MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR

ALIŞVERİŞ

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Satışta İstisna

11206- Rabia bildiriyor: "Kasım b. Muhammed bahçesinin hurmalarını belirli bir miktarı istisna ederek satardı.''(--- Şafii, el-Ümm (3/60).

11207- Abdullah b. Ebi Bekr b. Muhammed b. Amr bildiriyor: "Dedem Muhammed b. Amr, Afrak denilen bahçesindeki hurmaları veya meyveleri dört bin dirheme sattı. Bunlar içinden sekiz yüz dirhemlik hurmayı veya meyveyi istisna ile satış dışında tuttu."

Şafii der ki: "Hurma mı, meyve mi olduğu konusundaki şüphe bana aittir."

11208- Ebu'r-Rical bildiriyor: "Annem Amre, bir miktarı istisna ederek meyvelerini satardı."(--- Şafii, el-Ümm (3/60).

11209- İbn Cüreyc der ki: Ata'ya: "Müşteriye: ''50 farak veya şu kadar ölçek dışında sana bahçemdeki hurmaları satarım'' diyerek satış yapabilir miyim?" diye sorduğumda: "Hayır!" karşılığını verdi. Ona: "Müşteriye en kötü hurmaları istisna etsem?" diye sorduğumda yine: "Olmaz" dedi.(--- Şafii, el-Ümm (3/60).

11210- İbn Cüreyc der ki: Ata'ya: "Müşteriye: ''10 hurma ağacı dışında sana bahçemdeki hurmaları satarım'' diyerek satış yapabilir miyim?" diye sorduğumda: "Satış öncesi hangi ağaçlar olduğunu belirtip tek tek göstermeden satamazsın" karşılığını verdi. Ona: "Müşteriye: ''Kendim seçeceğim 10 hurma ağacı dışında sana bahçemdeki hurmaları satanm'' diyerek satış yapabilir miyim?" diye sorduğumda: "Satış öncesi hangi ağaçlar olduğunu belirtip tek tek göstermeden satamazsın" karşılığını verdi.(--- Şafii, el-Ümm (3/60).

11211- İbn Cüreyc der ki: Ata'ya: "Birine hurmamı veya üzümümü veya buğdayımı veya kölemi veya herhangi bir malımı dörtte birine veya benzeri bir oranına ortak olacağımı bildirerek satabilir miyim?" diye sorduğumda: "Bir sakıncası olmaz" dedi.(--- Şafii, el-Ümm (3/60).

11212- İbn Cüreyc der ki: Ata'ya: "Müşteriye: ''İçlerinden kölelerimin nafakasını kaldırdıktan sonra bahçemdeki hurmalanmı yüz dinara sana satanm'' diyerek satış yapabilir miyim?" diye sorduğumda: "Olmaz! Zira kölelerin nafakası meçhuldür, belirli bir vakti yoktur. Bundan dolayı böylesi bir satış fasittir" dedi.(--- Şafii, el-Ümm (3/60).

11213- Şafii der ki: "Ata'nın bu konuda tüm söyledikleri inşallah doğrudur ve sünnete uygundur.''(--- Şafii, el-Ümm (3/60).

11214- Şafii der ki: İstisna ile satışın caiz olabilmesi için satış dışında kalan şeyin belirtilmesi ve dışarıda tutulduktan sonra satışın yapılması gerekir. Satıcı, müşteriye: "Şu şu ağaçlar hariç sana bahçemdeki hurmaları satanm" diyerek istisna ettiği ağaçlan gösterir, bu şekilde bu ağaçlar satış dışı kalır. Yine: "Hurmamın yarısı / üçte biri hariç gerisini sana satarım'' diyebilir. Bu şekilde istisna ettiği miktar satış dışı kalır.

11216-11215- Beyhaki der ki: Ata'nın bildirdiğine göre Cabir b. Abdillah:

"Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) istisna edilen kısmı belirli olmadıktan sonra satışta istisnayı yasakladı" demiştir.(--- Ebu Davud, buyu' (3405), Tirmizi, buyu' (1290) ve Nesai, müzara'a (7/37).

11217- Ebu'z-Zübeyr ise bunu Cabir kanalıyla Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem) rivayet ederken "İstisna edilen kısmı belirli olmadıktan sonra" lafzını zikretmez. Müslim de bu yoldan rivayet etmiştir.

11218- İstisnanın açıklaması da Ata ve Şafii'nin yaptığı gibidir.

11219- İbn Cüreyc der ki: Ata'ya: "Müşteriye: ''Zekat miktarını çıkardıktan sonra bahçemde kalan hurmaları sana satarım'' diyerek satış yapabilir miyim?" diye sorduğumda: "Yapabilirsin! Zira zekat miktarı senin değil, miskinlerin hakkıdır" dedi.(--- Şafii, el-Ümm (3/61).

11220- İbn Cüreyc bildiriyor: Ata: "Hurma bahçeni satarken ne sen ne de müşteri mahsulün zekatını dile getirmediği zaman malın zekatını vermek kime düşer?" diye sorduğumda: "Zekat hurmadadır, bundan dolayı müşteriye düşer" dedi. Ona: "Hurma miktarı tahmin edilmeden veya tahmin edildikten sonra satsam zekatı yine ona mı düşer?" diye sorduğumda: "Eved dedi.(--- Şafii, el-Ümm (3/61).

11221- İbn Cüreyc bildiriyor: Abdullah b. Ubeydillah b. Ebi Muleyke de bu konuda Ata gibi: "Böylesi bir durumda zekat müşteriye düşer" dedi.(--- Şafii, el-Ümm (3/61).

11222- Şafii: "Bu konuda söyledikleri doğrudur. Zira zekat malın bizzat kendisinde olur. Mal el değiştirdiği zaman kimin mülkiyetine geçerse zekat ona düşer" demiş ve bu konuda eski görüşlerini zikretmiştir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Önceden Satın Alınan Mahsule Gelecek Zararın (Caiha) Verilen Meblağdan Düşülmesi