musannef

Abdurrezzak

Diyetler

 

ANA SAYFA      Kur’an      Hadis      Sözlük      Biyografi

 

Gözün Diyeti

 

17408- Abdullah b. Ebi Bekr, babasından, o da dedesinden bildirir:

Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bize gönderdiği mektupta: "Gözde diyet olarak elli deve vardır" yazılıydı. 

 

Tahric: Nesai (8/57); İbn Hibban, Sahih (793, Mevarid) ve Darimı, Sunen (2366) rivayet ettiler.

 

 

 

17409- Hz. Ali der ki: "Gözte tam diyetin yarısı vardır."

 

17410- Başka bir kanalla bu hadisin aynısını bildirilir.

 

17411- İbn Mes'ud der ki: "Diyet bakımından iki göz eşittir."

 

17412- Ma'mer bildiriyor: Zühri ile Katade: "iki gözde tam diyet, tek gözde ise yarım diyet vardır. Göze gelen zararın diyeti de bu hesaba göre belirlenir" dediler.

Abdurrezzak der ki: Ma'mer'e: "Görme yetisinde olan kaybın miktarı nasıl belirlenecek?" diye sorulunca şu cevabı verdi: "Bana ulaşana göre Hz. Ali bu konuda: "Darbe alan gözü kapatılır ve sağlam gözle ne kadar görebildiği hesaplanır. Sonra sağlam göz kapatılıp darbe alan gözle ne kadar görebildiğine bakılır. Görmedeki eksikliğe göre de diyeti hesaplanır" dedi.

 

 

17413- İbn Cüreyc bildiriyor: Ata (b. Ebi Rebah) bana: "Gözde diyet olarak elli deve vardır" dedi. Ona: "Göz görme yetisinin bir kısmını kaybetmesi durumunda diyeti nasıl hesaplanır?" diye sorduğumda şu cevabı verdi: "Sağlam olan göz kapatılıp diğer gözle ne kadar görüldüğüne bakılır. Sonra darbe alan göz kapatılıp sağlam gözün ne kadar görebildiği hesaplanır. Görmedeki eksikliğe göre de diyeti hesaplanır."

 

 

17414- Hakem b. Uteybe der ki: Adamın biri tokatla veya başka bir şeyle birine vurunca adamın görme yetisi gitti; ancak gözbebeği sağlam kaldı. Ona vuran adama kısas uygulamak istediler, ancak onu zaptedemediler ve bunu nasıl yapacaklarını bilemediler. Hz. Ali yanlarına gelince adamın yüzüne pamuk koymalarını söyledi. Pamuk konulduktan sonra adamı güneşe doğru çevirdi. Sonra gözüne bir aynayı yaklaştırdI. Aynadan dolayı da adamın gözbebeği sağlam kaldı, ama görme yetisini kaybetti.

 

 

17415- Katade der ki: Bana ulaşana göre -ki sanırım Hz. Ali- şöyle demiştir: "Böylesi bir durumda darbe alan gözü kapatılır ve sağlam gözle ne kadar görebildiği hesaplanır. Sonra sağlam göz kapatılıp darbe alan gözle ne kadar görebildiğine bakılır. Görmedeki eksikliğe göre de diyeti hesaplanır."

 

 

17416- İbn Cüreyc der ki: Ata (b. Ebi Rebah)'a: "Adamın yaşlılıktan dolayı görme yetisi zayıflamışsa ve bu durumdayken gözüne darbe alırsa?" diye sorduğumda: "Tam göz diyeti alır" karşılığını verdi. Hasta olan kişinin öldürülmesi konusunda da: "Tam diyet ödenir" dedi. Abdulkerim de aynı şeyi söyledi.

 

 

 

17417- İbn Tavus der ki: "Babamın (Tavus'un) yanında bulunan ve Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) tarafından yazılan bir mektupta, gözde diyetin elli deve olduğu yazılıdır." 

 

Tahric: Başka bir kanalla İbn Ebi Şeybe (6914) rivayet etti.

 

 

 

17418- Amr b. Şuayb'ın bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Gözde tam diyetin yarısı yani elli deve ya da ayni değerde olan altın veya gümüş veya koyun veya sığır verilir.''

 

Tahric: Ebu Davud (4564) ve Ahmed, MÜsned (2/217) rivayet ettiler.

 

 

 

17419- Ömer b. el-Hattab der ki: "Gözde tam diyetin yarısı veya aynı değerde olan altın ya da gümüş verilir. Kadının gözünde de kendi diyetinin yarısı ya da aynı değerde olan altın veya gümüş verilir."

 

 

 

17420- Ma'mer bildiriyor: Adamın biri birinin gözünü çıkardı. Gözü çıkarılan kişinin amcası oğlu da kalkıp adamı öldürdü. Bu konu hakkında Zühr'i: "Çıkarılan gözün diyeti öldürülen kişinin malından alınır, çünkü kasıtlı olarak çıkarmıştır. Sonra da onu öldüren kişiye kısas uygulanır" dedi.

 

 

 

17421- Ma'mer bildiriyor: Birinin gözünü çıkaran ve sonra kendisi kör olan kişi hakkında İbn Şübrüme şöyle dedi: "Şayet dava yetkili birine taşındıktan ve kısas kararı verildikten sonra kör olmuşsa bu durumda çıkardığı gözün diyetini verir. Ancak dava henüz yetkili birine taşınıp karar verilmeden kör olmuşsa bu durumda gözünü çıkardığı kişinin ondan bir alacağı olmaz. Katilin ölmesi durumunda da aynı şey geçerlidir. Şayet dava yetkili birine taşınıp kısas kararı verildikten sonra katil ölmüşse malından diyet ödenir."

 

 

 

17422- Katade bildiriyor: "Adamın biri kendi gözünü çıkarınca Ömer b. elHattab diyetini yakınlarının vermelerine hükmetti."

 

 

 

Bir Gözü Kör Olanın Sağlam Gözünün Çıkarılması

 

17423- Ma'mer'in bildirdiğine göre Zühri ile Katade şöyle dediler: "Bir gözü kör olanın sağlam gözü çıkarıldığı zaman onun gözünü çıkaran kişinin gözü çıkarılır. Ayrıca gözünü çıkardığı kişiye diyet olarak beşyüz dinar öder. Şayet gözünü hatayla çıkarmışsa sadece diyet olarak bin dinar verir."

 

 

 

17424- İbn Cüreyc bildiriyor: İbn Şihab (ez-Zühri): "Bir gözü kör olanın sağlam gözü çıkarıldığı zaman diyet olarak bin dinar verilir" dedi. Ona: "Bunu kimden naklen söylüyorsun?" diye sorduğumda: "Böylesi bir durumda diyetin böyle olduğunu hala işitip duyuyoruz" karşılığını verdi. Rabia da bu konuda aynı şeyi söyledi.

 

 

 

17425- Ma'mer'in bildirdiğine göre Zühri ile Katade şöyle dediler: "Bir gözü kör olan kişi kasıtlı bir şekilde gözleri sağlam birinin gözünü çıkardığı zaman diyet olarak bin dinar verir. Şayet gözünü hatayla çıkarmışsa beş yüz dinar verir."

 

 

 

17426- Ma'mer bildiriyor: Bir gözünde beyazlık bulunan kişinin sağlam gözünün yaralanması konusunda Zühri: "Yara almayan gözün görme yetisinin eksikliği kadar bir bedelin çıkarılan gözün diyetine eklenmesi gerektiğini düşünüyoruz" dedi.

 

 

 

17427- İbn Cüreyc der ki: "ibnu'I-Müseyyeb'ten naklen bana bildirildiğine göre Hz. Ömer ile Hz. Osman, bir gözü kör olanın sağlam gözünün çıkarılması durumunda tam diyete hükmettiler."

 

 

 

17428- İbn Cüreyc der ki: "Muhammed b. iyad'ın bana bildirdiğine göre Hz. Ömer ile Hz. Osman, bir gözü kör olanın sağlam gözünün çıkarılması durumunda tam diyetin ödenmesi konusunda ittifak etmişlerdir."

 

 

 

17429- Reca b. Hayve bildiriyor: "Abdulmelik b. Mervan'ın başkoruması, kamçısıyla bir gözü kör olan bir adamın sağlam olan gözünü çıkarınca Abdulmelik adama diyet olarak bin dinar verdi."

 

 

 

17430- Ömer b. Abdilaziz, Ömer b. el-Hattab'tan bildirir: "Kişinin gören sadece bir gözü varsa, bu gözün çıkarılması durumunda tam diyet verilir. Aynı şekilde kadının da gören sadece bir gözü varsa, bu gözün çıkarılması durumunda tam diyet verilir."

 

 

 

17431- Abdullah b. Safvan bildiriyor: "Hz. Ömer, bir gözü kör olanın sağlam gözünün çıkarılması durumunda tam diyete hükmetti."

 

Tahric: Beyhaki (8/94), Şu'be kanalıyla KaHide'den rivayet etti.

 

 

 

17432- Hilas b. Amr bildiriyor: Bir gözü kör olanın sağlam gozunun kasıtlı olarak çıkarılması konusunda Hz. Ali: "Gözü çıkarılan kişi isterse tam diyet alır. isterse de kısas olarak diğerinin gözünü çıkarır ve yarım diyet alır" dedi.

 

Tahric: Beyhaki (8/94) zikretmiştir.

 

 

 

17433- A'meş bildiriyor: Bir gözü kör olanın sağlam gözünün çıkarılması konusunda ibrahim(- NehaI): "Yarım diyet verilir" dedi.

 

 

 

17434- Şa'bi bildiriyor: Bir gözü kör olanın sağlam gözünün çıkarılması konusunda Mesruk: "Allah'ın (doğuştan) kör ettiği gözde tam diyete mi hükmedeyim? Böylesi bir durumda yarım diyet vardır" dedi. 

 

Tahric: Beyhaki (8/94), el-Adeni kanalıyla Sevd' den farklı bir lafızla rivayet etti.

 

 

 

17435- Ebu'd-Duha der ki: Abdullah b. Ma'kil'e, kişinin, tek gözü gören birinin sağlam gözünü çıkarması konusu sorulunca: "Böylesi bir durumda yarım diyet vardır. Zira diğer gözünü ben çıkarmış değilim" cevabını verdi.

 

 

 

17436- Hakem b. Uteybe'nin Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ashabından birinden naklen bildirdiğine göre bir gözü gören körün sağlam gözünün çıkarılması durumunda diyet olarak elli deve vardır.

 

 

 

Tek Gözü Gören Kişinin Birinin Gözünü Çıkarması

 

17437- İbn Cüreyc bildiriyor: Ata (b. Ebi Rebah)'a: "Tek gözü gören bir kişi kasıtlı bir şekilde başkasının gözünü çıkardığı zaman kısas uygulanır mı?" diye sorduğumda: "Kısas uygulanacağını düşünmüyorum, diyeti vermesi yeterli olur" cevabını verdi.

 

 

 

17438- Katade der ki: Ebu iyad'ın bildirdiğine göre Hz. Osman, tek gözü kör birinin bir başkasının gözünü çıkarması konusunda: "Böylesi bir durumda kısas uygulanmaz, ancak adamın gözünün diyetini verir" dedi.

ibnu'l-Müseyyeb ise: "Tek gözü gören biri birinin gözünü kasıtlı bir şekilde çıkardığı zaman kısas uygulanmaz, ancak gözünü çıkardığı adama tam diyet verir" dedi.

 

Tahric: Beyhaki (8/94), "Hişam-Ebu İyad" kanalıyla farklı bir lafızla rivayet etti. 

 

 

 

17439- Ma'mer'in bildirdiğine göre Zühri ile Katade: "Tek gözü gören biri, birinin gözünü kasıtlı bir şekilde çıkardığı zaman diyet olarak bin dinar öder. Hata ile çıkarması halinde ise beşyüz dinar öder" dediler.

 

 

 

17440- Muhammed b. iyad bildiriyor: Hz. Ömer ile Hz. Osman, tek gözü gören kişinin başkasının gözünü çıkarması halinde kendi gözünün diyeti kadar bir diyeti ona vermesi gerektiği konusunda ittifak ettiler. Hz. Ali de bu konuda şöyle demiştir: "Yüce Allah, Kitab'ında: "Orada onlara cana can, göze göz, buruna burun, kulağa kulak, dişe dişle ve yaralara kısas vardır"[Maide, 45] buyurarak kısas cezasını koymuştur. Bu suçu işleyen kişi bunun cezasının kısas olduğunu bilerek işlemiştir. Yüce Allah hiçbir şeyi hükümsüz bırakacak değildir."

 

 

 

Görme Özelliği Olmayan Ancak Gözbebeği Sağlam Olan Gözün Diyeti

 

17441- Ma'mer bildiriyor: Katade: "Ömer b. el-Hattab, gözbebeği sağlam, ama görmeyen gözün çıkarılması durumunda gözün diyetinin üçtebirine hükmetti" dedi. Yine Katade'nin, Abdullah b. Bureyde'den, o da Yahya b. Ya'mer'den, o da İbn Abbas'tan naklen bildirdiğine göre Hz. Ömer sakat kolda, gözbebeği sağlam; ama göremeyen gözde ve siyah (çürümüş) dişte, her birinin tam diyetinin üçtebirine hükmetti.

 

 

 

17442- Başka bir kanalla İbn Abbas'tan aynısı rivayet edilmiştir.

 

Tahric: İbn Hazm (10/421), Hişam ed-Destuva'i kanalıyla Katade'den zikretmiş, Beyhak'i (8/98), Ebu Avane kanalıyla Katade' den rivayet etmiştir.

 

 

 

17443- Süleyman b. Yesar bildiriyor: "Zeyd b. Sabit, görmeyen, ama gözbebeği sağlam duran gözün çıkarılmasında diyet olarak yüz dinara hükmetti. ''

 

Tahric: İbn Hazm (10/421), Veki' kanalıyla Sevr'i'den ve Beyhakl, Malik kanalıyla Yahya' dan rivayet ettiler.

 

 

 

17444- Mücahid der ki: "Görmeyen, ancak gözbebeği sağlam olan gözün delinmesi veya tamamen çıkarılması durumunda, bu göz için daha önceden diyet almış olsa dahi gözün tam diyetinin yarısı olan yirmibeş deve ödenir."

 

 

 

17445- Said b. el-Müseyyeb bildiriyor: "Ömer b. el-Hattab, görmeyen ancak gözbebeği sağlam olan gözün tamamen çıkarılması durumunda gözün diyetinin üçtebirine hükmetti."

 

 

 

17446- İbn Şihab'ın bildirdiğine göre Ömer b. el-Hattab, görmeyen ancak gözbebeği sağlam olan gözün tamamen çıkarılması durumunda gözün diyetinin üçtebirine hükmetmiştir.

 

 

 

17447- Zeyd b. Sabit: "Görmeyen ancak gözbebeği sağlam olan gözün tamamen çıkarılması durumunda tam diyetin ondabiri olan yüz dinar vardır" demiştir.

 

 

 

17448- Said b. el-Müseyyeb der ki: "Görmeyen, ancak gözbebeği sağlam olan gözün tamamen çıkarılması durumunda tam diyetin ondabiri vardır."

 

 

 

17449- Abdulazız b. Ömer bildiriyor: "Ömer b. el-Hattab, görmeyen gözün çıkarılması durumunda gözün diyetinin üçtebirine hükmetti."

 

 

 

17450- Salim der ki: "Ömer b. el-Hattab, görmeyen ancak gözbebeği sağlam olan gözün yaralanıp gözbebeğinin gitmesi durumunda gözün diyetinin üçtebirine hükmetti."

 

 

 

17451- Şa'bi bildiriyor: "Mesrük, kırığı yanlış kaynayan kolda, görmeyen ama gözbebeği sağlam olan gözde, köprücük kemiğinde, kaburga kemiğinde ve benzeri organlardaki yaralamalarda hükümet-i adl olduğunu söylerdi."

 

 

 

17452- Abdulaziz b. Ömer bildiriyor: Ömer b. Abdilaziz'in mektuplarından birinde şöyle yazılıydı: "Göz atılan tokatla üst taraftan yaşarır, ancak bu yaşlar akmayıp yerinde kalırsa diyetin üçteikisi vardır. Bu yaştan farklı olarak göz yaşarır ve akması durmazsa gözün diyetinin yarısı vardır. Göz bazen üst kapak yanından görmeye engel olacak şekilde yaşardığı zaman diyet olarak beşyüz dinar vardır. Gözyaşı kişinin görmesine engel olacak ve zarar verecek şekilde bazen akıp bazen yerinde duruyarsa gözün diyetinin beştebiri vardır. Gözyaşının, gözün alt tarafından kirpiği kopararak inmesi ve benzeri durumlarda diyet olarak yüz dinar vardır."

 

 

 

Kirpiklerin Diyeti

 

17453- Abdulazız b. Ömer der ki: "Ömer b. Abdilazız bölge yöneticilerine mektuplar yazdı ve bölgelerindeki alimlerin kirpiğin diyeti konusundaki görüşlerini yazmalarını istedi. Gelen mektuplarda, gözün kirpiğinde diyetin üçtebiri olduğu konusunda bölge alimlerinin ittifak ettikleri görüldü."

 

 

 

Kaş Kemiğinin Diyeti

 

17454- Abdulazız b. Ömer der ki: "Ömer b. Abdilazız bölge yöneticilerine mektuplar yazdı ve bölgelerindeki alimlerin kirpiğin diyeti konusundaki görüşlerini yazmalarını istedi. Gelen mektuplarda, kaş kemiğinde diyetin üçtebiri olduğu konusunda bölge alimlerinin ittifak ettikleri görüldü."

 

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

 

Burnun Diyeti