|
MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR |
NAMAZ |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
İlk ve Son Teşehhüdde
Nasıl Oturulur
3619- Ebu Humeyd
es-Saidı der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) birinci teşehhüde oturunca
sol ayağını yatırıp üzerine oturur, sağ ayağını da dikerdi. Son teşehhüdde ise
uyluğunu yere koyar, sağ ayağını dikerdi. (--- Ahmed, Müsned (5/424), Darimi,
Sünen (1/313), Ebu Davud, Sünen (730), Tirmizi, Sünen (105), İbn Mace, Sünen
(1/337) ve Şafii, el-Ümm (1/116).
3620- Beyhaki der ki: Bu
hadis, Rabi'nin kitabında bu şekilde geçmiştir.
3621- Za'feranı,
el-Kadim'de ŞafiI'den aktarmıştır: Ebu Humeyd es-SaidI'nin bildirdiğine göre
Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) dördüncü rekatta otururken
ayaklarını sağ tarafından çıkarıp kalçasını yere koydu.
3622- Beyhaki der ki:
Muhammed b. Amr b. Halhale'nin, Muhammed b. Amr b. Ata'dan olan rivayeti
sahlhtir. Abbas b. Sehl'den olan rivayeti hakkında ise menfi görüş
bildirilmiştir. İbrahım b. Muhammed de Abbas'ın hadisini İshak b. Abdillah
kanalıyla Abbas b. Sehl'den rivayet etmektedir. İsnaddaki hata ŞafiI'den sonra
gelenler tarafından yapılmıştır. el-Asam, İbrahım b. Muhammed isminde şüpheye
düşmüştür. Ebu Nuaym el-Cürcanı, Rabi'den rivayette bulunarak buna mutabaat
etmiştir. Yanılgı Rabi'den kaynaklanmıştır. Allah doğrusunu bilir.
3623- Muhammed b. Amr b.
Halhale'nin bildirdiğine göre Muhammed b.
Amr b. Ata, sahabeden
bir gurupla oturduğunu söyleyip şöyle anlattı:
Resulullah'ın
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) namazından bahsederken Ebu Humeyd esSaidı şöyle
dedi: "Ben aranızda Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) nasıl
namaz kıldığını en iyi bileninizim. Onun tekbir getirirken ellerini omuz
hizasına kadar kaldırdığını, rükuya gidince ellerini dizlerine iyice
yerleştirdiğini, sonra sırtını yere doğru eğdiğini gördüm. Başını rükudan
kaldırınca bütün kemikleri yerli yerine yerleşinceye kadar beklerdi. Secde
ettiği zaman ellerini yaymadan ve toplamadan yere koyar, ayaklarının parmak
uçlarını kıbleye çevirirdi. İkinci rekatta oturunca sol ayağının üzerine
oturur, son rekatta ise sol ayağını ileri alıp kalçasının üzerine
otururdu."
3624- Beyhaki der ki:
Buhari bunu Sahih'te "Yahya b. Bukeyr - Leys - Halid b. Zeyd - Said b.
Hilal - Muhammed b. Amr b. Halhale - Muhammed b. Amr b. Ata" kanalıyla
rivayet etmiştir.
3625-3626-Muhammed b.
Amr b. Halhale: "Muhammed b. Amr b. Ata Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) ashabından ile bir grupla oturuyordu" deyip hadisi zikretti ve birinci
oturuştaki sözüne şunu ilave etti: "Sol ayağının üzerine oturup sağ
ayağını dikti." İkinci oturuşla ilgili ise: "Sol ayağını ileri alıp
diğerini dikti ve uyluğunun üzerine oturdu" ibaresini eklemiştir.
Buhari der ki: Leys,
Yezid b. Ebi Habıb'i, Yezid ise Muhammed b. Amr b. Halhale'yi, İbn Halhale de
İbn Ata'yı dinlemiştir.
3627- Beyhaki der ki:
İbn Ata'nın: Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ashabından bir grupla
otururken Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) namazından
bahsettik" sözüyle hadis mevsul ve sahıh olur.
3628-3629- Daha önce
Abdulhamıd b. Cafer'in Muhammed b. Amr b. Ata'dan olan şu hadisini
nakletmiştik: Aralarında Ebu Katade'nin de bulunduğu Resulullah'ın (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) ashabından on kişilik bir grupta Ebu Humeyd'in şöyle dediğini
işittim: "Ben sizin aranızda Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
namazını en iyi bileninizim." Sonrasında ravi söz konusu hadisi zikretti
ve rivayetinde şöyle dedi: "Sonra yere iner, secdede iken kollarını
yanlarından uzak tutardı ve secdeden başını kaldırır, sol ayağını yayar ve
üzerine otururdu. Secde ettiği zaman her iki ayağının parmaklarını, (uçları
kıbleye ve altları yere gelecek şekilde) eğerdi. Sonra bir daha secdeye
giderdi. Sonra kalkıp: "Allahu ekber" der ve her kemik yerli yerince
yerleşecek şekilde otururdu. Sonra diğer rekatta aynı şeyi yapardı." Sonra
ravi hadisin devamını zikredip şöyle devam etti: "Sonra selam vermeden
önceki secdesinde sol ayağını dışarı çıkarıp solaturağı üzerine otururdu."
Oradakiler: "Doğru söyledin. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu
şekilde namaz kılardı" dediler.
3630- Bunda iki secde
arasında, birinci rekattan sonraki ikinci secdeden sonra nasıl oturulacağı
belirtilmektedir. Ravi diğer rekatın da aynı şekilde kılınacağını belirttikten
sonra son oturuşun nasılolacağını belirtmiştir.
3631- Fuleyh'in Abbas b.
Sehl'den olan rivayetinde Ebu Humeyd'in: ''Sonra oturup sol ayağını yere
yatırdı, sağ ayağının üst tarafını kıbleye doğru çevrildi" dediği de
geçmektedir.(--- Ebu Davud, Sünen (734-735).
3632- Bu rivayetilk
teşehhüdle ilgilidir. Bu hadiste ikinci teşehhüdle ilgili bir şey yoktur. İki
teşehhüdle ilgili rivayet, Muhammed b. Amr b. Ata'nın Hadisinde geçmektedir.
3633- Elleri kaldırmak
konusunda Muhammed b. Amr'ın hadisinin isnadının munkatı olduğunu söyleyenlerin
bu iddiasını boşa çıkarmıştık.
3634- Muhammed b. İsmail
el-Buhari'nin ravilerle ilgili eleştirisi ve isnadların sıhhatiyle ilgili
bilgisi bizim için yeterlidir. Muhammed b. Amr b. Ata'nın hadisinin sahıh olduğunu
belirtip kitabına almıştır. Buna rağmen kimse için bu rivayeti delil kabul
etmemenin mazereti olamaz.
3635-3636- Müslim b.
el-Haccac'ın Sahih'inde geçtiği ve bizim de rivayet ettiğimiz gibi Hz. Aişe der
ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) namaza tekbirle başlar, kıraate de
Fatiha suresiyle başlardı. Rükuya vardığı zaman başını ne yukarı kaldırırdı, ne
de aşağı eğerdi. Rükudan başını kaldırdığında dimdik doğrulmadıkça secdeye
varmazdı. Secdeden başını kaldırdığında da iyice doğrulup oturmadıkça secdeye
varmazdı. İlk teşehhüdde Tahiyyat'ı okur ve sol ayağını yere yatırıp, sağ
ayağını diker ve şeytanın oturuşu gibi oturmayı yasaklardı. (Secdedeyken)
kolları yırtıcı hayvanın yayılışı gibi yaymayı kerih görür ve namazı selamla
bitirirdi. (--- Müslim, salat (1/357).
3637- Ebu Humeyd
es-Saidl'nin son teşehhüdle ilgili rivayetinde belirttiği gibi sol ayak sağ
ayağın altında olduğunda kişi yere oturmuş olur.
3638- Aynı manada bir
hadis İbn Ömer'den rivayet olunmuştur. Yahya b. Said'in bildirdiğine göre Kasım
b. Muhammed teşehhüde oturunca sağ ayağını dikler, sol ayağını da bükerek sol
kalçası üzerine otururdu. Ayaklarının üzerine oturmazdı. Sonra şöyle derdi:
"Abdullah b. Abdullah b. Ömer bana bunu gösterdi ve babasının da böyle
yaptığını söyledi."
3639- Bu hadis
Abdurrahman b. el-Kasım'ın Abdullah'tan rivayetiyle muhtasar olarak
nakledilmiştir.
3640- Abdullah b.
Abdillah bildiriyor: Abdullah b. Ömer'in namazda bağdaş kurup oturduğunu
görünce, o zaman gençtim ve ben de aynı şekilde yaptım. Abdullah b. Ömer böyle
yapmamı yasakladı ve: "Namazın sünneti, sağ ayağını dikip sol ayağını
bükmendir" dedi. Ben: "Sen böyle yapıyorsun" deyince ise:
"Ayaklarım beni taşımıyor" karşılığını verdi.(--- Malik, salat (Sı).
3641- Buhari bunu
el-Ka'nebi kanalıyla Malik'ten rivayet etmiştir. Bu ilk hadistir; ancak bunda:
"Sol kalçası üzerine oturdu" ibaresi yoktur. Bize göre ibn Ömer ilk
oturuşta bu şekilde oturmuştu.
3642- Kasım'ın hadisi,
ikincİ oturuşla ilgilidir. Bunu açıklaması da Ebu Humeyd'in hadisinde geçmektedir.
3643- Biz bütün bu
rivayetleri alıp kabul ederiz.
3644- Şafii, el-Kadım'de
der ki: Muhtemeldir ki İbn Ömer ilk Tahiyyat'ta güzel oturmayan oğluna oturma
şeklini öğretmiştir. İkinci Tahiyyat'ta ise oğlu yanlış oturmadığı için bir şey
dememiştir. Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) sünnetinde, kişinin
bildiği bir konunun hilafına hareket etmesinin caiz olmadığı mevcuttur. Bu
konuda Ebu Humeyd'in Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem) naklettiği
bir hadis vardır.
3645- Vail b. Hucr der
ki: Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) nasıl namaz kıldığına
bakacağım, dedim ve onu seyrettim. Kalkıp kıbleye döndü ve tekbir getirerek
ellerini kulak hizasına kadar kaldırdı. Sonra sağ eliyle sol elini tuttu.
Rükuya gitmek istediği zaman ellerini kulak hizasına kadar kaldırdı. Sonra
ellerini dizlerine koydu. Rükudan kalkınca ellerini yine kulak hizasına kadar
kaldırıp secdeye giderek başını ellerinin arasına koydu. Aynı şekilde bir rekat
daha kıldıktan sonra sağ ayağını yatırıp oturdu ve dua etti.
Haccac der ki: "Ebu
Avane nasıl yaptığını bize göstererek sol elini sol dizine ve sağ elini sağ
dizine koydu ve işaret parmağıyla (şahadet getirerek) dua etti." (---
Tirmizi, salat (8292) ve Nesai, salat (3/37).
3646- Bu hadis,
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kıldığı ilk iki rekatın
Tahiyyat'ını anlatmaktadır. işaret parmağıyla dua etmesi ise, şahadet
getirirken parmağıyla işaret etmesidir.
3647- Aynı manada
yukarıdaki hadis başka bir kanalla nakledilmiştir; ancak farklı olarak şu ibare
vardır: "Sağ elini sağ baldırına koydu ve iki parmağını halka yaptı."
(Ebu Davud der ki: Müsedded'in) Şöyle dediğini de işittim: "Bişr, orta
parmakla başparmağı halka yapıp şahadet parmağıyla da işaret etti.''(--- Ebu
Davud, salat (957), Darimi, Sünen (1/314-315), İbn Mace, salat (912), Ahmed,
Müsned (4/318), İbn Huzeyme, Sahih (1/354) ve Beyhaki, es-Sünenu'l-kübra
(2/132).
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: