|
MÜSNED-İ HANBEL |
KÖLE AZADI |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
25- Azad Edilenin
Velayeti
1. Hz. Aişe
14009 (1) Urve'nin, Hz. Aişe'den bildirdiğine göre mükatebe olan
Berire gelip (mükatebe bedelinin ödenmesinde) kendisinden yardım isteyince, Hz.
Aişe: "Ailen seni satıyor mu?" dedi ve Berire'nin ailesine gidip
durumu onlara anlattı ve (mükateblik bedelini ödemeyi teklif etti). Onlar:
"Vela hakkını bize vermeden olmaz (onunla mükatebe anlaşması
yapmayız)" deyince ResululIah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Hz. Aişe'ye:
''Onu satın alıp azad et. Çünkü veltl. hakkı azad edene aittir'' buyurdu.
[Sahih]
Diğer tahric: Buhari,
itk 5/167 (2536), Müslim, itk 2/1141 (1504), Ebu Davud, itk 4/21 (3929),
Tirmizi, vasaya 4/436 (2124) ve Nesai, buyu 7/305 (4655) rivayet ettiler.
16538 (l):.de tekrar
edecektir.
14010 (2)- Hz. Aişe der
ki: Berire'nin kocası hürdü. Berire azad edilince ResululIah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) onu (kocasının nikahı altında kalmakla boşanmak arasında) muhayyer
bıraktı, Berire boşanmayı tercih etti. Sahipleri, velayetinin kendilerine ait
olması şartıyla onu satmak isteyince, bu durumu ResululIah'a (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) anlattım. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Onu satın alıp azad
et. Çünkü vela. hakkı azad edene aittir'' buyurdu.
[Sahih]
Diğer tahric: Tirmizi
(1155) rivayet etti.
14011 (3)- Hz. Aişe der
ki: Berire alayında üç hüküm vardır: Sahipleri onu satarken velayet hakkının
kendilerinde olma şartını koşunca, bu durumu Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'e anlattım. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Onu satın alıp azad
et. Çünkü vela hakkı azad edene aittir" buyurdu. Berire azad olunca
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) onu (kocasının nikahı altında kalmakla
boşanmak arasında) muhayyer bıraktı, Berire boşanmayı tercih etti. Halk
Berire'ye tasaddukta bulunur, o da bize (bunlardan) hediye ederdi. Bunu
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e anlattığımda: "Bu onun için
sadaka, sizin için ise hediyedir, yiyebilirsiniz" buyurdu.
[Sahih]
Diğer tahric: Müslim,
itk 2/1143 (1504), Nesai 5/107 (2614) ve İbn Mace 1/671 (2076) rivayet ettiler.
26965 (l)'de tekrar edecektir.
14012 (4)- Urve'nin, Hz.
Aişe'den bildirdiğine göre mükatebe olan Berire gelip (mükatebe bedelinin
ödenmesinde) kendisinden yardım istedi. Berire, mükateblik ücretinden hiç bir
şey ödememişti. Hz. Aişe: "Sahiplerine geri dön. Eğer velayet hakkının
bende olması şartıyla mükateblik ücretini senin yerine ödememi isterlerse,
öderim" dedi. Berire bunu sahiplerine söyleyince Kabul etmediler ve:
"Eğer bunun sevabını Allah'tan umarak yapar ve velayet hakkı da bizde
olursa, yapsın" dediler. Hz. Aişe bunu Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) anlatınca, Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Onu satın alıp
azad et. Çünkü vela hakkı azad edene aittir'' buyurdu. Hz. Aişe der ki: Sonra
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kalkıp şöyle buyurdu: ''Bazılarına ne
oluyor da, Allah'ın Kitabında olmayan şartlar koşuyorlar. Allah'ın Kitabımda
olmayan bir şartı koşan kişi, yüz defa şart koşsa bile, bu şartı geçerli
değildir. Allah'ın şartı uyulmaya daha layık ve onun koştuğu şart sizinkinden
daha sağlamdır.''
[Sahih]
15601 (l)'de tekrar
edecektir.
14013 (5)- Hz. Aişe der
ki: Berire yanıma gelip mükateblik ücreti konusunda kendisine yardım etmemi
isteyince: "Eğer sahiplerin isterlerse, fiyatını onlara bir defada öder ve
seni azad ederim" dedi. Berire bunu sahiplerine söyleyince: "Vela
hakkı bizde olmazsa kabul etmeyiz" karşılığını verdiler. Bunun üzerine
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Hz. Aişe'ye:
"Onu satın alıp
azad et. Çünkü vela hakkı azad edene aittir'' buyurdu.
[Sahih]
Diğer tahric: Şafii,
Sünen (598), Buhari (456, 2735) ve Nesai, es-Sünenu'l-kübra'da (6407) rivayet
ettiler.
14014 (6)- Hz. Aişe der
ki: Berire'yi satın aldım ve vela hakkının bende olmasını şart koştum. Bu
durumu Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e zikrettiğimde, Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Onu satın alıp azad et. Çünkü veltl. hakkı
parayı verene aittir'' buyurdu. Berire'yi satın aldım ve azad ettim. Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) onu çağırıp, kocasıyla evli kalmak ve boşanmak
arasında muhayyer bırakınca, Berire boşanmayı tercih etti. Berire'nin kocası
hürdü.
[Sahih]
Diğer tahric: Buhari
(2536) ve Nesai (6/163) rivayet ettiler.
14015 (7)- Bu hadis
başka bir kanalla nakledilmiştir; ancak farklı olarak: "Berire'nin kocası
köleydi. Eğer hür olsaydı, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) onu
muhayyer bırakmazdı" ibaresi vardır.
[Sahih]
14016 (8)- Kasım'ın Hz.
Aişe'den bildirdiğine göre Aişe, Berire'yi azad etmek için satın almak
isteyince, Berire'nin sahipleri, vela hakkının kendilerinde olmasını şart
koştular. Hz. Aişe bunu Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e anlatınca,
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) : "Onu satın alıp azad et. Çünkü vela
hakkı azad edene aittir'' buyurdu. Resulullah'a (sallallahu aleyhi vesallam) et
hediye edilince, kendisine: "Bu, Berire'ye sadaka olarak verilmiştir"
dediler. Bunun üzerine Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Bu ona sadaka,
bize ise hediyedir'' karşılığını verdi. Sonra Berire kocasıyla evli kalmak ve
boşanmak arasında muhayyer bırakıldı. Abdurrahman: "Berire'nin kocası
hürdü" demiştir. Şu'be der ki: Daha sonra Abdurrahman'a, Berire'nin
kocasının durumunu sorduğumda: "Bilmiyorum" demiştir.
[Sahih]
Diğer tahric: Buhari
(25713) 'le Müslim (1075) rivayet ettiler.
14017 (9)- Esved'in Hz.
Aişe'den bildirdiğine göre Berire'yi azad etmek için satın almak isteyince,
Berire'nin sahipleri, vela hakkının kendilerinde olmasını istediler. Hz. Aişe
bunu Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e anlatınca, Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) : "Onu satın alıp azad et. Çünkü vela hakkı azad edene
aittir'' buyurdu ve Berire'yi, kocasıyla evli kalmak ve boşanmak arasında muhayyer
bıraktı. Berire'nin kocası hürdü. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e et
getirilince: "Bu, Berire'ye sadaka olarak verilmiş bir ettir"
denildi. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Bu ona sadaka, bize ise
hediyedir'' karşılığını verdi.
[Sahih]
14018 (10)- Hz. Aişe
anlatıyor: Berire, Ensar'dan bazılarının mükateb cariyesiydi. Onu satın almak
istedim ve kendisine, sahiplerine onu satın alıp azad etmek istediğimi
söylemesi için gönderdim. Sahipleri: "Eğer vela hakkını bize verirsen
satarız" deyince, bu durumu ResululIah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
sordum. Bunun üzerine Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Onu satın alıp
azad et. Çünkü vela hakkı azad edene aittir'' buyurdu. Tencerede et kaynadığı
bir sırada Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanıma girdi ve: ''Bu
nereden geldi?'' diye sordu. Ben: "Berire hediye etti, kendisine de sadaka
olarak verilmiş" cevabını verince, Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''Bu Berire'ye sadaka, bize ise hediyedir'' buyurdu. Berire, bir köleyle evliydi.
Azad edilince Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ona: ''Bu köleyle evli
kalmak ile boşanmak arasında tercihini yap '' buyurdu.
[Sahih]
Diğer tahric: Ebu Ya'la
(4436) rivayet etti.
14019 (11)- Esved'in
bildirdiğine göre Hz. Aişe, Berire'yi satın alınca,: "Ey Allah'ın Resulü!
Berire'yi satın alıp sahiplerine vela hakkının bende olmasını şart koşayım
mı?" diye sorunca, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Onu satın
aL. Vela hakkı velinimete -veya azad edene- aittir'' buyurdu.
[Sahih]
14020 (12)- Urve b.
ez-Zübeyr'in, Hz. Aişe'den bildirdiğine göre Berire, yanına girip mükiheblik
ücreti konusunda kendisine yardımcı olmasını istedi. Hz. Aişe onu azad etmek
istedi ve: "Sahiplerine mükateblik bedelini bir defada versem kabul
ederler mi? Böylece seni azad ederim ve benim azatlım olursun" dedi.
Berire sahiplerine gidip bu teklifi yapınca: "Vela hakkın bizde olmazsa
kabul etmeyiz" karşılığını verdiler. Hz. Aişe der ki: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanıma girince olanları kendisine anlattım. Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Onu satın alıp azad et. Çünkü vela hakkı
azad edene aittir'' buyurdu, sonra akşam vakti kalkıp şöyle buyurdu:
"Bazılarına ne oluyor da, Allah'ın Kitab'ında olmayan şartlar koşuyorlar.
Allah'ın Kitab'ında olmayan bir şartı koşan kişi, yüz defa şart koşsa bile, bu
şartı geçerli değildir. Allah'ın şartı uyulmaya daha layık ve onun koştuğu şart
sizinkinden daha sağlamdır.''
[Sahih]
14021 (13)- Urve'nin,
Hz. Aişe'den bildirdiğine göre sahipleriyle dokuz ukiyye (gümüş) karşılığında
mükateblik anlaşması yapan Berire, Hz. Aişe'ye gelip mükateblik ücreti
konusunda kendisine yardımcı olmasını istedi. Hz. Aişe: "Eğer sahiplerin
kabul ederlerse, vela hakkının bende olması şartıyla onlara mükateblik bedelini
bir defada veririm" dedi. Berire sahiplerine gidip bu teklifi yapınca,
vela hakkının kendilerinde olmazsa kabul etmeyeceklerini söylediler. Hz. Aişe
bu durumu Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e anlatınca: ''Onu satın
al'' buyurdu. Hz. Aişe Berire'yi satın alınca Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) kalkıp halka hutbe vererek Allah'a hamd ve sena ettikten sonra şöyle
buyurdu: "Bazılarına ne oluyor da, Allah'ın Kitab'ında olmayan şartlar
koşuyorlar. Allah'ın Kitab'ında olmayan her şart batıldır. Allah'ın şartı
uyulmaya daha layık ve onun koştuğu şart sizinkinden daha sağlamdır. Vela hakkı
da azad edene aittir.''
[Sahih]
Diğer tahric: Müslim
(1504) ve İbn Mace (2521) rivayet ettiler.
14022 (14)- Hz. Aişe'nin
bildirdiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: ''Vela
hakkı, azad edene aittir. ''
[Sahih]
Diğer tahric: Said b.
Mansur (1263) rivayet etti.
14023 (15)- Kasım'ın
bildirdiğine göre Hz. Aişe Berire'yi Ensar'dan bazılarından satın alınca,
Berire'nin sahipleri, vela hakkının kendilerinde olmasını şart koştular. Bunun
üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Vela hakkı velinimete
aittir'' buyurup Berire'yi muhayyer bıraktı. Berire'nin kocası köleydi. Berire,
Hz. Aişe'ye et hediye edince, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Bu
etten bize pişirseniz’’ buyurdu. Hz. Aişe: "Bu, Berire'ye sadaka olarak
verilmiştir" deyince, Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Bu ona sadaka,
bize ise hediyedir'' buyurdu.
[Sahih]
14024 (16)- Hz. Aişe'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''Vela hakkı, azad edene
aittir'' buyurdu.
[Sahih]
14025 (17)- Hz. Aişe'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Vela hakkı, azad
edene aittir.'' buyurdu.
[Sahih]
Diğer tahric: Tahavi,
Şerh meanil-asar'da (4/43) rivayet etti.
14026 (18)- Hz. Aişe
anlatıyor: Berire olayında üç sünnet vardır. Biri, azad edilince, kocasıyla
evli kalmaya devam etmekle boşanmak arasında muhayyer bırakılmasıdır.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Berire hakkında: ''Vela hakkı azad
edene aittir'' buyurdu. Tencerede et kaynarken Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) girince, kendisine ekmek ve evdeki katıktan takdim edildi. Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): 17encerede et olduğunu görmemiş miydim?''
buyurdu. Onlar: "Evet ey Allah'ın Resulü! Ancak bu, Berire'ye sadaka
olarak verilen bir ettir. Sen ise sadaka yemezsin" dediler. Bunun üzerine
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Bu et ona sadaka, bize ise
hediyedir'' buyurdu.
[Sahih]
14027 (19)- Hz. Aişe'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
''Vela hakkı, parayı verip azad edene ve velinimete aittir. '' Berire'nin
kocası hürdü ve Berire, kocasından ayrılıp ayrılmama konusunda muhayyer
bırakıldı.
[Sahih]
14028 (20)- Hz. Aişe'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Allah'ın Kitabında
olmayan bir şart, yüz defa koşulsa bile batlldır'' buyurdu.
[Sahih]
2. İbn Ömer
14029 (1) İbn Ömer'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem); "Vela hakkı, azad edene aittir" buyurdu.
[Sahih]
Diğer tahric: Buhari
(2156, 2169, 2562, 6752, 6757, 6759), Müslim (3796), Ebu Davud (2915) ve Nesai
(7/300) rivayet ettiler.
14030 (2)- İbn Ömer'in
bildirdiğine göre Hz. Aişe, Berire'yi satın almak isteyince, sahipleri veli
hakkı kendilerinde olmadan onu satmayı reddettiler. Aişe bu durumu Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e zikredince: "Onu satın alıp azad et. Çünkü
vela hakkı parayı verene aittir" buyurdu.
[Sahih]
14031 (3)- İbn Ömer'in
bildirdiğine göre Hz. Aişe, Berire'yi satın almak için pazarlık yaparken
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) namaza çıktı. Döndüğü zaman da Hz.
Aişe: "Veli hakkım onlara vermeden satmayı kabul etmediler" deyince,
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Vela hakkı, azad edene
attir" buyurdu.
[Sahih]
14032 (4)- İbn Ömer'in
bildirdiğine göre Hz. Aişe bir cariyeyi satın alıp azad etmek isteyince,
cariyerrin sahipleri: "Veli hakkını bize verirsen satarız" dediler.
Hz. Aişe bu durumu Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e zikredince, Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Onların koştuğu şartı vela hakkının sende
olmasına engel değildir, Vela hakkı, azad edene attir'' buyurdu.
[Sahih]
14033 (5)- İbn Ömer'in
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), velil hakkının azad
edende olduğuna hükmetti.
[Sahih]
14034 (6)- İbn Ömer'in
bildirdiğine göre Hz. Aişe, Berire'yi satın almak için pazarlık yaparken
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) namaza çıktı. Döndüğü zaman da Hz.
Aişe: "Veli hakkım onlara vermeden satmayı kabul etmediler" deyince,
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Vela hakkı, azad edene attir''
buyurdu.
[Sahih]
Diğer tahric: Malik,
Muvatta (3/8) rivayet etti.
14035 (7)- İbn Ömer'in
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Vela hakkı, azad
edene attir'' buyurdu.!
[Sahih]
3. İbn Abbas
14036 (1) İbn Abbasder ki: Berire'nin Muğis adında siyahi ve köle olan
bir kocası vardı ve Medine sokaklarında Berire'nin peşinden gider, gözleriyle
onu süzerdi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Berire'yle ilgili dört
hüküm verdi: Berire'nin sahipleri onu satarken vela hakkının kendilerinde
olmasını şart koşunca, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) vela hakkının
azad edende olduğuna hükmetti. Onu, kocasından boşanıp boşanmamakta muhayyer
bırakınca, Berire boşanmayı tercih etti. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) ona iddet beklemesini emretti. Berire'ye sadaka verilince, bu
sadakadan Hz. Aişe'ye hediye verdi. Aişe bu hediyeden Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'e bahsedince, Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Bu o'na
sadaka, bize ise hediyedir.'' buyurdu.
[Sahih]
14037 (2)- İbn Abbas der
ki: Berire'nin Muğis adında siyahi ve köle olan bir kocası vardı ve Medine
sokaklarında Berire'nin peşinden gider, gözleriyle onu süzerdi. Resulullah
{Sallallahu aleyhi ve Sellem} Berire'yle ilgili dört hüküm verdi: Berire'yle
ilgili olarak vela hakkının azad edende olduğuna hükmetti. Onu, kocasından
boşanıp boşanmamakta muhayyer bıraktı ve ona iddet beklemesini emretti. -Hemmam
bir defasında: "Hür kadının beklediği iddeti beklemesini emretti"
demiştir- Berire'ye sadaka verilince, bu sadakadan Hz. Aişe'ye hediye verdi.
Aişe bu hediyeden Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e bahsedince, Nebi
{Sallallahu aleyhi ve Sellem}: ''Bu ona sadaka, bize ise hediyedir'' buyurdu.
[Sahih]