MARİFETU SUNEN VE’L-ASAR

TAHARE

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Yüzü, Kolları Yıkama, Başı Meshetme, Ayakları Yıkama ve Mest Üzerine Mesh

615- Urve b. el-Muğıre b. Şu'be, babasından bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) diğerlerinden geride kalınca ben de onunla birlikte geride kaldım. Def-i hacetini gördükten sonra bana: "Yanında su var mı?" diye sordu. Bir kapta su getirdiğimde ellerini ve yüzünü yıkadı. Sonra kollarını sıvama istedi, ancak cübbesinin kolları dar gelince kollarını cübbenin altında çıkardı ve cübbeyi omuzlarına attı. Ardından kollarını yıkayıp perçemini ve sarığının ön tarafını meshetti. Sonra mestlerinin üzerini meshetti. Ardından bineğine bindi.

Diğer Müslümanların yanına geldiğimize namaza durmuşlardı.

Abdurrahman b. Avf onlara imamlık yapıyordu ve ilk rekatı da kıldırmıştı. Abdurrahman, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) geldiğini fark edince geriye doğru çekilmek istedi. Ancak Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) devam etmesi yönünde işaret edince Abdurrahman namazı tamamladı. Abdurrahman selam verip namazı bitirince Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kalktı. Ben de onunla birlikte kalktım ve kaçırdığımız bir rekatı kılıp namazı tamamladık.

616- Hadisi Müslim, Sahih'de Muhammed b. Abdillah b. Buzeyğ'den rivayet etmiş, ancak: "Avuçlarını ve yüzünü yıkadı" ibaresi geçmektedir. Cemaat de bunu aynı isnadla Yezid b. Zura! kanalıyla Hamza b. el-Muğıre'den rivayet etmiştir. (--- Buhari, taharet (ı 82) ve Müslim, taharet (619).

617- Şafii bunu başka bir yoldan Abbad b. Ziyad kanalıyla Urve b. el-Muğire'den, başka bir yolla da İsmail b. Muhammed kanalıyla Hamza b. el-Muğıre'den rivayet etmiştir. (--- Şafii, Müsned (s. 6).

Bu olay da Tebuk savaşı sırasında vaki olmuştur. İnşaallah mest üzerine mesh konusu içinde zikredilecektir.

618- Başka bir kanalla Muğıre b. Şu'be bunu muhtasar olarak: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) abdest aldı. Abdestinde perçemini, sarığının ön tarafını ve mestlerinin üzerini meshetti" şeklinde aktarmıştır. (--- Şafii, Müsned (s. S).

619- Muğire b. Şu'be bildiriyor: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) abdestinde suyla perçemini -veya başının ön tarafını- meshetti." (--- Şafii, Müsned (s. S).

620- Ata bildiriyor: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) abdest aldı. Abdestinde sarığını sıyırıp suyla başının ön tarafını -veya perçemini- meshetti." (--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (1/61).

621- Hem bu, hem de bir önceki rivayet mürseldir.

622- Amr b. Vehb'in hadisini Katade, Yunus b. Ubeyd, Hişam b. Hassan ve başkaları bu şekilde Muhammed b. Sirin kanalıyla Amr'dan rivayet etmişlerdir.

623- Ebu'r-Rabi' ez-Zehranı de bunu "Hammad b. Zeyd - Eyyub - İbn Sırin - bir adam - Amr b. Vehb" kanlıyla rivayet etmiştir.

624- Cerır b. Hazım da Muhammed (b. Sirin)'den bu şekilde aktarmıştır. 625- Mana olarak bir benzerini Bekr b. Abdillah el-Müzenı, Hamza b. Muğıre b. Şu'be kanalıyla babasından mevsul ve sahih olarak rivayet etmiştir.

626- Enes b. Malik der ki: "Resulullah'l (Sallallahu aleyhi ve Sellem) abdest alırken gördüm. Başında Katar yapımı bir sarık vardı. Başını meshederken sarığı çıkarmadan elini altına sokup başının ön kısmını meshetti."

Ebu Davud, Sünen'de tahric etmiştir. (--- Ebu Davud, taharet (1/186-187), Hakim, Müstedrek (1/169) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (1/6061).

627- Nafi'nin de bildirdiğine göre İbn Ömer, perçemini sadece bir defa meshederdi. (--- İbn Hazm, el-Muhalla (3/221).

628-629- es-Sünen adlı kitabımızda: Nafi' bildiriyor: "İbn Ömer abdest alırken başını mesh edeceği zaman takkesini kaldırır ve başının ön tarafını meshederdi." (--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (1/61).

630- Yine bize bildirildiğine göre Cabir b. Abdillah'a sarık üzerine meshetme konusu sorulunca: "Su saça değmedikçe olmaz!" demiştir. (--- Malik, taharet (1/35) ve Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (1/61).

631- Yine bize bildirildiğine göre Hz. Aişe, abdest alırken elini ridasının altına sokup tüm başını meshederdi. (--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (1/61).

632- Sünen Harmele'de geçtiği gibi Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) sarık üzerine meshetmesi konusunda Bilal'in hadisini Şafii zayıf bulmuştur. Zira bu hadisi Ebu Kılabe rivayet etmiştir ve Ebu Kılabe, Bilal'i hiç görmemiştir.

633- Şafii der ki: "Abdurrahman b. Ebi Leyla'nın hadisine gelince, bazıları bunu rivayet ederken Abdurrahman ile Bilal'in arasında tanımadığımız bir adamı zikreder. Bazıları da Abdurrahman'ın bunu Bilal'den naklettiğini zikreder. Oysa Abdurrahman'ın Bilal'i gördüğünü bilmiyoruz. Abdurrahman Kufe'de, Bilal ise Şam'dadır. Şayet mürsel bir rivayet ise biz mürsel rivayetleri kabul etmiyoruz. Abdurrahman ile Bilal arasında bulunan tanımadığımız bir raviden ise de hadis alimleri böylesi bir hadisi kabul etmez. ihtilaflı bir hadis ise de bu konuda Muğıre'nin hadisi daha sağlamdır. Zira son haccı için çıkışı haricinde Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) son yolculuklarından birinde gerçekleşmiştir. Bilal'dan rivayet ettiğimiz, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) abdestte başı ile mestlerinin üzerini meshettiğine dair hadis Muğıre'nin de bu yöndeki hadisine mutabık olduğu için diğer hadislerden daha sağlamdır."

634- Beyhaki der ki: Şafii'nin, Ebu Kılabe'nin Bilal'dan olan rivayetini mürsel olarak görmesi doğrudur, zira Ebu Kılabe Bilal'a yetişmiş değildir.

635-636- Ebu Kılabe'nin azatlısı Ebu Reca ise bunu Ebu Kılabe'den, o da Ebu idrıs'ten, o da Bilal'dan: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) mestlerinin üzerini, perçemini ve sarığının üzerini meshetti" şeklinde rivayet etmiştir. Bu şekilde hadis Muğıre b. Şu'be'nin rivayet ettiği içeriğe dönmüştür. (--- Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (1/62).

637- Şafii'nin Abdurrahman b. Ebi Leyla'nın rivayetinin illeti hakkında "Bazıları bunu rivayet ederken Abdurrahman ile Bilal'in arasında tanımadığımız bir adamı zikreder. Bazıları da Abdurrahman'ın bunu Bilal'den naklettiğini zikreder" sözü de doğrudur. Abdurrahman'dan rivayetinde de ihtilaf edilmiştir. Bazıları Abdurrahman'ın bunu Ka'b b. Ucre kanalıyla Bilal'dan rivayet ettiğini söylerken, bazıları Bera b. Azib kanalıyla Bilal'dan rivayet ettiğini söylemiştir.

638- Abdurrahman b. Ebi Leyla, Ka'b b. Ucre kanalıyla Bilal'dan bildiriyor: "Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) mestleri ile başörtüsünün üzerine meshettiğini gördüm." (--- İbn Mace, taharet (1/186), Beyhakl, es-Sünenü'l-kübra (1/271) ve Ahmed, Müsned (6/12).

639- İbn Numeyr'in rivayetinde ise: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) abdest alırken mestleri ile sarığının üzerine meshetti" şeklinde geçer. (--- Ahmed, Müsned (6/14) ve Beyhakl, es-Sünenü'l-kübra (1/271).

640- İsa b. Yunus, Ali b. Müshir, Abdulvahid b. Ziyad, Ebu İshak el-fezarı ve Muhammed b. fudayl da bunu A'meş'ten bu şekilde aktarmışlardır. (--- Beyhakl, es-Sünenü'l-kübra (1/271).

641- Müslim de Sahih'de Ebu Muaviye, İsa b. Yunus ve Ali b. Müshir'den rivayet etmiştir.

642- Abdurrahman b. Ebi Leyla, Bera b. kib kanalıyla Bilal'den bildiriyor: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) mestleri ile başörtüsünün üzerine meshederdi."

643- Zaide b. Kudame de bunu A'meş'ten bu şekilde rivayet etmiştir.

644-645- Süfyan b. Said es-Sevrı ise bunu Abdurrahman b. Ebi Leyla kanalıyla Bilal'dan munkati' olarak aktarmıştır.

646- Şerık b. Abdillah da bunu A'meş'ten bu şekilde rivayet etmiştir.

647- Süfyan ve başkası A'meş'in rivayeti konusunda ihtilaf ettiği zaman hüküm Süfyan'ın rivayetinin lehine olur. Oysa Süfyan'ın bunu A'meş kanalıyla Hakem b. Uteybe'den rivayet ettiği gibi Şu'be b. el-Haccac da Hakem b. Uteybe'den rivayet etmiştir.

648- Hakem der ki: İbn Ebi Leyla'dan işittiğime göre Bilal: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) mestleri ile başörtüsünün üzerine meshederdi" demiştir.

649- Zeyd b. Ebi Uneyse, Eban b. Tağlib, Muhammed b. Abdirrahman b. Ebi Leyla, Ömer b. Amir ve bir grup da bunu Hakem b. Uteybe'den bu şekilde aktarmışlardır. (--- Ahmed, Müsned (6/13-15) ve Tayalisi, Müsned (s. 152).

650- Şafii'nin bu konuda Muğıre b. Şu'be'nin hadisini tercih etmesi dediği gibi daha sahih olmasından dolayıdır. Olay TEbuk savaşı sırasında vaki olmuştur ve bu savaş Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) katıldığı son savaştır. (--- Bakın: Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (1/274), Şafii, Müsned (s. 6) ile el-Ümm (1/28).

651- Hicazlıların baş ın mesh edilmesi konusunda Bilal'dan rivayet ettikleri hadisi Şafii "Mest Üzerine Mesh" başlığı altında zikretmiştir. Bu rivayeti Usame b. Zeyd şöyle bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hacetini görmek üzere Bilal ile birlikte gitti. Döndüklerinde Bilal'a: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ne yaptı?" diye sordum. Bilal: "Hacetini giderdi, sonra da abdest aldı. Abdestinde yüzünü ve ellerini yıkadı. Başını ve mestlerinin üzerini de meshetti" dedi. (--- Nesai, Sünen (1/31), Beyhaki, es-Sünenü'l-kübra (1/274-275) ve Şafii, el-Ümm (1/28) ile Müsned (s. 5-6).

652- Abdullah b. Nafi' ali bir isnadla aynısını rivayet etmiş, ancak burada: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) çarşıya uğradı. Bir ara hacetini gidermek üzere girdi, sonra da çıktı ... " demiş ve gerisini aynısıyla zikretmiştir.

653- Bu rivayet de bize başı meshetmeyi isbat etmektedir. Şa'bi'nin Urve b. el-Muğıre kanalıyla Muğıre'den olan rivayeti de bunu isbat etmektedir.

654- Bekr b. Abdillah el-Müzeni'nin Ebu'l-Muğıre'den, onun da babasından olan rivayeti ise perçem ile sarık üzerine meshetmeyi bize isbat etmektedir. Ebu Reca'nın Ebu Kılabe'den, onun da Ebu İdrıs'ten, onun da Bilal'den olan rivayetinde de bu durum zikredilmektedir.

655- Bütün bunlar da perçem hariç sarık üzerine meshetmeyi rivayet edenlerin bu rivayetlerinin kısa bir şekilde zikredildiğini bize göstermektedir. Doğruya ancak Allah ulaştırır.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Başı Meshetme Seçeneği ve Ayakların Yıkanması