MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR

ÖLÜ ARAZİ İHYASI

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Suyun Fazlasının Başkasından Esirgenmesinin Yasaklanması

12236-12235- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Çevresinde bulunan otlara yaklaşılmasına engelolmak için suyun fazlası başkasından esirgenmemelidir" buyurmuştur.

Lafız Müzeni'nin lafzıdır.

12237- Başka bir kanalla aynısı aktarılmıştır.

Buhari ve Müslim, Sahih'de Malik ve başkasından tahric etmişlerdir.(--- Buhari, müsakat (2353) ve Müslim, müsakat (1566).

12238- Beyhaki der ki: Sahih olanı da bu lafızIa alanıdır. Malik de bunu: "Çevresinde bulunan otlara yaklaşılmasına engelolmak için suyun fazlası başkasından esirgenmemelidir'' lafzıyla rivayet edilmiştir.

Katip ise bunu "Ölü Arazilerin İhyası" içinde: ''Çevresinde bulunan otlara yaklaşılmasına engel olmak için suyun fazlasını başkasından esirgeyen kişiden Yüce Allah kıyamet gününde rahmetini esirger'' şeklinde zikretmiştir. Ancak bu kitab Şafii'ye okunmuş değildir. Şayet ona okunsaydı bunu değiştirip düzeltirdi. Rabi ise bunu kitaptan yanılarak nakletmiştir.

12239- Bu lafız da Malik'in hadisinde bulunmamaktadır. Bu lafızla hadisi Amr b. Şuayb, babası kanalıyla dedesinden, o da Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bildirmiştir.

12240- Zayıf olan başka bir kanalla da Ebu Hureyre'den rivayet edilmiştir.

12241- Başka bir yolla da Hasan bunu mürselolarak Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem) rivayet etmiştir. Belki de Şafii bu isnadlardan biriyle hadisi zikretmiş, katip de hadisleri birbirine karıştırmıştır. Göründüğü kadarıyla böyle olmuştur. Doğrusunu da Allah bilir.

12242- Bunun manası sahih olarak Ebu Hureyre hadisinde yer almıştır: Ebu Hureyre'nİn bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: ''Yüce Allah kıyamet gününde üç kişiyle konuşmaz, onlara nazar etmez ve onları çetin bir azaba maruz bırakır. Bunlardan biri; Müslüman birinin malını haksız yere elde etmek için yalan yere yemin eden kişidir. Diğeri; ikindi sonrası malını satarken müşteriye, verdiği fiyattan daha fazlasının kendisine verildiğine dair yalan yere yemin eden kişidir. Bir diğeri de; ihtiyacından fazla olan suyu başkalarından esirgeyen kişidir ki Yüce Allah bu kişiye (kıyamet gününde): ''Emeğinin eseri olmadığı halde ihtiyacın dışında olan bir şeyi başkalarından esirgediğin gibi ben de bugün ihsanlarımı senden esirgeyeceğim'' buyurur.''

Buhari ve Müslim, Sahih'de Süfyan'dan rivayet etmişlerdir.(--- Buhari, müsakat (2369) ve Müslim, iman (108).

12243- ŞafiI der ki: Bu hadis de bize gösteriyor ki suyun sahibi bu sudan içmekte ve suyu kullanmakta herkesten daha fazla hak sahibidir. Suyun fazlasını da ihtiyacı olana verir. Zira Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Suyun fazlasını başkasından esirgeyen'' buyurmuştur. Suyun fazlası da su sahibinin ihtiyacından fazla olan sudur.

12244- Su konusunda rivayet edilen en açık ve en sabit hadis de budur.

Zira Malik'in Ebu'r-Rical kanalıyla Amre'den bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Kuyunun fazladan olan suyu başkasından esirgenemez'' buyurm uştur.(--- Malik, akdiye (30).

12245- ŞafiI der ki: "Müslümanlara yapılan tavsiyelerden biri de böyledir." ŞafiI der ki: "Çölde olan her türlü su kaynağı veya kuyu veya kanal veya dere konusunda bunların sahibi kendi ihtiyacı ile sürüsünün ihtiyacını karşıladıktan sonra artan suyu başkasının içmesinden veya sürüsünü sulamasından esirgeyemez. Ancak başkası ekinleri ile ağaçlarını sulamak veya bina işinde kullanmak istiyorsa suyun sahibi içinden gelmiyorsa suyun fazlasını vermeyebilir.''(--- Şafii, el-Ümm (4/49).

12246- Beyhaki der ki: Mevsul olarak Hz. Aişe'den rivayet edildiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Kuyunun fazladan olan suyu) başkasından esirgenemez'' buyurmuştur.

12247- Muhammed b. İshak da Ebu'r-Rical'den mevsul olarak rivayet etmiştir. Sünen'de "Ekini ve Ağaçları Vadi Suları ile Sırasına Göre Sulamak" başlığı altında zikrettiğimiz gibi Amr b. Şuayb, babası kanalıyla dedesinden, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Mehzuz vadisindeki su kanalı konusunda suyun sadece topuklara ulaşacak kadar tutulabileceğine hükmettiğini bildirmiştir.(--- Ebu Davud, akdiye (3639) ve İbn Mace, ruhun (2483).

12248- Sa'lebe b. Ebi Malik bildiriyor: "Büyüklerimizin bildirdiğine göre Kureyş'ten bir adamın Kurayza oğulları arazilerinde bir hissesi vardı. Sularını kullandıkları Mehzuz vadisindeki su konusunda onlarla Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) huzurunda davalaştığında Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) vadi suyunun sadece topuklara ulaşacak kadar tutulabileceğine, artan suyun da daha aşağıdakilerin kullanması için bırakılması gerektiğine hükmetti.''(--- Ebu Davud, akdiye (3638) ve Beyhaki, Sünenü'l-kübra (6/154).

12249- Bir topluluğun kullandıkları yolun genişliği konusunda anlaşmazlığa düşmeleri konusuna gelince:

12250- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Yolun genişliği konusunda anlaşmazlığa düşerseniz genişliğini yedi arşın yapın" buyurmuştur.

Ebu Davud, Sünen'de Müslim b. İbrahim'den rivayet etmiştir.

Buhari de Sahih'de İkrime kanalıyla Ebu Hureyre'den rivayet etmiştir. Müslim de Yusuf b. Abdillah b. el-Haris kanalıyla babasından, o da Ebu Hureyre'den rivayet etmiştir.(--- Ebu Davud, akdiye (3633). --- Buhari, mezalim (2473). --- Müslim, müsakat (1613).

12251- Ebu Said el-Hudri'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), bir hurma ağacının harimi (çevresi) konusunda anlaşmazlığa düşen iki adam konusunda, ağacın dallarından birinin ölçülmesini istedi. Ölçülünce yedi arşın -başka bir rivayette "beş arşın" - olduğu görüldü. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hurma ağacının hariminin o kadar olduğuna hükmetti.(--- Ebu Davud, akdiye (3640).

12252- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Kuyunun harimi, deve ve koyunların dinlenmesi için dörL bir taraftan kırk arşındır" buyurmuştur. (--- Beyhaki, Sünenü'l-kübra (6/155).

12253- İbnu'l-Müseyyeb'in de mürselolarak bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Eski kuyuların harımi, dört bir taraftan elli arşındır. Yeni kuyuların harimi de dört bir taraftan yirmi beş arşındır" buyurmuştur.

İbnu'I-Müseyyeb der ki: "Ekin kuyusunun harımi de üç yüz arşındır."

12254- Ebu Kılabe'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):

"Kuyu açarken başkasına zarar vermeyin" buyurmuştur. Bu da başkasının kuyusundaki suyu çekmek için ona yakın bir yerde kuyu açmakla olur.(--- Beyhaki, Sünenü'l-kübra (6/156).

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

İnsanların Birbirine Zarar Vermesine EngelOlmak İçin Bu Konuda İçtihada Göre Hüküm Verilmesi