MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR

ALIŞVERİŞ

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Sütü Memesinde Biriktirilen Hayvanın Satışı

11327- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Deve ve koyunların memesinde süt biriktirmeyin. Böyle bir hayvanı satın alan kişi onu sağdıktan sonra iki şeyi yapmakta muhayyerdir. Memnun kalırsa bu hayvanı yanında bırakır. Memnun kalmazsa da (sütünden faydalandığı için) bir sa) hurma ile birlikte sahibine geri verir. ''

Buhari ve Müslim, Sahih'de Malik'ten rivayet etmişlerdir.(--- Buhari, buyu' (2150) ve Müslim, buyu' (1515).

11328- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Deve ve koyunların memesinde süt biriktirmeyin. Böyle bir hayvanı satın alan kişi, onu sağdıktan sonra iki şeyi yapmakta muhayyerdir. Memnun kalırsa bu hayvanı yanında bırakır. Memnun kalmazsa da (sütünden faydalandığı için) bir sa) hurma ile birlikte sahibine geri verir.''(--- Nesai, buyu' (7/253).

11330-11329- Müzenı bunu Şafirden: "Satacağınız deve ve koyunların memesinde süt biriktirmeyin'' lafzıyla rivayet etmiştir.

11331- Başka bir kanalla Malik bunu rivayet ederken: "Böylesi bir hayvanı satın alan kişi'' lafzInI kullanır.(--- Buhari, buyu' (2150) ve Müslim, buyu' (1515).

11332-11333- Ebu Hureyre'nİn bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Memesinde süt biriktirilmiş hayvan satın alan kişi iki şeyi yapmakta muhayyerdir. İsterse hayvanı yanında bırakır. İsterse de (faydalandığı süte karşılık) yanında buğday dışında bir sa' hurma ile birlikte sahibine geri verir."

Müslim, Sahih'de İbn Ebi Ömer'den rivayet etmiştir.(--- Müslim) buyu' (1524).

11334-11335- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Memesinde süt biriktirilmiş koyun satın alan kişi üç güne kadar muhayyerdir. Şayet geri verecekse (faydalandığı süte karşılık) yanında buğday dışında bir sa' yiyecek ile birlikte sahibine iade eder. ''(--- Müslim, buyu' (1524).

11336- Buhari der ki: Bazıları bunu İbn Sirın'den rivayet ederken: ''Bir sa' yiyecek" demişlerdir. Ancak ''Bir sa' hurma" diyenler daha fazladır.

11338-11337 - Beyhaki der ki: Hadiste geçen yiyecekten kasıt da hurmadır. Zira Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Memesinde süt biriktirilmiş koyun satın alan kişi üç güne kadar muhayyerdir. Şayet geri verecekse (faydalandığı süte karşılık) yanında buğday dışında bir sa' hurma ile birlikte sahibine iade eder. "

11339- İbn Uyeyne de bunu Eyyub'den: "Buğday dışında bir sa' hurma" lafzıyla rivayet etmiştir.

11340- İbn Ömer de aynısını Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem) rivayet eder, ancak: "Şayet geri verecekse faydalandığı sütün bir -veya iki- misli buğdayla birlikte onu sahibine verir" demiştir. (--- Ebu Davud, buyu' (3446) ve İbn Mace, ticaret (2240).

11341- Ancak bu rivayet güçlü bir rivayet değildir.

11342- İbn Mes'ud der ki: "Memesinde süt biriktirilmiş hayvan satın alan kişi muhayyerdir. Şayet geri verecekse (faydalandığı süte karşılık) yanında bir sa' yiyecek ile birlikte onu sahibine iade eder.''(--- Buhari, buyu' (2149) ve Müslim, buyu' (1518).

11343- Şafii der ki: "Bizim de görüşümüz budur. Sünnet de bu şekildedir.

Ancak onlar (Iraklılar), hayvanı satın alan kişi onu sağdıktan sonra, ondan bir şeyalmış sayılacağından geri veremeyeceğini söylerler."

11344- Beyhaki der ki: İbn Mes'ud'un hadisi kendi sözüdür ve sahih bir hadistir. Hadisi Buhari kitabında zikretmiştir. Ebu Halid el-Ahmer ise bunu Süleyman kanalıyla merfu olarak rivayet etmiştir, ancak merfu olarak rivayeti mahfuz değildir. Bu konuda İbn Mes'ud'un: "Bir sa' hurma" dediği de rivayet edilmiştir.

11345- Şafii bu konuda şöyle demiştir: "Memesinde süt biriktirilen koyunun bu sütü koyunla birlikte satılır. Bundan dolayı satış öncesi satıcının malıdır. Müşteri koyunu alıp sağdıktan sonra geri vermek istese az da olsa çok da olsa sütünü aldığı için koyunun yanında bir sa' hurma verir. Bu miktarı da Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hem deve, hem de koyun sütü için belirlemiştir. Halbuki deve sütü ile koyun sütü aynı değildir. Memede biriktirilen sütten sonra gelen süt ise müşterinin malıdır ve bu süt öncesinde yapılan satışa dahil değildir. Hayvan müşterinin mülkiyetindeyken meydana gelmiştir. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu manada kazancın, malın sorumluluğunu üstlenen kişinin olacağına hükmetmiştir."

11346- Beyhaki der ki: Bu hadise itibar etmeyenlerden bazıları ise bu uygulamanın günahlarda cezanın para ile ödendiği zamanlara ait olduğunu, daha sonra günahlara karşı para ile ödeme yapmanın neshedildiğini, dolayısıyla bu uygulamanın da neshedildiğini söylemiştir. Ancak yanılgıdan öte değildir. Eskiden olsun şimdi olsun süt hurmadan daha ucuzdur. Süt biriktirme kusuru da müşteri tarafından değil satıcı tarafından gelmiştir. Şayet dediği gibi sütün yanında verilen yiyecek ceza mahiyetinde olsaydı müşterinin bir şey ödememesi ya da sütten çok çok daha pahalı olan bir şeyi değil de sütten daha ucuz olan bir şeyleri vermesi gerekirdi. Zira müşteri, daha sonra ortaya çıkan şeyi değil, satış anında mevcut olan bir şeyi geri verir.

Bunu diyen kişi keşke bu konuda Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem), ceninin diyeti konusunda yaptığı gibi yapsaydı. Zira cenin öldüğünde annesinin karnında ölü mü diri mi olduğu bilinmediği için Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) diyet olarak bir köle veya cariye belirlemiştir. Memesinde süt biriktirilen hayvana gelince sağılan süt biriken sütten mi yoksa ondan sonra oluşan sütten mi olduğu bilinmeyeceği için Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu konuda da bir miktar belirlemiştir. Memesinde süt biriktirilen hayvana yönelik Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) verdiği hükmün günahlarda cezanın para ile ödendiği zamanlara ait olduğunu ona kim söylemiş ki buna dayanarak neshedildiğini söyleyebiliyor? Oysa memesinde süt biriktirilen hayvana yönelik Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) verdiği hükmü bize nakleden Ebu Hureyre, Allah Resulü'ne (Sallallahu aleyhi ve Sellem) en son sahabi olanlardan biridir.

11347- Abdullah b. Mes'ud da Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem) sonra bu şekilde fetva vermiştir. Sahabeden de bu konuda ona muhalif olan çıkmamıştır. Şayet Abdullah'ın sözüne ve zikrettiğimiz gibi bu konuda muhalifi olmayan sünnete itibar etseydi vehme dayanarak böylesi bir uygulamanın neshedildiğini söylemezdi. Bundan daha ilginci rivayetleri kendi mezheplerine uyacak şekilde yorumlayan kişi de bazı hocalarından naklen bizim söylediklerimizi nakleder, sonra da müşterinin sağdığı o sütü bir sa' hurma karşılığında borca aldığını söyler. Bunu da borcun borca satılması olarak görür ve daha sonraları Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) borcun borca satılmasını yasakladığını dile getirir.

11348- İbn Ömer'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) borcun borca satılmasını yasaklamıştır. Bu hadisle de memesinde süt biriktirilen hayvanla ilgili hüküm neshedilmiş olur. Ancak iddia kendi kendini çürütmektedir. Zira satıcı ile müşteri arasında süt ve hurma ile ilgili satış mı oldu ki borcun borca satışı sayılsın? Bunu iddia eden kişi satış esnasında henüz mevcut olmayan bir şeyi satışa katmıştır. Karşılayacağı zarar da henüz ortaya çıkmış değildir. Zararın tazminini ortadan kaldırmak için satışı borcun borca satışı olarak görmüş, sonra da başka bir hükme dayanarak zararın tazmininin gerekmediğini söylemiştir. Belki de müşterinin sağdığı süt hala kabında duruyordur. Bu da borcun borca satılması kapsamına giriyor mu? Ya da Musa b. Ubeyde'nin hadisinin dışında kalıyor mu? Memesinde süt biriktirilen hayvana yönelik gelen hadisin neshedildiğini açıkça söylüyorsa hadis alimlerinin yanında böylesi bir görüşün bir değeri yoktur. Bunun yanında vehme dayanarak söylediği sözleri söyleyen başka da kimse bulunmamaktadır. Yardımı Allah'tan diliyoruz.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Kazancın Riski Üstlenen Kişiye Ait Olması, Kusurlu Malın İadesi İle İlgili Hususlar