|
MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR |
ALIŞVERİŞ |
ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Buğdayın Henüz
Başaktayken Satılması
11190- Rabı der ki:
Şafii'ye: "Ali b. Ma'bed'in kendi isnadıyla bize bildirdiğine göre
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) beyazlaştıktan sonra buğdayın henüz
başağındayken satılmasına cevaz vermiştir" dediğimizde: "Bu. meçhul
olan bir şeyin satışıdır, zira kuruması halinde ne olacağı belli değildir"
karşılığını verdi.
11191- Şafii şöyle devam
etti: Şayet böylesi bir haberin Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
geldiği sabit olursa ona itibar ederiz. Bu durumda genel bir hükümden çıkarılan
özel bir hüküm olur. Zira Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) teslim
alınması meçhulolan şeyin satışını yasaklamış, buna ise cevaz vermiş demektir.
11192- Aynı şekilde
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) meçhulolan şeyin satışına giriyor olsa
dahi kişinin bir evde bulunan payını satmasına cevaz vermiş ve bu konuda da
şuf'a hakkı tanımıştır. Bu da genel bir hükümden çıkarılan özel bir
hükümdür.(--- Bak: Şafii, el-Ümm (3/67) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (5/302).
11193- Şafii,
"Buyu" konusu içinde şöyle demiştir: Bu konudaki rivayet bu isnadla
gelmiştir. Benden başkası ise kuruduktan sonra başağında olan her bir şeyin
satışına cevaz vermiştir. İbn Sırın'in de buna cevaz verdiği rivayet
edilmiştir. Bu konuda İbn Sırın'den daha önce gelen bir raviden sabit olmayacak
başka rivayet de gelmiştir. Şayet sabit olursa ona itibar ederdik ancak sabit
olduğunu bilmiyoruz. Doğrusunu da Allah bilir.
11194- Şafii,
"Sarf" konusu içinde şöyle demiştir: Bu konudaki rivayet bu isnadla
gelmiştir. Şayet bazı durumlarda ekinin başağında iken satışına cevaz verdiği
konusunda Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem) sabit bir şey gelmişse
sadece izin verdiği durumlarda satış caiz olur demektir.
11195- Şafii bu konuda
başkasıyla yaptığı münazarayı anlatırken şöyle der: Adam bana: "Biz
rivayete dayanarak buna cevaz verdik" deyince, ona: "Bu rivayet
nedir?" diye sordum. Adam: "Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve
Sellem gelen bir rivayet" deyince, ona: "Sabit (sahih) bir rivayet mi?"
diye sordum. Adam: "Hayır!" karşılığını verince: "Sabit olmayan
bir rivayet huccet olamazr dedim. Adam: "Ama Enes b. Malik'ten böyle bir
şey sabittir" deyince, ona: "Enes b. Malik'ten gelen senin dediğin
gibi değildir. Sabit de olsa kişinin gördüğünde cayma hakkı da bulunan şeylerin
satışı gibidir" karşılığını verdim.
11197-11196- Beyhakl der
ki: Bu konuda İbn Sırın'den gelen rivayeti Malik, Muvatta'da zikretmiştir.
Malik'in bildirildiğine göre Muhammed b. Sırın: "Tanesi beyazlaşıncaya
kadar buğdayı başağındayken satmayın" demiştir.(--- Beyhaki,
es-Sünenü'l-kübra (5/304).
11198- Bu konuda Ebu
Şeybe'nin Enes b. Malik'ten olan rivayetinin bir değeri yoktur.
11199- Adamın Şafii'ye
zikrettiği merfu hadis, Süfyan'ın Eban kanalıyla naklettiği hadis gibi görünüyor.
Bu rivayete göre Enes: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) avuçta
ovuşturulacak hale gelene kadar buğdayın satışını yasakladı" demiştir.
11200- Bu da zayıf bir
rivayettir. Zira Eban b. Ayyaş huccet biri değildir.
11201- Diğer taraftan Humeyd
et-Tavil'in bildirdiğine göre Enes b. Malik:
"Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) avuçta ovuşturulacak hale gelene kadar buğdayın
satışını yasakladı" demiştir.
Metinde geçen
''yufreke'' lafzının doğrusu ''yufrike" şeklinde olsa gerektir.
Zira başka bir kanalla
Humeyd'in bildirdiğine göre Enes: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) sertleşene kadar buğdayın satışını yasakladı" demiştir.
11202- Bu da hasen bir
rivayettir.(--- Ebu Davud, buyu' (3371), Tirmizi, buyu' (1228) ve İhnMace, ticaret
(2217).
11203- Bu konuda en
sahih rivayet, İbn Ömer'den gelmiştir. Bu rivayette İbn Ömer: "Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) olgunlaşma belirtileri gösterene kadar hurmanın
ve tanesi beyazlaşana kadar başaktaki buğdayın satışını yasakladı. Bunu hem
satana, hem de alana yasakladı" demiştir.
11204- Müslim, Sahih'de
bunu Ali b. Hucr kanalıyla Züheyr b. Harb'dan: "Beyazlaşıp afetten emin
oluncaya kadar" lafzıyla rivayet etmiştir.(--- Bak: Müslim, buyu' (1535).
11205- Nafi'nin
öğrencileri arasında sadece Eyyub es-Sahtiyanı bunu Nafi'den rivayet ederken
başağı zikretmiştir. Eyyub de hadis alimlerinin yanında güvenilir ve huccet
biridir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: