|
MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR |
ÖLÜ ARAZİ İHYASI |
ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
İnsanların Birbirine
Zarar Vermesine EngelOlmak İçin Bu Konuda İçtihada Göre Hüküm Verilmesi
12255- ŞafiI el-Kadım'de
bu konuda uzun bir fasıl açmıştır. el-Cedid'de ise şöyle demiştir: Amr b. Yahya
el-Mazini'nin, babasından bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Ne zarar vermeli, ne de zarara izin verilmelidir"
buyurmuştur.(--- Malik, akdiye (31) ve İbn Mace, Sünen (2340)
12256-12257- A'rec
bildiriyor: Ebu Hureyre: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Hiç
kimse duvarına) komşusunun direğinin ucunu koymasına engelolmasın''
buyurdu" der ve şöyle devam ederdi: "Bakıyorum da hoşunuza gitmedi!
Vallahi bu hükmü görmezden gelemeyeceğiniz bir şekilde her yerde söyleyeceğim.
"
Buhari ve Müslim)
Sahih'de Malik kanalıyla rivayet etmişlerdir.
Başka bir kanalla aynısı
rivayet edilirken "Haşebetun" yerine "Haşebehu" lafzı
kullanılmıştır. Ebu Cafer der ki: Müzen! bu hadisi bize "Haşebehu"
lafzıyla okudu ki doğrusu da budur.(--- Buhari, mezalim (2463) ve Müslim,
müsakat (1609).
12258- Bir grup ravi de
bunu Yunus b. Abdila'la kanalıyla İbn Vehb'den "Haşebetun" lafzıyla
rivayet etmişlerdir.
12259- Abdurrahman
el-A'rec bildiriyor: Ebu Hureyre: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): ''Komşunuz sizin duvarınıza direğinin ucunu koymak için izin istediği
zaman engelolmayın'' buyurdu" dedi. Ebu Hureyre yanında bulunanlara bunu
aktarınca hepsi de başlarını öne eğdi. Bunun üzerine onlara: "Bakıyorum da
hoşunuza gitmedi! Vallahi bu hükmü görmezden gelemeyeceğiniz bir şekilde her
yerde söyleyeceğim" dedi.
Müslim, Sahih'de Züheyr
kanalıyla SüfyEm'dan rivayet etmiştir.(--- Müslim, müsakat (1609).
12260- Harmele'nin
rivayetine göre Şafii şöyle demiştir: "Bu hadis Resulullah'tan (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) gelen sabit, isnadı muttasıl ve ravileri güvenilir olan bir
hadistir. Rivayette tek kalınan diğer hadisler gibi de bağlayıcıdır. Çevresinde
bulunan otlara yaklaşılmasına engelolmak için suyun fazlasının başkasından
esirgenmesinin yasaklanması gibi burada da komşunun zaruri olan bir ihtiyacının
giderilmesine engelolunmaması emredilmiştir."
12261- Sonrasında Şafii
bu zaruretin keyfiyetini zikredip İbn Cüreyc'ten naklen şöyle der:
"Medine'de adamın biri bir direğin ucunu komşunun duvarına koymak
isteyince bu komşusu ona izin vermedi ve bu konuda anlaşmazlığa düştüler...
" Sonrasında ravi Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir önceki
hadisi zikreder.
12262- Şafii der ki:
Sonrasında İbn Cüreyc, Ebu Hureyre'nin Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) olan rivayetini zikreder ve: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) adamın komşusunun duvarına direğinin ucunu koymasına hükmetti"
der.
12263- Beyhaki der ki:
Müslim b. Halid bu hadisin isnadını İbn Cüreyc'ten sağlam bir şekilde
ezberlememiş gibidir.
Başka bir kanalla İkrime
b. Seleme b. Rabia şöyle anlatıyor: "Muğıre oğullarından iki kardeşten
biri, duvarına diğer kardeşinin direk ucu dayamasına karşı çıkmış ve bunu
yapması halinde köle azat edeceğine dair yemin etmişti. Bu konuda Mucemmi' b.
Yezid el-Ensari ile ashabdan bir çok kişinin huzurunda davalaştılar. Hepsi de:
''Şahadet ederiz ki Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), komşunun,
komşusunun direğinin ucunu duvarına koymasına engelolmamasını emretti'' dedi.
Bunun üzerine yemin eden kardeş: ''Kardeşim! Senin lehinde hüküm verileceğini
anladım. Ben de direğinin ucunu benim duvarıma koymana izin vermeyeceğime dair
yemin ettim. Sen, duvarımın yanına bir direk koy (ve direğini o direğe daya ki
yeminim bozulmasın'' '' dedi. Adamın kardeşi de bir direk koyup direğinin ucunu
onun üzerine dayadı."
İbn Cüreyc der ki: Bunu
bana rivayet eden Amr: "Bu direği gördüm" dedi.(--- Beyhaklı
Sünenü'l-kübra (6/156).
12264- Amr b. Yahya el-Mazinı,
babasından bildiriyor: Dahhak b. Halife, Urayd deresinden kendi tarlasına doğru
bir kanal açtı. Ancak kanalın Muhammed b. Mesleme'ye ait olan bir tarlasından
geçmesi gerekiyordu. Muhammed buna izin verdi. Dahhak bu konuyu Ömer b.
el-Hattab'a anlattı. Ömer, İbn Mesleme'yi çağırdı ve kanalın bahçesinden
geçmesi için izin vermesini söyledi. Muhammed b. Mesleme: "Olmaz!"
karşılığını verdi. Ömer:
"Neden kardeşinin
faydasına olacak bir şeye engeloluyorsun? Oysa kanalın sana da faydası olur.
Ondan devamlı olarak su içer, sana da bir zararı dokunmaz" deyince,
Muhammed b. Mesleme yine: "Olmaz!" karşılığını verdi. Bunun üzerine
Ömer: "Vallahi karnın üzerinden geçecek olsa dahi adam bu suyu
geçirecek!" dedi.(--- Malik, akdiye (33) ve Şafii, Müsned (2/ BS).
12265- Amr b. Yahya,
babasından bildiriyor: Dedemin bahçesinde Abdurrahman b. Avf'ın bir su kanalı
vardı. Abdurrahman bu su kanalını bahçesine daha yakın olacak bir yere çevirmek
isteyince içinden geçeceği bahçe sahibi buna razı olmadı. Abdurrahman bu konuda
Ömer'le konuşunca, Ömer kanalın söz konusu bahçeden geçmesine hükmetti. Bu
şekilde Abdurrahman su kanalını o bahçeden geçirdi.(--- Malik, akdiye (34).
12266- Şafii el-Kadim'de
şöyle der: "Kocası kaybolmuş olan kadın konusunda Ömer'in verdiği hüküm bu
konuda olduğu gibi ona gelecek zararın önüne geçmeye yöneliktir ve bu konuda
kadına yönelik hükümde bir istisna yapmıştır. ZarOri olan durumlarda verilecek
hüküm, zarOri olmayan durumlarda verilecek hüküm gibi değildir. Böylesi bir
durumda vereceğimiz hüküm konusunda da Allah bizleri muvaffak kılsın."
12267- Beyhaki der ki:
Kocası kaybolmuş kadın konusunda Hz. Ali ondan farklı bir hüküm vermiştir.
Kıyas da Hz. Ali'nin verdiği hükümden yanadır. Şafii de bu konuda hadise
dayanarak ilk görüşünden dönmüştür.
12268- Su kanalları
konusunda Hz. Ömer'den gelen rivayetlerin isnadlarında kopukluk vardır. Bu
rivayetlerden birinde de Muhammed b. Mesleme'nin kanal konusunda Ömer'e karşı
çıktığı da görülmektedir. Herkes kendi malında dilediği tasarrufta bulunabilir
genel hükmüne dayanarak kişi Ömer'İn bu hükmüyle amel etmeyebilir.
12269- Rivayet
edildiğine göre Semure b. Cundub'un Ensar'dan bir adamın bahçesinde yeni
dikilmiş bir hurma ağacı vardı. Adam ailesiyle birlikte bahçede bulunduğu için
Semure o ağaç için bahçeye her girişinde bahçe sahibi adam bundan rahatsız
oluyordu. Adam gelip bu konuyu Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
anlattı. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Semure'den o ağacı adama
satmasını istedi. Semure kabul etmedi. Ağacı söküp başka bir yerde dikmesini
söyledi. Semure yine kabul etmedi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
ona: "Şu şu şeylere karşılık ağacı bana hibe et'' buyurup ağaca karşılık
ona bir şeyler vaad etti. Semure yine kabul etmeyince, Hz. Peygamber (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) ona: "O zaman sen zararlı çıkarsın'' buyurdu. Sonra
bahçe sahibine: ''Git ve bunun ağacını sök!'' dedi.(--- Ebu Davud, akdiye
(3636).
12270- Cabir b. Abdillah
buna benzer bir kıssayı naklederken Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Selam vermede cimri davranan kişi dışında senden daha cimrisini
görmedim!'' buyurduğunu bildirir, ancak bahçe sahibine söz konusu hurma ağacını
sökmesini emrettiğini zikretmez.(--- Beyhaki, Sünenü'l-kübra (6/157-158).
12271- Said b.
el-Müseyyeb de Ebu Lubabe konusunda buna benzer bir kıssa rivayet etmiştir. Bu
kıssada Ebu'd-Dahdaha'nın bir bahçe karşılığında hurma salkımını satın aldığı
bildirilir, ancak bahçe sahibine onu sökmesini emrettiği zikredilmez. Doğrusunu
Allah bilir.(--- Beyhaki, Sünenü'l-kübra (6/158).
12272- Komşunun duvarına
direk ucunu koyma hadisine gelince sahih sabit bir hadistir. Resulullah'ın
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) sünnetinden bu hadise muhalif olan bir şey de
görmüş değiliz. Genel hükümlerden biriyle de böylesi bir hadise muhalefet etmek
doğru değildir.
12273- ŞafiI hem eski
(el-Kadim), hem de yeni (el-Cedid) risalesinde bu hadise itibar ettiğini, bu
hadise muhalif olmanın hiçbir bahanesinin olmayacağını söylemiştir. Doğruya
ancak Allah ulaştırır.
Sonraki sayfa için aşağıdaki
link’i kullan: