar. Bu olaydan, Evzal'nin muhalif olarak bu konuda dediği yönde bir şey çıkmaz.''(--- Şafii, el-Ümm (7/335).

17853- Beyhaki der ki: Böyle demesinin sebebi, Ebu Yusuf'un şunu huccet saymasından dolayıdır: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Abdullah b. Cahş'ı bir müfrezede komutan olarak gönderdiğinde Amr b. el-Hadrami'yi öldürüp bir veya iki esiri ele geçirmişti. Onlarla birlikte de yanlarındaki deri ve kuru üzümü ele geçirmişti. Bunları Medine'ye Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanına gelene kadar da taksim etmedi."

17854- Şafii bu konuda şöyle cevap vermiştir: "Ganimeti taksim etmemelerinin sebebi, haram ayda savaşmalarından dolayı tutuklu olmalarıdır. Bu da Bedir savaşından ve ganimetin taksim edilmesi hakkındaki ayetin nazil olmasından önce idi.(--- Şafii, el-Ümm (7/335).

17855- Ebu Yusuf, Evzal'nin rivayette bulunduğu kişilerden hadis nakletmekten sakındığı için bunu kendisine karşı huccet saymıştır. Ayrıca Ebu Yusuf bu konuda Hasan b. Umare'nin hadisini huccet saymıştır. Zira Hasan b. Umare'nin, Hakem kanalıyla Miksem'den onun da İbn Abbas'tan bildirdiğine göre Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Bedir ganimetini Medine'ye geldikten sonra taksim etmiştir. Bazı hocaları kanalıyla da Zühri ile Mekhul'den bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kesinlikle hiçbir ganimeti savaş bölgesinde taksim etmemiştir.

17856- Bu, munkatı bir hadistir. Hasan b. Umare de hadis alimlerine göre metruk birisidir.

17857- Şafii'nin, Bedir ganimeti taksimi konusunda dediğini Meğazı sahibi Muhammed b. İshak b. Yesar da zikretmiştir.

17858- Ayetin nüzulü hakkında zikrettiğini de Ubade b. es-Samit te zikretmiştir.

17859- Savaşta bulunmadıkları halde Allah Resulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kendilerine pay verdiği sekiz kişiyi de zikretmiştir. Bunlar Muhacirlerden Osman b. Affan, Talha b. Ubeydillah ve Said b. Zeyd'dir. Ensar'dan da Ebu Lübabe, Haris b. Hatib, Asım b. Adiy, Havvat b. Cübeyr ve Haris b. es-Sımma'dır. Ebu'l-Esved'de bunları Meğazi'de Urve b. ez-Zübeyr'den zikretmiştir. Muhammed b. İshak b. Yesar da bunları zikretmiştir.

17860- Şafii başka bir yerde: "Yedi veya sekiz kişi" demiştir. Böyle demesinin sebebi, Musa b. Ukbe'nin, Haris b. Hatib'i zikretmeyişinden dolayıdır.

17861- Ebu Yusuf'un bu konudaki hucceti, Allah Resulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Mustalik oğulları beldesini fethettiği zaman o beldenin İslam beldesi olması ve Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Velid b. Ukbe'yi zekatlarını toplamak üzere oraya göndermesidir. Bu da hadis alimlerinin meğazi konusunda bildiklerine muhaliftir.

17862- Nafi'den gelen sabit hadiste ise İbn Ömer şöyle bildirmiştir:

"Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Mustalik oğullarına gafil bulundukları ve hayvanlarını suladıkları bir sırada saldırdı. İçlerinden savaşabilecek olanlarını öldürdü, kadın ve çocuklarını esir aldı."(--- Buhari, ıtk (2541) ve Müslim, meğazi (1730).

17863- Urve ile Musa b. Ukbe'nin, İbn Şihab'dan bildirdiğine göre bu olay hicretin beşinci yılında olmuştur.(--- Beyhaki, es-Sünenü'Z-kübra (9/54).

17864- Ebu Musa el-Hemdani'nin, Velid b. Ukbe'den bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hicretin sekizinci yılında Mekke'yi fethettiği zaman Mekke ehli çocuklarını Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) getirmiş ve Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu çocukların başlarını mesh ederek onlara dua etmiştir. Ancak Velid b. Ukbe getirilince onun başını mesh etmemiştir.(--- Ebu Davud, tereccüZ (4181) ve Beyhaki, es-Sünenü'Z-kübra (9/55).

17865- Ganimeti taksim ederken oranın İslam beldesi olmasından dolayı Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Velid b. Ukbe'yi oraya göndermesini buna delil saymak nasıl caiz olur ki! Oysa Velid b. Ukbe hicretin sekizinci yılında bile daha çocuk idi. Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kendisini zekat memuru olarak göndermesi Şafii'nin dediği gibi bu olaydan uzun bir zaman sonra idi.

17866- Bu hadislerin isnadlarını Sünen Kitabı'nda zikrettik.(--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (9/54).

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Müfrezenin Yem ve Yiyecek Alması