musannef Abdurrezzak |
Diyetler |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Gözün Diyeti
17408- Abdullah b. Ebi
Bekr, babasından, o da dedesinden bildirir:
Resulullah'ın
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) bize gönderdiği mektupta: "Gözde diyet
olarak elli deve vardır" yazılıydı.
Tahric: Nesai (8/57);
İbn Hibban, Sahih (793, Mevarid) ve Darimı, Sunen (2366) rivayet ettiler.
17409- Hz. Ali der ki:
"Gözte tam diyetin yarısı vardır."
17410- Başka bir kanalla
bu hadisin aynısını bildirilir.
17411- İbn Mes'ud der ki:
"Diyet bakımından iki göz eşittir."
17412- Ma'mer
bildiriyor: Zühri ile Katade: "iki gözde tam diyet, tek gözde ise yarım
diyet vardır. Göze gelen zararın diyeti de bu hesaba göre belirlenir"
dediler.
Abdurrezzak der ki:
Ma'mer'e: "Görme yetisinde olan kaybın miktarı nasıl belirlenecek?"
diye sorulunca şu cevabı verdi: "Bana ulaşana göre Hz. Ali bu konuda:
"Darbe alan gözü kapatılır ve sağlam gözle ne kadar görebildiği
hesaplanır. Sonra sağlam göz kapatılıp darbe alan gözle ne kadar görebildiğine
bakılır. Görmedeki eksikliğe göre de diyeti hesaplanır" dedi.
17413- İbn Cüreyc
bildiriyor: Ata (b. Ebi Rebah) bana: "Gözde diyet olarak elli deve
vardır" dedi. Ona: "Göz görme yetisinin bir kısmını kaybetmesi
durumunda diyeti nasıl hesaplanır?" diye sorduğumda şu cevabı verdi:
"Sağlam olan göz kapatılıp diğer gözle ne kadar görüldüğüne bakılır. Sonra
darbe alan göz kapatılıp sağlam gözün ne kadar görebildiği hesaplanır.
Görmedeki eksikliğe göre de diyeti hesaplanır."
17414- Hakem b. Uteybe
der ki: Adamın biri tokatla veya başka bir şeyle birine vurunca adamın görme
yetisi gitti; ancak gözbebeği sağlam kaldı. Ona vuran adama kısas uygulamak
istediler, ancak onu zaptedemediler ve bunu nasıl yapacaklarını bilemediler.
Hz. Ali yanlarına gelince adamın yüzüne pamuk koymalarını söyledi. Pamuk
konulduktan sonra adamı güneşe doğru çevirdi. Sonra gözüne bir aynayı
yaklaştırdI. Aynadan dolayı da adamın gözbebeği sağlam kaldı, ama görme
yetisini kaybetti.
17415- Katade der ki:
Bana ulaşana göre -ki sanırım Hz. Ali- şöyle demiştir: "Böylesi bir
durumda darbe alan gözü kapatılır ve sağlam gözle ne kadar görebildiği
hesaplanır. Sonra sağlam göz kapatılıp darbe alan gözle ne kadar görebildiğine
bakılır. Görmedeki eksikliğe göre de diyeti hesaplanır."
17416- İbn Cüreyc der
ki: Ata (b. Ebi Rebah)'a: "Adamın yaşlılıktan dolayı görme yetisi
zayıflamışsa ve bu durumdayken gözüne darbe alırsa?" diye sorduğumda:
"Tam göz diyeti alır" karşılığını verdi. Hasta olan kişinin
öldürülmesi konusunda da: "Tam diyet ödenir" dedi. Abdulkerim de aynı
şeyi söyledi.
17417- İbn Tavus der ki:
"Babamın (Tavus'un) yanında bulunan ve Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) tarafından yazılan bir mektupta, gözde diyetin elli deve olduğu
yazılıdır."
Tahric: Başka bir kanalla
İbn Ebi Şeybe (6914) rivayet etti.
17418- Amr b. Şuayb'ın
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
"Gözde tam diyetin yarısı yani elli deve ya da ayni değerde olan altın
veya gümüş veya koyun veya sığır verilir.''
Tahric: Ebu Davud (4564)
ve Ahmed, MÜsned (2/217) rivayet ettiler.
17419- Ömer b. el-Hattab
der ki: "Gözde tam diyetin yarısı veya aynı değerde olan altın ya da gümüş
verilir. Kadının gözünde de kendi diyetinin yarısı ya da aynı değerde olan altın
veya gümüş verilir."
17420- Ma'mer
bildiriyor: Adamın biri birinin gözünü çıkardı. Gözü çıkarılan kişinin amcası
oğlu da kalkıp adamı öldürdü. Bu konu hakkında Zühr'i: "Çıkarılan gözün
diyeti öldürülen kişinin malından alınır, çünkü kasıtlı olarak çıkarmıştır.
Sonra da onu öldüren kişiye kısas uygulanır" dedi.
17421- Ma'mer
bildiriyor: Birinin gözünü çıkaran ve sonra kendisi kör olan kişi hakkında İbn
Şübrüme şöyle dedi: "Şayet dava yetkili birine taşındıktan ve kısas kararı
verildikten sonra kör olmuşsa bu durumda çıkardığı gözün diyetini verir. Ancak
dava henüz yetkili birine taşınıp karar verilmeden kör olmuşsa bu durumda
gözünü çıkardığı kişinin ondan bir alacağı olmaz. Katilin ölmesi durumunda da
aynı şey geçerlidir. Şayet dava yetkili birine taşınıp kısas kararı verildikten
sonra katil ölmüşse malından diyet ödenir."
17422- Katade
bildiriyor: "Adamın biri kendi gözünü çıkarınca Ömer b. elHattab diyetini
yakınlarının vermelerine hükmetti."
Bir Gözü Kör Olanın
Sağlam Gözünün Çıkarılması
17423- Ma'mer'in
bildirdiğine göre Zühri ile Katade şöyle dediler: "Bir gözü kör olanın
sağlam gözü çıkarıldığı zaman onun gözünü çıkaran kişinin gözü çıkarılır.
Ayrıca gözünü çıkardığı kişiye diyet olarak beşyüz dinar öder. Şayet gözünü
hatayla çıkarmışsa sadece diyet olarak bin dinar verir."
17424- İbn Cüreyc
bildiriyor: İbn Şihab (ez-Zühri): "Bir gözü kör olanın sağlam gözü
çıkarıldığı zaman diyet olarak bin dinar verilir" dedi. Ona: "Bunu
kimden naklen söylüyorsun?" diye sorduğumda: "Böylesi bir durumda
diyetin böyle olduğunu hala işitip duyuyoruz" karşılığını verdi. Rabia da
bu konuda aynı şeyi söyledi.
17425- Ma'mer'in
bildirdiğine göre Zühri ile Katade şöyle dediler: "Bir gözü kör olan kişi
kasıtlı bir şekilde gözleri sağlam birinin gözünü çıkardığı zaman diyet olarak
bin dinar verir. Şayet gözünü hatayla çıkarmışsa beş yüz dinar verir."
17426- Ma'mer
bildiriyor: Bir gözünde beyazlık bulunan kişinin sağlam gözünün yaralanması
konusunda Zühri: "Yara almayan gözün görme yetisinin eksikliği kadar bir
bedelin çıkarılan gözün diyetine eklenmesi gerektiğini düşünüyoruz" dedi.
17427- İbn Cüreyc der
ki: "ibnu'I-Müseyyeb'ten naklen bana bildirildiğine göre Hz. Ömer ile Hz.
Osman, bir gözü kör olanın sağlam gözünün çıkarılması durumunda tam diyete
hükmettiler."
17428- İbn Cüreyc der
ki: "Muhammed b. iyad'ın bana bildirdiğine göre Hz. Ömer ile Hz. Osman,
bir gözü kör olanın sağlam gözünün çıkarılması durumunda tam diyetin ödenmesi
konusunda ittifak etmişlerdir."
17429- Reca b. Hayve
bildiriyor: "Abdulmelik b. Mervan'ın başkoruması, kamçısıyla bir gözü kör
olan bir adamın sağlam olan gözünü çıkarınca Abdulmelik adama diyet olarak bin
dinar verdi."
17430- Ömer b.
Abdilaziz, Ömer b. el-Hattab'tan bildirir: "Kişinin gören sadece bir gözü
varsa, bu gözün çıkarılması durumunda tam diyet verilir. Aynı şekilde kadının
da gören sadece bir gözü varsa, bu gözün çıkarılması durumunda tam diyet
verilir."
17431- Abdullah b.
Safvan bildiriyor: "Hz. Ömer, bir gözü kör olanın sağlam gözünün
çıkarılması durumunda tam diyete hükmetti."
Tahric: Beyhaki (8/94),
Şu'be kanalıyla KaHide'den rivayet etti.
17432- Hilas b. Amr
bildiriyor: Bir gözü kör olanın sağlam gozunun kasıtlı olarak çıkarılması
konusunda Hz. Ali: "Gözü çıkarılan kişi isterse tam diyet alır. isterse de
kısas olarak diğerinin gözünü çıkarır ve yarım diyet alır" dedi.
Tahric: Beyhaki (8/94)
zikretmiştir.
17433- A'meş bildiriyor:
Bir gözü kör olanın sağlam gözünün çıkarılması konusunda ibrahim(- NehaI):
"Yarım diyet verilir" dedi.
17434- Şa'bi bildiriyor:
Bir gözü kör olanın sağlam gözünün çıkarılması konusunda Mesruk: "Allah'ın
(doğuştan) kör ettiği gözde tam diyete mi hükmedeyim? Böylesi bir durumda yarım
diyet vardır" dedi.
Tahric: Beyhaki (8/94),
el-Adeni kanalıyla Sevd' den farklı bir lafızla rivayet etti.
17435- Ebu'd-Duha der
ki: Abdullah b. Ma'kil'e, kişinin, tek gözü gören birinin sağlam gözünü
çıkarması konusu sorulunca: "Böylesi bir durumda yarım diyet vardır. Zira
diğer gözünü ben çıkarmış değilim" cevabını verdi.
17436- Hakem b.
Uteybe'nin Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ashabından birinden
naklen bildirdiğine göre bir gözü gören körün sağlam gözünün çıkarılması
durumunda diyet olarak elli deve vardır.
Tek Gözü Gören Kişinin
Birinin Gözünü Çıkarması
17437- İbn Cüreyc
bildiriyor: Ata (b. Ebi Rebah)'a: "Tek gözü gören bir kişi kasıtlı bir
şekilde başkasının gözünü çıkardığı zaman kısas uygulanır mı?" diye
sorduğumda: "Kısas uygulanacağını düşünmüyorum, diyeti vermesi yeterli
olur" cevabını verdi.
17438- Katade der ki:
Ebu iyad'ın bildirdiğine göre Hz. Osman, tek gözü kör birinin bir başkasının
gözünü çıkarması konusunda: "Böylesi bir durumda kısas uygulanmaz, ancak
adamın gözünün diyetini verir" dedi.
ibnu'l-Müseyyeb ise:
"Tek gözü gören biri birinin gözünü kasıtlı bir şekilde çıkardığı zaman
kısas uygulanmaz, ancak gözünü çıkardığı adama tam diyet verir" dedi.
Tahric: Beyhaki (8/94), "Hişam-Ebu
İyad" kanalıyla farklı bir lafızla rivayet etti.
17439- Ma'mer'in
bildirdiğine göre Zühri ile Katade: "Tek gözü gören biri, birinin gözünü
kasıtlı bir şekilde çıkardığı zaman diyet olarak bin dinar öder. Hata ile
çıkarması halinde ise beşyüz dinar öder" dediler.
17440- Muhammed b. iyad
bildiriyor: Hz. Ömer ile Hz. Osman, tek gözü gören kişinin başkasının gözünü
çıkarması halinde kendi gözünün diyeti kadar bir diyeti ona vermesi gerektiği
konusunda ittifak ettiler. Hz. Ali de bu konuda şöyle demiştir: "Yüce
Allah, Kitab'ında: "Orada onlara cana can, göze göz, buruna burun, kulağa
kulak, dişe dişle ve yaralara kısas vardır"[Maide, 45] buyurarak kısas
cezasını koymuştur. Bu suçu işleyen kişi bunun cezasının kısas olduğunu bilerek
işlemiştir. Yüce Allah hiçbir şeyi hükümsüz bırakacak değildir."
Görme Özelliği Olmayan
Ancak Gözbebeği Sağlam Olan Gözün Diyeti
17441- Ma'mer
bildiriyor: Katade: "Ömer b. el-Hattab, gözbebeği sağlam, ama görmeyen
gözün çıkarılması durumunda gözün diyetinin üçtebirine hükmetti" dedi.
Yine Katade'nin, Abdullah b. Bureyde'den, o da Yahya b. Ya'mer'den, o da İbn
Abbas'tan naklen bildirdiğine göre Hz. Ömer sakat kolda, gözbebeği sağlam; ama
göremeyen gözde ve siyah (çürümüş) dişte, her birinin tam diyetinin üçtebirine
hükmetti.
17442- Başka bir kanalla
İbn Abbas'tan aynısı rivayet edilmiştir.
Tahric: İbn Hazm
(10/421), Hişam ed-Destuva'i kanalıyla Katade'den zikretmiş, Beyhak'i (8/98),
Ebu Avane kanalıyla Katade' den rivayet etmiştir.
17443- Süleyman b. Yesar
bildiriyor: "Zeyd b. Sabit, görmeyen, ama gözbebeği sağlam duran gözün
çıkarılmasında diyet olarak yüz dinara hükmetti. ''
Tahric: İbn Hazm
(10/421), Veki' kanalıyla Sevr'i'den ve Beyhakl, Malik kanalıyla Yahya' dan
rivayet ettiler.
17444- Mücahid der ki:
"Görmeyen, ancak gözbebeği sağlam olan gözün delinmesi veya tamamen
çıkarılması durumunda, bu göz için daha önceden diyet almış olsa dahi gözün tam
diyetinin yarısı olan yirmibeş deve ödenir."
17445- Said b.
el-Müseyyeb bildiriyor: "Ömer b. el-Hattab, görmeyen ancak gözbebeği
sağlam olan gözün tamamen çıkarılması durumunda gözün diyetinin üçtebirine
hükmetti."
17446- İbn Şihab'ın
bildirdiğine göre Ömer b. el-Hattab, görmeyen ancak gözbebeği sağlam olan gözün
tamamen çıkarılması durumunda gözün diyetinin üçtebirine hükmetmiştir.
17447- Zeyd b. Sabit:
"Görmeyen ancak gözbebeği sağlam olan gözün tamamen çıkarılması durumunda
tam diyetin ondabiri olan yüz dinar vardır" demiştir.
17448- Said b.
el-Müseyyeb der ki: "Görmeyen, ancak gözbebeği sağlam olan gözün tamamen
çıkarılması durumunda tam diyetin ondabiri vardır."
17449- Abdulazız b. Ömer
bildiriyor: "Ömer b. el-Hattab, görmeyen gözün çıkarılması durumunda gözün
diyetinin üçtebirine hükmetti."
17450- Salim der ki:
"Ömer b. el-Hattab, görmeyen ancak gözbebeği sağlam olan gözün yaralanıp
gözbebeğinin gitmesi durumunda gözün diyetinin üçtebirine hükmetti."
17451- Şa'bi bildiriyor:
"Mesrük, kırığı yanlış kaynayan kolda, görmeyen ama gözbebeği sağlam olan gözde,
köprücük kemiğinde, kaburga kemiğinde ve benzeri organlardaki yaralamalarda
hükümet-i adl olduğunu söylerdi."
17452- Abdulaziz b. Ömer
bildiriyor: Ömer b. Abdilaziz'in mektuplarından birinde şöyle yazılıydı:
"Göz atılan tokatla üst taraftan yaşarır, ancak bu yaşlar akmayıp yerinde
kalırsa diyetin üçteikisi vardır. Bu yaştan farklı olarak göz yaşarır ve akması
durmazsa gözün diyetinin yarısı vardır. Göz bazen üst kapak yanından görmeye
engel olacak şekilde yaşardığı zaman diyet olarak beşyüz dinar vardır. Gözyaşı
kişinin görmesine engel olacak ve zarar verecek şekilde bazen akıp bazen
yerinde duruyarsa gözün diyetinin beştebiri vardır. Gözyaşının, gözün alt
tarafından kirpiği kopararak inmesi ve benzeri durumlarda diyet olarak yüz
dinar vardır."
Kirpiklerin Diyeti
17453- Abdulazız b. Ömer
der ki: "Ömer b. Abdilazız bölge yöneticilerine mektuplar yazdı ve
bölgelerindeki alimlerin kirpiğin diyeti konusundaki görüşlerini yazmalarını
istedi. Gelen mektuplarda, gözün kirpiğinde diyetin üçtebiri olduğu konusunda
bölge alimlerinin ittifak ettikleri görüldü."
Kaş Kemiğinin Diyeti
17454- Abdulazız b. Ömer
der ki: "Ömer b. Abdilazız bölge yöneticilerine mektuplar yazdı ve
bölgelerindeki alimlerin kirpiğin diyeti konusundaki görüşlerini yazmalarını
istedi. Gelen mektuplarda, kaş kemiğinde diyetin üçtebiri olduğu konusunda
bölge alimlerinin ittifak ettikleri görüldü."
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: