|
MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR |
NAMAZ |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Bu Yasaklamanın Sadece
Bazı Namazlar İçin Geçerli Olması
5148- Şafii der ki:
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu zaman dilimlerinde bütün namazları yasaklamamıştır.
Farz veya müekked sünnetler, ya da kişinin kılmayı unuttuğu bir namaz bunun
dışındadır. Bu namazlardan herhangi birini bu vakitlerde kılmakta sakınca
yoktur. Çünkü Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) cenaze namazını
ikindiden ve akşamdan sonra da kıldığı konusunda icma vardır. (--- Şafii,
el-Ümm (1/149).
5149- Bu durum tıpkı
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Ramazan ayından bir gün önce oruç
tutmayı yasaklaması gibidir. Kişinin her zaman tuttuğu oruç, Ramazan'dan bir
gün önceye denk gelmişse tutmasında bir sakınca yoktur.
5150- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
''Güneş doğmadan önce sabah namazının bir rekatına yetişen, sabah namazına
yetişmiş sayılır. Güneş batmadan önce ikindi namazının bir rekatına yetişen de
ikindi namazına yetişmiş sayılır.''
Buhari ve Müslim bunu
Sahih'te Malik kanalıyla tahric ettiler. (--- Buhari, salat (580) ve Müslim,
salat (2/842).
5151- Şafii der ki:
Güneş doğmadan önce sabah namazının bir rekatını kılan, diğer rekatı güneş
doğunca, yani namaz kılmanın yasaklandığı vakitte kılmış olur. Yine ikindi
namazının bir rekatını güneş batmadan kılan da ikindiyi iki vakitte kılmış
olur. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu kişileri sabah ve ikindi
namazına yetişmiş olarak saydığına göre, bu üç vakitte yasaklanan namazın
nafile namazlar olduğu anlaşılır. (--- Şafii, el-Umm (1/149).
5152- Beyhaki der ki:
Sabit bir hadiste Ebu Selem vasıtasıyla Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Hz.
Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Güneş doğmadan
sabah namazının ilk secdesine yetişen kişi namazını tamamlasın.''(--- Buhari,
salat (SS6).
5153- Ebu Hureyre de bu
şekilde fetva verirdi.
5154- Said b. Ebi Said el-Makburi
der ki: Ebu Hureyre şöyle derdi:
"Uyuyarak veya
unutarak sabah namazını kaçıran kişi, güneş doğmadan önce bir rekatını, güneş
doğduktan sonra diğer rekatını kılarsa bu namaz geçerlidir. Unutarak veya
uyuyarak ikindi namazını kaçıran kişi de güneş batmadan önce iki, güneş
battıktan sonra iki rekat kılarsa bu namaza yetişmiş sayılır."
5155- Beyhaki der ki:
Ebu Hureyre'nin fetvası bu şekildeyse ve önceki hadisi de rivayet etmişse, bu
saatlerde de namaz kılmayı yasaklayan hadisi de kendisi rivayet etmişse, Ebu
Hureyre'nin namaza yetişmeyle ilgili hadisinin neshedildiği nasıl iddia
edilebilir.
5156- Nafi b. Cubeyr'in
bildirdiğine göre Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ashabından bir
kişi şöyle dedi: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir yolculuğunda mola
verip: "Namaz vakti bizi uyandırmak için bekçilik yapacak salih biri yok
mu?" diye sorunca, Bilal: "Ben yaparım, ey Allah'ın Resulü!"
karşılığını verdi. Bilal devesine yaslanarak fecir vaktini beklemeye başladı.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ve sahabe güneşin yüzlerini yakmasıyla
uyanınca Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ey Bilal!"
diye seslendi. Bilal: "Ey Allah'ın Resulü! Uykusuzluk sende olduğu gibi
beni de yenmiş ve uyumuşum" karşılığını verdi. Bunun üzerine Allah Resulü
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) abdest alıp sabah namazının iki rekatını
(sünneti) kıldı. Sonra biraz yol aldılar ve sabah namazını kıldı.(--- Müslim,
salat (1/471).
5157- İbnu'l-Müseyyeb'in
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) uyuya kalıp sabah
namazını kaçırınca güneş doğduktan sonra kıldı ve:
"Namazı unutup
kılamayan onu hatırlayınca kılsın. Çünkü Allah kitabında ''Beni anmak için
namazı kıl''[Taha, 14] buyurur" dedi.
5158-5159- Beyhaki der
ki: Yunus b. Yezid, İbn Şihab'dan aktarmıştır.
İbnu'I-Müseyyeb: Ebu
Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Hayber
gazvesinden dönerken ... " deyip mala vermeleriyle ilgili hadisi zikretti
ve sonunda şöyle dedi: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) namazı
kaza edince: "Namazı unutup kılamayan onu hatırlayınca kılsın. Çünkü Allah
kitabında ''Beni anmak için namazı kıl'' [Taha, 14] buyurur" dedi. Yunus
der ki: İbn Şihab da bunu bu şekilde okurdu.
Müslim bunu Sahih'te
Harmele kanalıyla İbn Vehb'den rivayet etmiştir.
5160- Şafii der ki: Bu,
Enes ile imran b. Husayn'ın hadisiyle Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) mevsul olarak nakledilmiştir.
5161-5162- Enes b.
Malik'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurdu: ''Namazı unutan veya uyuyakalanın ktifareti, onu hatırlayıma
kılmaktır. ''(--- Buhari, salat (597).
Hadisin lafzı
Abdulvehhab'a aittir. Müslim bunu Sahih'te Muhammed b. el-Müsenna kanalıyla
Abdu'I-A'la b. Abdi'I-A'la'dan, o da Said'den rivayet etmiştir.
5163- Beyhaki der ki:
Bir grup bunu ibn Ebi Arube kanalıyla Katade'den bu şekilde rivayet etmiştir.
5164-5166- Enes'in
bildirdiğine göre Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) uyuyakalarak veya
unutarak namazı kaçıranın durumu sorulunca: ''Bunun kefareti hatırlayınca
kılmaktır" buyurdu.(--- Müslim, salat (2/983).
5167- Yezid der ki: Said
b. Ebi Arabe bunu Haccac el-Ahvel kanalıyla Katade'den, o Enes'ten, o da
Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Haccac ile karşılaşmamdan önce nakletti.
5168-5169- Beyhaki der
ki: Müslim bunu Sahıh'te "Müsenna b. Said Katade" kanalıyla Enes b.
Malik'ten şu şekilde rivayet etmiştir. "Kişi uyuyakalarak veya unutarak
namazı kaçırırsa, hatırlayınca kılsın. Çünkü Allah kitabında ''Beni anmak için
namazı kıl''[Taha, 14] buyurur."
Buhari ve Müslim bunu
Sahih'te Hemmam b. Yahya kanalıyla Katade'den geçtiği şekilde tahric
etmişlerdir. (--- Müslim, salat (2/983).
5170- Şafii der ki: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem), zamanında kılınmayan namazın vaktini bildirirken
hiçbir vakti bunun dışında tutmayarak, hatırlanınca ertelenmemesini söyleyerek
ve yüce Allah'ın bu konudaki buyruğunu dile getirmiştir.
5171- Ebu Katade,
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) mola verdiği hadisi naklederken
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurduğunu söyledi:
"Şunu bilin ki
uykudan dolayı kusur söz konusu değildir. Asıl kusur, bir sonraki namazın vakti
gelinceye kadar namazı kılmayanın yaptığıdır. Kim bunu yaparsa (uyur kalırsa)
uyanacağı vakit o namazı kılsın. Ertesi günü de o namazı aynı vaktinde kılsın.
''(--- Müslim, salat (1534).
5172- Hadisin sonunda
ravi Abdullah b. Rebah ekledi: İmran b. Husayn der ki: O geceye ben de şahit
oldum. O geceyi benim kadar aklında tutanı bilmiyorum.
Müslim bunu Sahlh'te
tahric etmiştir.
5173- Muhammed b.
İbrahım et- Teymı, dedesi Kays'ın şöyle dediğini bildirir: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) sabah namazından sonra iki rekat namaz kıldığımı
gördü ve: "Bu iki rekat ta nedir ey Kays?" diye sordu. Ben:
"Sabah namazının iki rekatını (sünnetini) kılmamıştım" cevabını
verince Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) sustu ve bir şey söylemedi.
5174- Humeydı ve başkası
bunu Süfyan kanalıyla Sa'd b. Said b. Kays el-Ensari'den, o Muhammed b. İbrahim
et-Teymi'den, oda Sa'd'ın dedesi Kays'tan rivayet etmiştir.
5175- Süfyan der ki: Ata
b. Ebi Rebah ta bu hadisi Sa'd'dan rivayet ederdi.
5176- Beyhaki der ki:
Abdullah b. Numeyr de bunu Sa'd b. Said'den rivayet etmiştir.
5177- Ebu Davud bunu
Sünen'de tahric etmiştir.(--- Ebu Davud, salat (1267).
5178- Bazı raviler bu
kişinin Kays b. Amr olduğunu söylerken, bazıları Kays b. Kahd olduğunu
söylemiştir. Ancak Kays b. Amr daha doğrudur.
5179- Yahya b. Main der
ki: Bu kişi Kays b. Amr b. Sehl'dir ve Yahya b.
Said b. Kays'ın
dedesidir.
5180- Beyhaki:
"Yahya ve Sa'd kardeştir" demiştir.
5181- Ebu Seleme
anlatıyor: Muaviye Medine'ye geldikten sonra bir gün minberdeyken: "Kalk
ey Kesir b. Salt! Müminlerin annesi Aişe'nin yanına git ve Resulullah'ın
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) ikindiden sonra kıldığı iki rekatı sor"
dedi. Ebu Seleme der ki: Ben de onunla gittim, İbn Abbas da Abdullah b.
el-Haris b. Nevfel'i bizimle göndererek: "Git ve müminlerin annesinin
söyleyeceğini dinle" dedi. Hz. Aişe'ye gidip sorduğunda Aişe ona:
"Bilmiyorum. Ümmü Seleme'ye gidip sor" dedi. Ümmü Seleme'ye
gittiğimizde ise bize şöyle dedi:
Bir gün Allah'ın Resulü
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanıma girdi ve ikindiden sonra iki rekat kıldı.
Daha önce bu namazı kıldığını görmemiştim. Bu sebeple: "Ey Allah'ın
Resulü! Daha önce kıldığını görmediğim iki rekat kıldın" dedim. Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ben öğleden sonra iki rekat kılardım. Ancak
Temım oğullarından bir heyet geldi -veya zekat malı geldi- bu sebeple o iki
rekatı kılamadım. Bu kıldığım o iki rekattır" buyurdu.
5182- Beyhaki der ki: Bu
hadis sahlhtir. Yahya b. Ebi Kesir bunu Ebu Seleme vasıtasıyla Ümmü Seleme'den
muhtasar olarak rivayet etmiştir. Zekvan da Hz. Aişe'den, o da Ümmü Seleme'den
rivayet etmiştir. İbn Abbas'ın azatlısı Kureyb de Ümmü Seleme'den
aktarmıştır.(--- Buhari salat (1233) ve Müslim, salat (3/308-309).
5183- Bukeyr b.
el-Eşca', İbn Abbas'ın azatlısı Kureyb'den bildiriyor: Abdullah b. Abbas,
Abdurrahman b. el-Ezher ve Misver b. Mahreme kendisini Allah Resulü'nün
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) eşi Hz. Aişe'ye gönderip ona:
"Kendisine
hepimizden selam söyle ve ikindi namazından sonraki iki rekat hakkında SOL ''Biz
senin bu iki rekatı kıldığın haberini aldık. Oysa Resulullah'ın (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) bunu yasakladığı haberini almıştık'' de" dediler. İbn
Abbas: "Ben, Ömer b. el-Hattab ile birlikte bu namazı kılanları
döverdim" dedi. Kureyb şöyle devam etti:
Yanına girip bana
söylediklerini kendisine aktardığımda, Hz. Aişe: "Sen bunu Ümmü Seleme'ye
sor" dedi. Bunun üzerine tekrar yanlarına dönüp Aişe'nin dediğini
kendilerine bildirdim. Onlar da beni Aişe'ye gönderdikleri gibi Ümmü Seleme'ye
gönderdiler. Ümmü Seleme şöyle dedi: "Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) bunu yasakladığını işittim, sonra da bunu kıldığını gördüm. Ancak
onları kıldığında vakit ikindi vakti idi. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) benim yanıma girdi, ancak yanımda Ensar'dan Haram oğullarından kadınlar
vardı. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu iki rekatı işte o zaman
kıldı. Ben de kendisine bir kız çocuğu gönderip: "Git yanında dur ve:
"Ümmü Seleme: ''Senin bu iki rekatı yasakladığını işitmiştim. Ancak senin
bu iki rekatı kıldığını görmekteyim diyor'' de." Eğer eliyle sana bir
işarette bulunursa geriye çekil" dedim. Kız da söyleneni yapınca,
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) eliyle işaret etti ve kız geriye
çekildi. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) namazı bitirince: "Ey
Binti Ebi Umeyye! İkindi namazından sonra kıldığım iki rekatı sormaktasın.
Abdulkays kabilesinden bir takım kimseler bana geldi ve öğleden sonra kıldığım
iki rekattan beni alıkoydu. Bu kıldığım da işte o iki rekattır" buyurdu.
Buhari bunu Sahıh'te
Yahya b. Süleyman'dan, Müslim ise Harmele'den, ikisi de İbn Vehb'den rivayet
etmiştir.(--- Beyhaki, es-Sünenu'l-kübra (2/457).
5184- Resulullah'ın
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) ikindi namazından sonra kıldığı bu iki rekatın,
ikindiden sonra namaz kılmayı yasakladıktan sonra olduğu açıktır. İkindiden
sonra namaz kılmakla ilgili bu hükmün nesh edildiğini iddia edenler, Zekvan
kanalıyla Ümmü Seleme'den şu zayıf rivayeti ileri sürerek bizim rivayet
ettiklerimizi reddetmişlerdir: Ümmü Seleme der ki: Resulullah'a (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): "Ey Allah'ın Resulü! Öğle namazının bu iki rekatını
kaçırdığımızda bunu kaza edelim mi?" diye sorduğumda: "Hayır"
cevabını verdi.
5185- Hadis alimlerinin
de bildirdiğine göre bu hadisi Hammad b. Seleme, Ezrak b. Kays kanalıyla
Zekvan'dan, o da Hz. Aişe'den, bu ilave olmadan nakleder.
5186- Zekvan hadisi Hz.
Aişe'den almıştır. Hz. Aişe de Ümmü Seleme'den almış, bazen bunu Ümmü
Seleme'den, bazen de Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem) mürsel olarak
nakletmiştir.
5187- Hz. Aişe
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu iki rekata önem verdiğini görür
ve Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bunları devamlı kıldığını söyler
ve "Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir namaz kıldığı zaman ona
devam etmesi adetinden idi" derdi.(--- Müslim, salat (3/309).
5188- Hz. Aişe:
"Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanımda iken ikindi namazından
sonra kıldığı iki rekat(nafile namaz)ı hiç bırakmadı" demiştir.(---
Müslim, salat (3/309).
5189- Hz. Aişe,
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu namazı, ümmetine ağır gelmemesi
için Mescid'de değil, hanımlarının evlerinde kıldığını düşünürdü. Hz. Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) ümmetinin yükünü hafifletmeyi severdi.(--- Buhari,
salat (5900).
5190- Bu hadisler,
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu namaza sadece kendisinin devam
ettiğine, müslümanlara böyle bir sorumluluğun yüklenmediğine işaret etmektedir.
5191- Tavus'un
bildirdiğine göre Hz. Aişe: "Ömer (bu vakitlerde namaz kılanlara
engelolmakla) yanılmıştır. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) namaz
kılmak için özellikle güneşin doğuşunu ve batışını gözetlemeyi yasaklamıştır.
5192- Hz. Aişe,
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ikindiden sonra kıldığı bu iki
rekata devam ettiğini görünce, bunun yasaklanmasının doğru olmayacağını
düşünmüştür.
5193- Eğer Zekvan'ın ve
başkasının ondan rivayet ettikleri kazayla ilgili hadis onda olsaydı bu
karışıklık meydana gelmezdi. Bu da o lafızdaki hataya delalet etmektedir.
5194- Muhammed b. Amr'ın
Zekvan vasıtasıyla Hz. Aişe'den bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) ikindiden sonra namaz kılardı, ancak başkasının böyle
yapmasını yasaklardı. Yine visal orucu tutar, başkasının visal orucu tutmasını
yasaklardı." Bu hadis te Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu
namaza devam ettiğini, ancak böyle bir namazdan müslümanların sorumlu
olmadığını gösterir.(--- Ebu Davud, salat (1280).
5195- Buna delalet eden
şeylerden biri de Kays'ın, rivayet ettiği sabah namazının iki rekatını güneşin
doğuşundan sonra kaza etmesi, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) buna
itiraz etmemesidir. Bu kıssa, bu vakitlerde namazın yasaklanmasından sonra vaki
olmuştur. Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bu iki rekat ta
nedir?" diye sorması, Kays'ın, sabah namazının iki rekatını kaza ettiğini
söylemesi karşısında Hz. Peygamber'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) itiraz
etmemesi, bu vakitlerde namaz kılma ruhsatının sadece Resulullah'a (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) has olmadığına delalet eder.
5196- Şafii, tatavvu
(nafile) namazı konusunda şöyle dedi: Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): ''Allah katında amellerin en sevimlisi, az da olsa devamlı
olanıdır" buyurduğu sabittir.(--- Buharil iman (43).
5197- Hz. Aişe'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Allah katında
amellerin en sevimlisi, az da olsa devamlı olanıdır" buyurdu.
5198- Hz. Aişe bir amel
yaptığı zaman ona devam ederdi.(--- Müslimı salat (3/217).
5199- Aynı hadis başka
bir kanalla: "Hz. Aişe bir amel yapınca ona devam ederdi" şeklinde
nakledilmiştir.
Müslim bunu Sahih'te
Muhammed b. Abdillah b. Numeyr kanalıyla babasından rivayet etmiştir.
5200- Şafii der ki:
-Allah en doğrusunu bilir- ancak bundan kasıt, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) yaptığı amele devam etmesi, meşgulolduğu zaman ise ilk fırsatta bu
ameli yapmasıdır. Buradan, ikindi namazından önce veya sonra kılınan iki
rekatın vacip olduğu değil, nafile olduğu anlaşılır.
5201- Beyhaki der ki:
Bize bildirildiğine göre Nafi, Ebu Hureyre ile birlikte sabah namazını
kıldıkları zaman Hz. Aişe'nin cenaze namazını kıldı.(--- Beyhaki,
es-Sünenu'I-Kübra (2/460).
5202- Ebu Lübabe
Mervan'ın bildirdiğine göre Ebu Hureyre, güneş duvarların uçları üzerindeyken
bir cenaze namazı kılmıştır.
5203- Bize
bildirildiğine göre Ka'b b. Malik, sabah namazından sonra iki arkadaşıyla
birlikte tövbesinin kabul edildiği müjdesini alınca şükür secdesi yaptı. Bu da
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) zamanında vaki olmuştur. (--- Beyhaki,
es-Sünenu'I-Kübra (2/460).
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
Sadece Bazı
Yerlerde Namaz Kılmanın Yasaklandığını Söyleyenlerin Delilleri