MÜSNED-İ HANBEL

FAZİLETLER

 

ANA SAYFA      Kur’an      Hadis      Sözlük      Biyografi

 

1- Ümmet-i Muhammed'in Faziletleri ve Ustünlüğü

 

1. Ebu'd-Derda

 

27690- Ebu'd-Derda der ki: Ebu'l-Kasım'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) -ümmü'd-Derda der ki: "Ebu'd-Derda'nın ne öncesinde, ne de sonrasında Resulullah'ı (Sallallahu aleyhi ve Sellem) künyesiyle zikrettiğini ışıtmiş değilim- şöyle buyurduğunu işittim: ''Allah ''Ey İsa! Senden sonra öyle bir ümmet getireceğim ki, hilm ve ilimIeri olmadığı halde başlarına hoşlandıkları bir şey geldiğinde Allah'a hamdedip ona şükredecek, hoşlanmadıkları bir şeye maruz kaldıklarında ise karşılığını Allah'tan bekleyerek buna sabredecekler'' buyurdu. Hz. İsa: ''Rabbim! Hilm ve ilimIeri yoksa bunu nasıl yapabilirler ki?'' deyince, Allah: ''Ben onlara kendi hilmim ile ilmimden vereceğim'' buyurdu. ''

 

[Sahih]

 

Diğer tahric: Bezzar 3/320 (2847) rivayet etti.

Heysemi (10/67): "Hasan b. Seyyar ve Ebu Halbes dışında ravileri Sahih'in ravileridir. Hasan ve Ebu Halbes ise güvenilirdir" demiştir.

 

 

2. Muaviye b. Hayde

 

27691 (1) Hakim b. Muaviye'nin, babasından bildirdiğine göre Resulullah (s.a.v.) ''Sizler daha önce gelip geçen ümmet sayısını 70'e tamamlıyorsunuz. Ancak Allah katında hepsinden daha hayırlı ve daha değerli olan ümmetsiniz.'' buyurmuştur.

 

[Sahih]

 

Diğer tahric: Tirmizi, tefsir 5/226 (3001, "hasen"), İbn Mace, zühd 2/1433 (4288) ve Darimi 2/404 (2760) rivayet ettiler. Hakim (4/84) sahih olduğunu söylemiş, Zehebi bu hükmünde onu onaylamıştır.

 

 

 

27692 (2)- Hakim b. Muaviye el-Behzi, babasından bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e: "Allah'ın seni ne ile gönderdiğini bana söylemen için şu kadar yemin etmiştim" dedim. -Hakim'in babası burada sayı yı göstermek için parmaklarını açmıştır. - Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Allah beni İslamıla gönderdi'' karşılığını verdi. Ben: "İslam nedir?" diye sorduğumda, Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Allah'tan başka ilah olmadığına, Muhammed'in O'nun kulu ve Resulü olduğuna şehadet etmenı namazı kılman ve diğer Müslümanları kardeş görüp onlarla yardımlaşmandır. Bil ki Allah, Müslüman olduktan sonra şirke bulaşan kişiden hiçbir ameli kabul etmez'' karşılığını verdi. Ona: "Eşlerimizin bizim üzerimizdeki hakları nedir?" diye sorduğumda: ''Yediğin zaman ona yedirmenı kendine giysi aldığın zaman ona almanı yüzüne vurmamanı çirkin olduğunu söylememen ve ev dışında ondan ayrı durmamandır'' karşılığını verdi. Sonra şöyle buyurdu: ''Kiminiz binekli, kiminiz yaya, kiminiz de yüzüstü sürünerek şu tarafta haşredileceksiniz. Şu tarafta haşredileceksiniz! Şu tarafta haşredileceksiniz! İnsanlar kıyamet gününde yetmiş ümmet olarak huzura çıkacaklardır. Son gelen ümmet olmanıza rağmen Allah katında en değerli ümmet sizler olacaksınız. Allah'ın huzuruna ağızlarınız bağlanmış bir şekilde çıkarılacaksınız. Huzurda, yaptıklarınızı ilk dile getirecek olan da uyluğunuz olacaktır. ''

Ravi İbn Ebi Bukeyr der ki: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Şu tarafta haşredileceksiniz'' buyururken eliyle Şam tarafını işaret etmiştir."

 

[Sahih]

 

Diğer tahric: Nesai, zekat 5/82 (2568) rivayet etti.

184 (4)'te tekrar etmiştir.

 

 

 

27693 (3)- Hakim b. Muaviye'nin, babasından bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: ''Sizler daha önce gelip geçen ümmet sayısını yetmişe tamamlıyorsunuz. Sizler en son geleni, ancak Allah katında hepsinden daha değerli olanısınız. Cennetin kapısının iki kanat aralığı kırk yıllık bir yolculuk mesafesi genişliğindedir. Ancak zaman gelecek orada bile izdiham yaşanacaktır.''

 

[Sahih]

 

 

 

27694 (4)- Behz, babasından, o da dedesinden bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in: ''Sizler daha önce gelip geçen ümmet sayısını yetmişe tamamlıyorsunuz. Sizler en son geleni, ancak Allah katında hepsinden daha değerli olanısınız'' buyurduğunu işittim.

 

[Sahih]

 

 

 

27695 (5)- Behz, babasından, o da dedesinden bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in: ''Sizler daha önce gelip geçen ümmet sayısını yetmişe tamamlıyorsunuz. Sizler en son geleni, ancak Allah katında hepsinden daha değerli olanısınız'' buyurduğunu işittim.

 

 

3. Ubey b. Ka'b

 

27696 (1) Ubey b. Ka'b der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: ''Bu ümmete saygınlığının artacağı, yüksek konumlara gelecekleri, dini kaim kılacakları, düşmanlara karşı kendilerine yardım edileceği ve yeryüzünde hakim olacakları müjdesini ver. Ancak onlardan ahiret amelini dünyalık kazanmak için yapanların ahirette herhangi bir nasibi olmayacaktır.''

 

Abdullah b. Ahmed der ki: "Babam, senedindeki Ebu Seleme'nin Abdulaziz b. Müslim el-Kasmeli'nin kardeşi Muğire b. Müslim olduğunu söyledi."

 

[Sahih]

 

Heysemi (10/220): "Ravileri Sahih'in ravileridir" demiştir. Hakim (4/311) sahih olduğunu söylemiş, Zehebi bu hükmünde onu onaylamıştır.

 

 

 

27697 (2)-Z Başka bir kanalla yukarıdaki hadisin aynısı nakledilmiştir.

 

[Sahih]

 

 

 

27698 (3)-Z Ubey b. Ka'b'ın bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: ''Bu ümmete saygınlığının artacağı, yüksek konumlara gelecekleri, düşmanlara karşı kendilerine yardım edileceği ve yeryüzünde hakim olacakları müjdesini ver. Ancak onlardan ahiret amelini dünyalık kazanmak için yapanların ahirette herhangi bir nasibi olmayacaktır. ''

 

[Hasen]

 

 

 

27699 (4)- Ubey b. Ka'b'ın bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: ''Bu ümmete saygınlığının artacağı, düşmanlara karşı kendilerine yardım edileceği ve yeryüzünde hakim olacakları müjdesini ver. Ancak onlardan ahiret amelini dünyalık kazanmak için yapanların ahirette herhangi bir nasibi olmayacaktır. ''

 

[Sahih]

 

 

 

27700 (5)-Z Ubey b. Ka'b'ın bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: ''Bu ümmete saygınlığının artacağı, yeryüzünde hakim olacakları; düşmanlara karşı kendilerine yardım edileceği ve dini kaim kılacakları müjdesini ver. Ancak onlardan ahiret amelini dünyalık kazanmak için yapanların ahirette herhangi bir nasibi olmayacaktır. ''

 

[Sahih]

 

 

4. Ebu Musa

 

27701 (1) Ebu Burde, babasından bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in şöyle buyurduğunu işittim: "Bu ümmetim rahmete uğramış bir ümmettir. Allah onların (ahiretteki) azabını (dünyadayken) birbirlerinden çekmelerini takdir etmiştir. Kıyamet gününde Allah, her müslümana diğer dinlerden birini verecek ve ona: ''Senin ateşten kurtulmana karşılık fidyen budur'' buyuracaktır. ''

 

[Zayıf]

 

 

 

27702 (2)- Ebu Burde'nin, babasından, dedesi Ebu Musa'dan bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: ''Bu ümmetim rahmete uğramış bir ümmettir. Zira ahirette onlara azap yoktur. Onların azapları dünyadayken öldürülmeler, musibetler ve depremler şeklindedir. ''

Ebu'n-Nadr ise rivayet ederken: " .. .onların azapları dünyadayken depremler, öldürülmeler ve fitneler şeklindedir'' lafzını kullanmıştır.

 

[Sahih]

 

Diğer tahric: Ebu Davud, fiten 4/468 (4278), İbn Mace 2/1434 (4292) ve Hakim (4/254) rivayet ettiler.

 

 

 

27703 (3)- Ebu Burde'nin, babası kanalıyla dedesi Ebu Musa'dan bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: ''Bu ümmetim rahmete uğramış bir ümmettir. Zira ahirette onlara azap yoktur. Onların azapları dünyadayken öldürülmeler, belalar ve depremler şeklindedir. ''

 

[Sahih]

 

 

5. Ebu Musa

 

27704- Ebu Musa der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) zamanında (azaptan yana) müslümanlara verilen iki güvence vardı. Bunlardan biri (Hz. Peygamber) gitmiş, diğeri (istiğfar) kalmıştır. Allah bu konuda: "Oysa sen onların içinde iken, Allah onlara azap edecek değildi. Bağışlanma dilerlerken de Allah onlara azap edecek değildir"[Enfal 33] buyurmuştur.

 

[Sahih]

 

Diğer tahric: Tirmizi 5/270 (3082) rivayet etti.

 

 

6. Avf b. Malik

 

27705- Avf b. Malik der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in: ''Allah bu ümmete iki kılıcı aynı zamanda bir araya getirmez. Bunlardan biri kendi içlerinden kendilerine çekilen kılıçtır. Diğeri de düşman tarafından kendilerine çekilen kılıçtır'' buyurduğunu işittim.

 

[Sahih]

 

Diğer tahric: Ebu Davud, melahim 4/112 (4301) rivayet etti.

 

 

7. Meymun b. Sunbaz

 

27706-z Harun b. Dinar, babasından bildiriyor: Hz. Peygamber'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ashabından Meymun b. Sünbad adında bir adamın şöyle dediğini işittim: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) üç defa: ''ümmetimin (düzen içinde) ayakta durması, kötülerinin eliyle olacaktır'' buyurdu."

 

[Zayıf]

 

Diğer tahric: Buhari, et- Tarihu'l-Kebir' de (7/338) ve Taberani, M. es-Sağir'de 1/65 (80) rivayet ettiler.

 

 

8. Haris b. Ukayş

 

27707- Abdullah b. Kays der ki: Haris b. Ukayş'ın, Ebu Berze'ye şöyle dediğini işittim: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "ümmetinden öyle kişiler olur ki onların şefaatiyle Rabia ve Mudar kabilelerinin sayısından daha fazla kişi cennete girer. Yine ümmetimden bazıları o kadar büyütülür ki cehennemin köşelerinden birini kaplayacak hale gelirler'' buyurdu.

 

[Sahih]

 

Diğer tahric: Buhari, et-Tarihu'l-Kebir'de (2/262) rivayet etti. Heysemi (10/381): "Ahmed'in ravileri güvenilirdir" demiştir.

 

 

9. Sa'd b. Ebi Vakkas

 

27708 (1) Sa'd b. Ebi Vakkas bildiriyor: Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Rabbimin, ümmetimi yarım gün geciktirmesi, onları katında aciz bırakacak değildir'' buyururdu.

 

Ravi Ebu Bekr der ki: Raşid'e: "Yarım günün ne kadar olduğu konusunda sana ulaşan bir bilgi var mı?" diye sorduğumda: "Beş yüz yıl" dedi.

 

[Zayıf]

 

Diğer tahric: Hakim, Müstedrek'te (4/424) rivayet etti.

 

 

 

27709 (2)- Sa'd b. Ebi Vakkas'ın bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Rabbimin, kendilerini yarım gün geciktirmesi, umarım ümmetimi Allah'ın katında aciz bırakmaz'' buyurmuştur.

 

[Zayıf]

 

Ravi Raşid der ki: Sa'd'a: "Yarım gün ne kadarlık bir süredir?" diye sorulunca: "Beş yüz yıl" dedi.

 

 

10. Ebu Hureyre

 

27710- Ebu Hureyre bildiriyor: Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kıyamet gününde istemeyenler dışında ümmetimden herkes cennete girecektir'' buyurdu. Ashab: "Ey Allah'ın Resulü! Girmeyi kim istemez ki?" diye sorunca, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Bana itaat edenler cennete girer. Bana karşı gelenler ise cennete girmek istemiyor demektir'' buyurdu.

 

[Sahih]

 

Diğer tahric: Buhari (9/166) rivayet etti.

 

 

11. Enes b. Malik

 

27711- Enes b. Malik'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):

''ümmetimden bazıları tahtlarına oturmuş krallar gibi gemilere binip deniz savaşına çıkacaklardır'' veya: ''ümmetimden bazıları gemilere binip deniz savaşına çıkacaklardır. Bunlar tahtlarına kurulmuş krallardır'' buyurmuştur.

 

[Sahih]

 

Diğer tahric: Buhari, cihad 6/87 (2894), Müslim, cihad 3/1518 (1912), Ebu Davud, cihad 3/6 (2490), Tirmizi, cihad 4/178 (1645, "hasen sahih"), Nesai 16/40 (3171) ve İbn Mace 2/927 (2776) rivayet ettiler.

 

 

12. Enes b. Malik

 

27712 (1) Enes b. Malik'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):

"ümmetim yağmur gibidir. Başı mı, yoksa sonu mu hayırlıdır bilinmez'' buyurmuştur.

 

[Hasen]

 

Diğer tahric: Tirmizi, emsal 5/152 (2869) ve İbn Hibban (s. 573, no. 2307) rivayet ettiler.

 

 

 

27713 (2)- Enes b. Malik'in bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''ümmetim yağmur gibidir. Başı mı, yoksa sonu mu hayırlıdır bilinmez'' buyurmuştur.

 

[Sahih]

 

 

 

27714 (3)- Ahmed başka bir kanalla bir öncekinin aynısını bildiriyor.

 

[Mürsel]

 

 

13. Ammar b. Yasİr

 

27715- Ammar b. Yasir'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):

''ümmetim yağmur gibidir. Başı mı, yoksa sonu mu hayırlıdır bilinmez'' buyurmuştur.

 

[Sahih]

 

Diğer tahric: İbn Hibban (7226) rivayet etti.

 

 

14. İbn Ömer

 

27716 (1) İbn Ömer'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: ''Sizinle Yahudi ve Hıristiyanların durumu şuna benzer:

Adamın biri işçi tutmak ister ve: ''Sabahtan gün ortasına kadar kim bir kırat karşılığında çalışır?'' diye sorar. Yahudiler bunu kabul edip sabahtan öğleye kadar çalışırlar. Sonra adam: ''Gün ortasından ikindi vaktine kadar bir kırat karşılığı kim çalışmak ister?'' diye sorar. Hıristiyanlar bunu kabul edip çalışırlar. Sonra adam: ''İkindi vaktinden güneş batımına kadar iki kırat karşılığında kim çalışmak ister?'' diye sorar. Bu şekilde çalışacak olan da sizlersiniz. Ancak Yahudi ve Hıristiyanlar buna kızıp: ''Biz onlardan daha fazla çalışmamıza rağmen neden onlardan daha az ücret alıyoruz?'' derler. Adam onlara: ''ücretinizi verirken sizlere haksızlık ettim mi?'' diye sorar. Onlar: ''Hayır!'' dediklerinde, adam: ''Bu, benim ihsanımdır ve onu dilediğime veririm'' der. ''

 

[Sahih]

 

Diğer tahric: Buhari (2268, 3459) rivayet etti.

 

 

 

27717 (2)- İbn Ömer'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: ''Bu ümmet (veya ümmetim) ile Yahudi ve Hıristiyanların durumu şuna benzer: Adamın biri işçi tutmak ister ve: ''Sabahtan gün ortasına kadar kim bir kırat karşılığında çalışır?'' diye sorar. Yahudiler: ''Biz çalışırlZ'' derler ve çalışırlar. Sonra adam: ''Gün ortasından ikindi vaktine kadar bir kırat karşılığı kim çalışmak ister?'' diye sorar. Hıristiyanlar: ''Biz çalışırız'' der ve çalışırlar. Siz müslümanlar ise ikindi namazından akşama kadar iki kırat karşılığında çalışacak olanla rsın ız. Ancak Yahudi ve Hıristiyanlar buna kızıp: ''Biz onlardan daha fazla çalışmamıza rağmen neden onlardan daha az ücret alıyoruz?'' derler. Adam onlara: ''ücretinizi verirken sizlere haksızlık ettim mi?'' diye sorar. Onlar: ''Hayır!'' dediklerinde, adam: ''Bu, benim ihsanımdır ve onu dilediğime veririm'' der. ''

 

[Sahih]

 

Diğer tahric: Bu kanalla Buhari (2269) ve Tirmizi (2871) rivayet ettiler.

 

 

 

27718 (3) Başka bir kanalla iki sıra önceki hadisin aynısı nakledilmştir.

 

[Sahih]

 

 

 

27719 (4)- Abdullah'ın bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Sizden önceki ümmetIere nazaran sizin dünyada kalacağınız süre, ikindi namazı ile güneş batımı arasında olan süre kadardır'' buyurmuştur.

 

[Sahih]

 

Diğer tahric: Abd b. Humeyd (778) rivayet etti.

 

 

 

27720 (5)- Abdullah (b. Ömer) der ki: Hz. Peygamber'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) minber üzerinde durup şöyle buyurduğunu işittim: ''Sizden önceki ümmetIere nazaran sizin dünyada kalacağınız süre, ikindi namazı ile güneş batımı arasında olan süre kadardır. Tevrat ahalisine Tevrat indirildi ve gün ortasına kadar onunla amel ettiler. Daha sonra amele güç yetiremeyince her birine hakkı olan kırat! birer birer ödendi. Sonra İncil ahalisine İncil indirildi. Onlar da ikindi namazına kadar onunla amel ettiler. Onlar da artık amele güç yetiremeyince her birine hakkı olan kıratı birer birer ödendi. Sonra sizlere Kur'an indirildi. Siz de güneş batana kadar onunla amel edeceksiniz ve karşılığında her birinize hakkı olarak iki kırat verilecek. Kendilerine Tevrat ile İncil gönderilenler: ''Rabbimiz! Onlar bizden daha az amel etmelerine rağmen neden daha fazla ücret alıyorlar'' dediklerinde, Allah onlara: ''ücretinizi verirken sizlere haksızlık ettim mi?'' diye soracak. ''Hayır!'' dediklerinde, Allah: ''Bu, benim ihsanımdır ve onu dilediğime veririm'' buyuracak. ''

 

[Sahih]

 

Diğer tahric: Bu kanalla Buhari (557, 7533) rivayet etti.

 

 

 

27721 (6)- Abdullah b. Ömer der ki: Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurduğunu işittim: ''Sizden önceki ümmetIere nazaran sizin dünyada kalacağınız süre, ikindi namazı ile güneş batımı arasında olan süre kadardır. Tevrat ahalisine Tevrat indirildi ve gün ortasına kadar onunla amel ettiler. Daha sonra amele güç yetiremeyince her birine hakkı olan kıratı birer birer ödendi. Sonra İncil ahalisine İncil indirildi. Onlar da ikindi namazına kadar onunla amel ettiler. Onlar da artık amele güç yetiremeyince hakları olan kırat teker teker kendilerine ödendi. Sonra bizlere Kur'an indirildi. Biz de güneş batana kadar onunla amel edeceğiz ve karşılığında her birimize hakkı olarak iki kırat verilecek. Diğer iki Kitab ahalisi: ''Rabbimiz! Biz daha fazla amel etmemize rağmen neden bize birer kıratı onlara ise ikişer kırat verdin?'' dediklerinde, Allah onlara: ''ücretinizi verirken sizlere haksızlık ettim mi?'' diye soracak. ''Hayır!'' dediklerinde, Allah: ''Bu, benim ihsanımdır ve onu dilediğime veririm'' buyuracak. ''

 

[Sahih]

 

 

15. Ebu Kebşe

 

27722- Ebu Kebşe el-Enmari'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: ''ümmetimin durumu şu dört kişinin durumuna benzer. Bunlardan birine Allah mal ve ilim vermiştir. Bu kişi malı konusunda ilmiyle amel ederek malını gerekli yerlerde harcar. Bir diğerine Allah ilim vermiş, ancak mal vermemiştir. Bu kişi: ''Şayet benim de diğeri gibi malım olsaydı, ben de bu malı onun harcadığı gibi harcardım'' der. Bu iki kişi aynı sevabı alırlar. üçüncü kişiye ise Allah mal vermiş, ancak ilim vermemiştir. Bu kişi malını yerinde harcamayıp heba eder. Dördüncü kişiye ise Allah ne malı ne de ilim vermiştir Bu da: ''Şayet benim de onun gibi malım olsaydı bu malı onun gibi harcardım'' der. Bu iki kişinin de günahları aynıdır.''

 

[Sahih]

 

Diğer tahric: İbn Mace, zühd 2/1413 (4428) ve Beyhaki, zekat (4/189) rivayet ettiler.

 

 

 

27723- Huzeyfe der ki: "üç konuda diğer ümmetlerden üstün tutulduk. Bunlardan biri tüm yeryüzünün bize mescid yapılması ve (su bulunmaması durumunda) toprağının temiz kılınmasıdır. Diğeri (namazda) saflarımızın meleklerin (Allah'ın huzurundaki) safları gibi olmasıdır. Hz. Peygamber de (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Arş'ın altındaki hazineden Bakara Suresinin son ayetleri bana verildi ki daha önce hiçbir peygambere verilmiş değildi'' buyurmuştur."

Ebu Muaviye rivayetinde bu metnin tamamı, Hz. Peygamber'e (Sallallahu aleyhi ve Sellem) atfedilmiştir.

 

[Sahih]

 

21389 (1)'de tekrar etmiştir.

 

 

SONRAKİ