musannef Abdurrezzak

Diyetler

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Hayvanın Ekine Zarar Vermesi

18429- İbn Cüreyc der ki: Ata (b. Ebi Rebah)ra: "Gece veya gündüz hayvanın ekine verdiği zararın hükmü nedir?" diye sorunca: "Ekine verilen zararın bedeli ödenir" cevabını verdi. Ben: "Ekinin etrafında çit olsa da, olmasa da aynı mı?" diye sorunca: "Bence her iki durumda da zararın ödenmesi gerekir" dedi. ben: "Eğer ekine bekçilik yapan varsa durum aynı mı olur?" diye sorunca, yine: "Bildiğim kadarıyla zarar ödenir" dedi.

18430- İbn Cüreyc der ki: Ata (b. Ebi Rebah)'a: "Ekinde hangi şeyde zarardan sorumlu tutulur?" diye sorunca, Ata şöyle cevap verdi: "Ubeyd b. Umeyr'in şöyle dediğini duydum: Hz. Süleyman koyunların yününe, sütüne, yavrularına ve ceninin rahimdeyken içinde bulunduğu torbaya verilen zarardan dolayı bunları yapanları zarar verdikleri şeye bir yıl bakmakla sorumlu tutmuştur." Ben: "Sen de bu görüşte misin?" diye sorunca, Ata:

"Ben de böyle yapıyorum" cevabını verdi. Ben aynı soruyu tekrar sorunca:

"Sübhanallah! Öğrendiğimize göre Hz. Peygamber de (Sallallahu aleyhi ve Sellem) böyle hüküm vermiştir." Cevabını verdi. Ben: "Merkebin yediği şeyden sahibi sorumlu tutulur mu?" diye sorunca, Ata: "Yediğinin bedelini öder" cevabını verdi.

18431- İbn Şübrüme, zarar verilen ekinle ilgili olarak: "Zarar verilmeden önceki halinin fiyatı dirhem olarak hesaplanır" demiştir.

18432- Zühri der ki: "Nefs gece yayılması, heml ise gündüz yayılmasıdır. Hz. Davud, verilen zarardan dolayı, ekin sahiplerinin koyunları almasına hükmedince, Allah bu konudaki hükmü Hz. Süleyman'a kavrattı. Hz. Süleyman'a, Hz. Davud'un verdiği hüküm anlatılınca: "Hayır. Koyunları alın ve bunların sütlerinden, yavrularından ve yünlerinden bir yıl (üzümler eski halini alıncaya kadar) faydalanın" dedi.

18433- Mesruk, "Davud ve Süleyman da milletin koyunlarının yayıldığı bir ekin hakkında hüküm veriyorlarken, Biz onların hükmüne şahiddik"[Enbiya, 78] ayetini açıklarken şöyle dedi: "Halkın mahsulü üzümdü ve koyunlar gece bu üzümleri yayılınca, Hz. Davud koyunların, üzümlerin sahibine verilmesine hükmetti. Halk Hz. Süleyman'ın yanına gidip durumu anlatınca, Hz. Süleyman: "Hüküm böyle değildir" diyerek verilen hükme itiraz etti ve onları Hz. Davud'a tekrar dönderip, ona: "Bunlar arasında nasıl hüküm verdin?" diye sordu. Hz. Davud verdiği hükmü söyleyince, Hz. Süleyman: "Hayır. Koyun sahipleri bunların üzümlerini eski haline getirinceye kadar, üzüm sahipleri koyunları alıp bu koyunların sütünü, yününü ve yağlarını alıp onlardan faydalanırlar. Üzümler eski alini alınca, koyunlar sahiplerine geri verilir" dedi. Bu konuda da Yüce Allah: "Biz hüküm vermeyi Süleyman'a kavratmıştık"[Enbiya, 79] buyurmuştur.

18434- Ma'mer ve İbn Cüreyc: "Öğrendiğimize göre (Hz. Davud'un yanında davalaşan topluluğun) ürünleri üzümdü" dediler.

18435- Mücahid der ki: "Koyunlar üzüm asmalarını yiyince, Hz. Davud bu koyunları üzümlerin sahibine verdi. Hz. Süleyman ise koyunların yünlerinin ve sütlerinin üzüm sahiplerine verilmesine, buna karşılık üzüm sahiplerinin bu koyunların bakımını üstlenmelerine, koyun sahiplerinin, üzümleri, yenilmeden önceki duruma getirip sahiplerine teslim ettikten sonra koyunlarını almalarına hükmetti."

18436- (Kadı) Şureyh'in bildirdiğine göre Hz. Süleyman zamanında, koyunlar gece yayılıp ekinlere zarar vermişlerdi. Eğer gündüz yayılıp zarar verecek olsalardı, sahipleri zarardan sorumlu olmazlardı.

18437- Muhayyisa der ki: "Bera b. Azib'in bir devesi, bir adamın bahçesine girip ona zarar verdi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) mal sahiplerinin, gündüz bahçeyi korumakla görevli olduğunu, hayvan sahiplerinin de gece hayvanlarına sahip çıkmaları gerektiğine hükmetti."

Tahric: Ebu Davudı Muhayyisa kanalıyla ve Beyhaki (8/342) rivayet ettiler.

18438- Ebu Umame b. Sehl der ki: Bir deve bir topluluğun bahçesine girip zarar verince, bahçe sahipleri Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) gidip durumu bildirdiler. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Gündüz. bahçelerini korumak. bahçe sahiplerinin görevidir" Hayvan sahiplerinin de gece hayvanlarına sahip çıkmaları gerekir" buyurup, bahçeye verilen zarardan onları sorumlu tuttu.

18439- Şa’bi der ki: "Bir koyun, bir dokumacının eğirmiş olduğu yüne zarar verince, davayı Şureyh'e götürdüler. Şa’bi dedi ki: "Vereceği hükme dikkat edin. O onlara, bu iş geceleyin mi oldu, yoksa gündüzün mü oldu? diye soracaktır." Gerçekten de Şureyh öyle sordu, sonra: "Eğer bu zarar geceleyin olmuşsa (hayvan sahibi) tazminat ödeyecektir, eğer gündüzün olmuşsa tazminat ödemeyecektir" deyip: "Koyunlarının yayıldığı bir ekin hakkında hüküm veriyorlarken ... ''[Enbiya, 78] ayetini okudu ve: "(Ayette geçen): nefs geceleyin yayılmak, heml ise gündüzün yayılmak demektir" dedi.

18440- Sevri, bir adamdan bildiriyor: Bir koyun, bir dokumacının eğirmiş olduğu yüne zarar verince, Şa’bi: "Eğer bu zarar geceleyin olmuşsa (hayvan sahibi) tazminat ödeyecektir, eğer gündüzün olmuşsa tazminat ödemeyecektir" deyip: "Koyunlarının yayıldığı bir ekin hakkında hüküm veriyorlarken ... ''[Enbiya, 78] ayetini okudu.

18441- Başka bir kanalla İbn Şübrüme'den bu hadisin aynısı rivayet edilmiştir.

18442- Amir eş-Şa’bi, bir eve giren koyunla ilgili olarak: "Eğer gece girmişse hayvan sahipleri zararı öderler. Ama gündüz girmişse ödemezler" şeklinde hüküm verdi.

Av(cılığa Alıştırılmış) Hayvan

18443- İbn Cüreyc der ki: Ata (b. Ebi Rebah)'a: "Ağıl duvarla çevrilmesine rağmen avcılığa alıştırılmış hayvanın girmesine engel olmuyorsa, bu durumda verilen zarardan sahibi sorumlu olur mu?" diye sorunca, Ata: "Hayır" cevabını verdi.

18444- İbn Cüreyc der ki: "Abdulaziz b. Abdillah b. Ömer b. el-Hattab, bahçenin duvarla çevrilmesi ve av hayvanının girmesinin engellenmesini emreder, bahçeye giren hayvanın, sahibine üç defa iade edilmesini, sonra (bir daha girerse) öldürülmesini emrederdi."

18445- İbn Cüreyc der ki: Ömer b. Abdilaziz, hilafeti döneminde Haccac b. Zueyb'e yazdığı mektupta: "Bahçenin, devenin boyun hizasına gelecek şekilde duvarlarla çevrilsin" dedi.

18446- Ömer b. el-Hattab şöyle derdi: "Bahçeye giren deve, sığır, merkep veya av hayvanları üç defa sahiplerine iade edilirler. Sonra (bir daha girerlerse) kesilirler."

Ekinin Dokunulmazlığı

18447- İbn Abbas' ın azatlısı ikrime' nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Cehennem ahalisinden azabı en hafif olan kişi bir ateş koruna basar ve sıcaklığından beyni bile kaynar" buyurdu. Ebu Bekr es-Sıddik: "Ya Resulallah! Bu adamın suçu neydi ki?" diye sorunca, Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Bir sürüsü vardı ve başkalarının ekinlerinde yayar ve onlara zarar verirdi. Oysa Yüce Allah kişinin ekiniyle birlikte bir ok atımı çevresini de başkasına haram kılmıştır. Onun için kişi dünyadayken malmı haram kılmamaya, bunun sonucunda ahirette kendini helak etmemeye dikkat etmelidir.''

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Maktulün Ailesinin Diyeti Kabul Edip Katilin Etmemesi