MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR

NAMAZ

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Vitir

5440- Rabi' der ki: Şafi!'ye: "Kişi öncesinde hiçbir şey kılmadan tek rekatla vitir yapabilir mi?" diye sorduğumda: "Evet, yapabilir. Ancak ben on rekat kılıp sonunda bir rekatla vitir yapmayı müstehab görürüm" dedi. Ona: "Neye dayanarak tek rekatla vitrin olabileceğini söylüyorsun?" diye sorduğumda: "Sünnet ve rivayetlere dayanarak" dedi.(--- Bakın: Şafii, el-Umm (1/140).

5441- ibn Ömer'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Nafile namazlar gece ve gündüz ikişer rekat olarak kılınır. Ancak kişi sabah vaktinin girmesinden endişe ederse bir rekatla vitir yapar, bu şekilde bu bir rekat kıldığı namazları vitir yapar. "

Buhari ve Müslim, Sahıh'lerinde Malik kanalıyla rivayet etmişlerdir.(--- Buhari, salat (990) ve Müslim, salat (1717).

5442- İbn Ömer bu rivayeti yine kendisi açıklar. Ukbe b. Hureys şöyle der:

Abdullah b. Ömer: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Gece namazı ikişer rekat olarak kılınır. Ancak sabah vaktinin girmesinden endişe ettiği zaman bir rekatla vitir yap'' buyurdu" dedi. İbn Ömer'e: "İkişerden kasıt ne?" diye sorulunca: "İki rekatta bir selam vermendir" dedi.

Müslim, Sahih'de Gundar kanalıyla Şu'be'den rivayet etmiştir.(--- Müslim, salat (1732).

5443- Hz. Aişe bildiriyor: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) biri vitir olmak üzere gece on bir rekat nafile namaz kılardı."

Müslim, Sahih'de Malik kanalıyla rivayet etmiştir.(--- Müslim, salat (1686).

5444- Başka bir kanalla Urve, Aişe'den aynısını daha uzun bir metinle rivayet edip: "On bir rekat nafile namaz kılardı. Her iki rekatta bir selam verir ve en son bir rekatlık vitir namazı kılardı" der.

İsnadını da daha önce zikretmiştik. (--- Müslim, salat ( 1687).

5445- Bu da hadisin, iki rekatta bir teşehhüde oturup selam vermeden diğer rekata kalkma şeklinde yorumlanmasına imkan vermemektedir.

5446-5447- Ebu Miclec der ki: İbn Abbas'a vitir konusunu sorduğumda:

"Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Gece sonunda kılınan bir reklittır'' buyurduğunu işittim" dedi. Aynı şeyi İbn Ömer'e sorduğumda o da:

"Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Gece sonunda kılınan bir rekattır'' buyurduğunu işittim" dedi.(--- Müslim, salat (1726, 1727, 1728).

5448- Bunu rivayet edenlerin her biri de kendi rivayetini gerektiği gibi açıklamıştır.

5449- İbn Abbas'ın açıklamasına gelince, azatlısı Kureyb'in bildirdiğine göre İbn Abbas: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) vitri kılacağı zaman ilk iki rekat ile son rekatı selam vererek ayırırdı" demiştir.(--- Müslim, salat (1767).

5450- Rivayet edildiğine göre Ata b. Ebi Rebah da şöyle demiştir: Yatsı namazını İbn Abbas'ın yanında kıldım. Namaz bitince bana: "Sana vitrin nasıl kılındığını öğreteyim mi?" diye sordu. "Tabi ki" dediğimde kalkıp bir rekat kıldı.(--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (3/26),

5451- Abdullah b. Ömer'in açıklamalarına gelince bunlardan biri Ukbe b. Hureys kanalıyla daha önce zikredilmişti.

5452- Nafi' bildiriyor: "İbn Ömer vitir namazı kılacağı zaman ilk iki rekat ile son bir rekatı selam vererek ayırır, arada bazı ihtiyaçlarının karşılanmasını söylerdi."

Buhari, Sahih'de Abdullah b. Yusuf kanalıyla Malik'ten rivayet etmiştir.

İsmail b. Umeyye de bunu Nafi' kanalıyla hem İbn Ömer, hem de Muaz el-Kari'den rivayet etmiştir. (--- Buhari, salat (99 ı).

5453- Muttalib b. Abdillah el-Mahzumı der ki: Adamın biri Abdullah b. Ömer'e geldi ve: "Vitri nasıl kılayım?" diye sordu. İbn Ömer: "Tek bir rekat olarak kıl" karşılığını verdi. Adam: "Ama insanların bu namazım için güdük (buteyra) demelerinden çekinirim!" deyince, İbn Ömer: "Allah'ın ve Resulü'nün sünnetini mi kastediyorsun? Allah'ın ve Resulü'nün sünneti böyledir" karşılığını verdi.(--- İbn Mace, salat (1176).

5454-5455- Sa'd b. Ebi Vakkas'ın azatlısı Ebu Mansur der ki: Abdullah b.

Ömer'e gece vitrini sorduğumda bana: "Evladım! Gündüz vitrini biliyor musun?" dedi. "Evet, akşam namazıdır" karşılığını verdiğimde: "Doğru söylüyorsun! Gecenin vitri de bir rekattır. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bunu emretmiştir" dedi. Ona: "Ey Ebu Abdirrahman! Ama insanların bu namazın güdük (buteyra) olduğunu söylüyorlar" dediğimde, İbn Ömer şu karşılığı verdi: "Evladım! Güdük denilen namaz bu değildir. Kişi bir rekatı kıyam, rüku ve secdelerini hakkıyla yaptıktan sonra diğer rekatta bunu yapmadığı zaman kıldığı bu namaza güdük denilir."

5456- Bu rivayet de İbn Ömer'in bu konudaki bir rivayetiyle yetinenlerin hatasını göstermektedir. Zira burada ravi, İbn Ömer'in gece vitrinin gündüz vitri gibi olduğunu söylediğini, sadece son rekat ile ilk rekatların arasını ayırdığını zikretmiştir.

5457- Oysa İbn Ömer'in bu yöndeki uygulaması şüpheye mahal bırakmayacak kadar açıktır.

5458- İbn Şihab bildiriyor: "Sa'd b. Ebi Vakkas tek rekatla vitir kılardı."(--- Malik, salat (21).

5459-5460- Beyhaki der ki: Şuayb b. Ebi Hamza'nın vasıtasıyla Zühri der ki: "Mekke'nin fethi sırasında ResUlullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yüzünü okşadığı Abdullah b. Sa'lebe b. Su'ayr'ın bana bildirdiğine göre Sa'd b. Ebi Vakkas'ın -ki Sa'd, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile Bedir savaşına katılmıştır- yatsı namazından sonra tek rekatlık vitir kıldığını, gece yarısı tekrar kalkana kadar da başka namaz kılmadığını görmüştür."

Buhari, Sahih'de Ebu'l-Yeman'dan rivayet etmiştir. (--- Buhari, da'vat (6356).

5461- Mus'ab b. Sa'd der ki: Sa'd'a: "Tek rekatla mı vitir kılıyorsun?" diye sorduğumda: "Evet! Ancak yedi rekat benim için beş rekattan, beş rekat üç rekattan, üç rekat da bir rekattan daha güzeldir. Ben ise kendimi zorlamak istemiyorum" dedi.(--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (3/25).

5462- Yatsı namazından sonra bir rekat vitir kılıp bunu Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) dayandıranlardan biri de Ebu Musa el-Eş'ari'dir.(--- Bakın: Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (3/25).

5463- Bize rivayet edildiğine göre Temım ed-Darı de Kur'an'ı tek bir rekatta okumuştur.(--- Bakın: Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (3/25).

5464- Şafii der ki: Hz. Osman da geceyi bir rekatla ihya ederdi ve onun da vitri buydu.(--- Bakın: Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (3/25).

5465- Muaviye de tek rekatlık vitir namazı kılmış, İbn Abbas onun için: "Doğru yapmış" demiştir.

Şafii her iki hadisin isnadını başka bir yerde zikretmiştir. (--- Bakın: Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (3/26).

5466- Saib b. Yezid der ki: Adamın biri Abdurrahman et-Teymi'ye Talha'nın gece namazını sorunca, Abdurrahman: "İstersen sana Osman'ın gece namazını anlatayım" dedi ve şöyle devam etti: "Bir gün kendi kendime: ''Bu gece Makam'da herkesten daha fazla duracağım'' dedim ve dediğim gibi de durdum. Bir ara yüzü kapalı bir adam beni ittirdi. Baktığımda Osman b. Affan olduğunu gördüm. Geri çekildiğimde kendisi namaza durdu. Ancak o kadar uzun durdu ki secdelerini Kur'an'da geçen secde ayetleriyle yapıyordu. Sonunda ona: ''Sabah namazı vakti giriyor'' dedim. Osman tek rekatlık vitir namazı kıldı ve başka da kılmadı."

5467- Muhammed b. el-Münkedir de Abdurrahman b. Osman'dan Hz. Osman'ın gece namazına yönelik aynısını rivayet etmiş, bu rivayette de şöyle demiştir: "Osman namazı bitirince ona: ''Ey müminlerin emiri! Bir rekat kıldın!'' dediğimde, Osman: ''Benim vitrim budur'' karşılığını verdi."(--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (3/25).

5468- Bu rivayet de Hz. Osman'ın yanılarak tek rekat kıldığını söyleyenlere bir cevap niteliğindedir. Zira Osman yanılmış olsaydı Abdurrahman onu uyardığı zaman vitri üç rekat olarak kılardı. Ancak Osman tek rekatlık vitrin de olabileceğini bildiği için: "Benim vitrim budur" demiştir.

5469- İbn Abbas'ın azatlısı Kureyb bildiriyor: Muaviye'nin yatsı namazını kıldıktan sonra vitir olarak sadece bir rekat kıldığını gördüm. Bunu İbn Abbas'a zikrettiğimde: "Evladım! Doğru yapmış! İçimizde Muaviye'den daha bilgilisi yoktur. Vitir bir veya beş veya yedi veya bu şekilde daha fazla olabilir" dedi. (--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (3/26).

5470- Beyhaki der ki: Abdullah b. Ubeydillah b. Ebi Muleyke de Muaviye'nin bu şekilde vitri kılması konusunda İbn Abbas'ın: "Doğru yapmış! Kendisi de fakih biridir" dediğini rivayet etmiştir.(--- Buhari, fadail (3765).

5471- Başka bir rivayette ise İbn Abbas'ın: "Bırak kılsın! Zira Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ashabından biridir" dediği zikredilmiştir.

Buhari de Sahih'de bu kanalla tahric etmiştir.(--- Buhari, fadail (3764).

5472- Hiç kimse de İbn Abbas'ın bu sözünü Muaviye'den korkusuna yaramaz. Zira İbn Abbas, Muaviye'nin yaptığı bir yanlış karşısında sessiz kalacak biri değildir. Aksini düşündüğü bir konuda da arkadaşlarına başka bir şey demeyecek kadar da alim ve takva sahibi biridir. Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) diğer ashabının da tutumu bu şekildeydi. Zira Muaviye'nin yanına gittiklerinde iyiliği emretme ve kötülükten menetme konusunda ona söylenmedik tek söz bırakmazlardı. O halde İbn Abbas kendi arkadaşları arasında Muaviye'nin bu yaptığına kalbiyle karşı çıktığı halde nasıl: "Doğru yapmış!" demiş olabilir?

5473- Amr b. DInar der ki: Hemen yanında durduğum sırada İbn Abbas'a: "Muaviye, hacda temettüyü yasaklıyor" denildi. İbn Abbas: "Bu konuda Allah'ın Kitab'ına bakın. Şayet dediğini buluyorsanız, uyun. Bulamazsanız da Allah'ın ve Resulü'nün adına yalan söylüyor demektir" karşılığını verdi.

5474- Yanlış olduğunu düşündüğü konularda İbn Abbas'ın Muaviye'ye karşı tutumu böyleydi. O halde vitir konusunda Muaviye'den korktuğu için İbn Abbas'ın onu onayladığı nasıl söylenir?

5475- Ancak bu yöndeki rivayetleri kendi görüşlerine uydurmak isteyenler, namazdaki selamı teşehhüddeki selama, Osman ile Sa'd'ın vitri tek rekat olarak kılmalarını yanılgıya, İbn Abbas'ın vitir konusunda Muaviye'yi onaylamasını ondan korkusuna, Ebu Eyyub el-Ensari'nin rivayetini de bu yöndeki icmaya muhalif olduğu şeklinde yoracaklardır. Allah bizlere yardım etsin.

5476- Ebu Eyyub el-Ensari'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Vitir namazı her müslümana vacip olan bir namazdır. Vitri üç rekat kılmak isteyen üç rekat, bir rekat olarak kılmak isteyen de bir rekat olarak kılsın."

Ebu Davud, Sünen'de Abdurrahman b. el-Mübarek'ten rivayet etmiştir.(--- Ebu Davud, salat (1422), Ahmed, Müsned (5/418), Darekutni, Sünen (2/22-23), Darimi, Sünen (1/371), Hakim, Müstedrek (1/302-303) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-Kübra (3/27).

5477- Bekr b. Vai! bunu merfu olarak rivayet etmiştir. Evzai, Süfyan b. Hüseyn ve Muhammed b. Ebi Hafsa da bunu merfu olarak rivayet ederek ona mutabaat etmişlerdir.

5478- Vuheyb b. Halid de Ma'mer kanalıyla Zühri'den bu şekilde aktarmıştır. Bir grup da bunu Zühri'den Ebu Eyyub'un sözü olarak rivayet etmiştir) Belki de Zühri bu hadisi bazen Ebu Eyyub'un fetvalarından naklen, bazen de onun bir rivayeti olarak bildirmiştir.

5479- Biz de vitir konusunda bu hadise göre görüş belirtiyoruz. Hadis Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem) sahih kanallarla gelmiştir ve hiçbir durumda onu terk etmeyiz. Bizleri bunda muvaffak kılan Allah'a hamd olsun.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Vitri Beş Rekat Olarak Kılmak ve Sadece Son Rekatta Oturup Selam Vermek