musannef Abdurrezzak

Sadaka

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Babamn, Oğlunun Malındaki Tasarrufu ve Nafakasını Karşılama Sorumluluğu

16622- Ebu Kılabe der ki: Ömer b. el-Hattab şöyle bir mektup yazdı: "Baba oğluna verdiği bir şeyi çocuk ölmemişse veya onu tüketmemişse veya verilen şeyden dolayı borca girmemişse geri alma hakkına sahiptir."

16623- Başka bir kanalla Ömer b. Abdilazız'den bu fermanın aynısını bildirilmiştir.

16624- ibnu'I-Müseyyeb der ki: "Baba oğluna bağış olarak verdiği bir malı geri alabilir. Ancak üzerindeki haklardan dolayı çocuk babasına bağış olarak verdiği bir malı geri alamaz."

16625- Katade bildiriyor: Hasan(-ı Basri): "Baba oğluna bağışladığı bir malı isterse geri alabilir. Cariye vermiş olsa dahi onu alıp kendi odalığı yapabilir" dedi. Ancak cariye konusunda söylediği şeyi beğenmiyorum.

16626- Zühri der ki: "Kişi muhtaç durumda değilse çocuğunun malından bir şeyalamaz. Muhtaç durumda ise de aşırıya kaçmadan çocuğunun malından alabilir. Böylesi bir durumda da baba çocuğunun geçimini nasıl sağladıysa çocuk da babanın geçimini sağlamalıdır. Ancak babanın maddi durumu iyiyse kendi malını korumak veya helal olmayan bir işte kullanmak için çocuğunun malından alamaz."

16627- Hişam b. Urve, babasından bildirir: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) veya Hz. Ebu Bekr veya Hz. Ömer, malından vermek istemeyen oğlunu kınayan bir babaya: "Oğlun sadağındaki ok gibidir" dedi.

16628- ibnu'l-Münkedir der ki: Adamın biri Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) geldi ve: "Benim malım var, ama çoluk çocuğum da var. Babamın da malı ve çoluk çocuğu var. Ama babam benim malımdan almak istiyor" dedi. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Sen de, malın da babana aitsiniz" buyurdu.

Tahric: İbn Mace (2291), "Yusuf b. İshak-Cabir" kanalıyla rivayet etti.

16629- İbn Cüreyc bildiriyor: Ata (b. Ebi Rebah)'a: "Babanın ihtiyacı yoksa oğlunun malını kullanabilir mi?" diye sorduğumda: "Çocuk istemedikten sonra babanın bu yönde ona zarar vermemesi gerekir" dedi. Ona: "Baba eş sayısını veya yiyeceğini arttırmak istese veya daha refah bir şekilde yaşamak istese oğlunun malını kullanabilir mi?" diye sorduğumda:

"Şayet bu malı başkasına vermeyecekse babası oğlunun malını kullanmada başkasından daha fazla hak sahibidir" dedi. Daha sonra aynı şeyi bir daha sordum, ama aynı cevabı verdi. Bir süre sonra yine sorduğumda: "Babası çocuğunun malında herkesten daha fazla hak sahibidir" dedi.

16630- İbn Cüreyc bildiriyor: Ata (b. Ebi Rabah) bana şöyle dedi: "Malı ve kazandıkları ona fayda vermedi"[Tebbet, 2] ayeti konusunda çocuklarının da kazandıkları arasında olduğunu söylerlerdi." Mücahid ile Hz. Aişe de aynı şeyi söylemişlerdir.

16631- İbn Abbas: "Kişin çocukları da kazandıkları arasındadır."

16632- İbn Tavus, babasından (Tavus'tan) bildirir: "Kişi aşırıya kaçmadan çocuklarının malından alabilir."

16633- İbn Cüreyc bildiriyor: Ata (b. Ebi Rebah)'ın: "Baba muhtaç durumda ise oğlunun malında ücret karşılığında çalışır" dediğini işittim.

16634- İbn Cüreyc der ki: Alimlerden birinin Ata (b. Ebi Rebah)'a bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kişi için çocuğunun malı helaldir ve tertemiz helallerdendir" buyurmuştur.

16635- İbn Cüreyc, İbn Hüseyin'den bildirir: Adamın biri Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) gelip bir konuda babasından yana şikayette bulununca Allah Resülü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Sen de. malm da babana aitsiniz" buyurdu. Sonra babasına bu konuda iyi davranmasını emredip: "Babanın dediği gibi yap. ancak onunla baş edemeyecek duruma düşersen bana haber ver ki ona karşı sana yardımcı olayım" buyurdu. Daha sonraları başka bir adam aynı konuda babasıyla davalaşmak üzere Hz. Ali'ye gitti.

Tahric: İbn Amr, Cabir ve Semure hadislerinden şahitleri vardır.

16636- Abdulkerım bildiriyor: Adamın biri: "Ya Resulallah! Babam benden malımı istiyor" deyince, Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "O zaman malmı ona ver" buyurdu. Adam: "Ama babam mallarımın tümünü ona bırakmamı istiyor" deyince, Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "O zaman malının tamamını ona bırak" buyurdu.

Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) başka bir adama nasihatte bulunurken şöyle buyurdu: "Anne-babana karşı çıkma! Şayet dünya malı olarak sahip olduğun tüm şeyleri kendilerine vermeni isterlerse onlar için bu mallardan vazgeç."

16637- ismail b. Umeyye bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir adama nasihatte bulunurken şöyle buyurdu: "Anne-babana iyi davran! Şayet dünya malı olarak sahip olduğun tüm şeylerden vazgeçmeni isterlerse bu isteklerini yerine getir. "

16638- İbn Cüreyc bildiriyor: Ata (b. Ebi Rebah)'a: "Çocuk istemese de baba nasıl onun malından alabiliyorsa aynı şekilde torun (oğlun oğlu) istemese de dede torununun malından alabilir mi?" diye sorduğumda:

"Şayet ihtiyaç sahibiyse evet, ihtiyacını gidermek için alabilir" dedi. Ona:

"Borçlu ise yine alabilir mi?" diye sorduğumda: "Evet, alabilir. Ancak ihtiyacı yoksa bu mal konusunda baba gibi tasarrufta bulunamaz" dedi .

16639- İbn Cüreyc bildiriyor: Ata (b. Ebi Rebah)'a: "Dede ihtiyacı olmadığı halde kendi için kullanmak üzere torunu (oğlun oğlu) istemese malından alabilir mi?" diye sorduğumda: "Hayır! Mal konusunda baba gibi tasarrufta bulunamaz" dedi.

16640- Sevri der ki: "Kişi babasının babası olan dedesinin nafakasını karşılamaktan sorumlu tutulur."

16641- Ma'mer bildiriyor: Zühri: "Şayet yetimin annesi muhtaç durumda ise yetim kendi malından ona infakta bulunur ve bu malı birlikte kullanırlar" dedi. Ona: "Annenin maddi durumu iyi ise?" diye sorulunca: "O zaman yetimin malından bir şeyalamaz" dedi.

16642- İbn Cüreyc bildiriyor: Ata (b. Ebi Rebah)'a: "Yetim, annesi muhtaç durumda ise malından onun nafabsını karşılar mı?" dediğimde:

"Annesinin hiçbir şeyi yok mu?" diye sordu. "Hayır, yok" karşılığını verdiğimde: "O zaman nafakasını karşılar. Zira onun malından yemekte annesi herkesten daha fazla hak sahibidir" dedi. Ona: "Şayet bu yetimin annesi cariye ise malından azat edilir mi?" diye sorduğumda şöyle dedi:

"Evet, azat edilir. Böylesi bir durumda annesinin efendileri ondan faydalanmıyorlarsa ve ona ihtiyaçları yoksa azat etmemeleri mekruh olur."

16643- Umara b. Umeyr, halasından bildirir: Hz. Aişe'ye himayemde olan yetim çocuğun malından almayı sorduğumda şu karşılığı verdi: "Bu konuda Resülullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Kişinin yiyeceği en temiz mal. kendi kazancı olan maldır. Kişinin çocuğu da kendi kazancındandır'' buyurdu."

Tahric: Tirmizi (2/287), A'meş kanalıyla Amare'den; Ebu Davud, Sünen (3528); Nesai (7/240) ve Ahmed, Müsned (6/127) rivayet ettiler.

16644- Abdulkerim el-Cezeri, dayısından bildirir: Said b. Cübeyr'e: "Karımdan bana ve oğluma miras olarak bir cariye kaldı. Bu cariyeyle ilişkiye girebilir miyim?" diye sorduğumda: "Cariyenin bedelini oğluna vermek üzere borç olarak üzerine al, sonra da onunla ilişkiye gir" dedi.

16645- Bekkar bildiriyor: Vehb'in bir adama Said b. Cübeyr gibi:

"Cariyenin bedelini oğluna vermek üzere borç olarak üzerine al, sonra da onunla ilişkiye gir" dediğini işittim.

16646- Amr b. Kays, ninesinden bildirir: "Babam bana ait bir cariyeyi karısına sadaka olarak vermişti. (Kadı) Şureyh'in huzurunda babamın karısı ile davalaştığımda Şureyh cariyenin bana verilmesine, cariyenin bedelini de babamın karısına vermeme hükmetti."

Tahric: Veki' (2/211), "Yezid -Amr b. Kays el-Mula!" kanalıyla farklı bir lafızla rivayet etti.

16647- İbn Cüreyc bildiriyor: Ata (b. Ebi Rebah)'a: "Oğlu muhtaç durumda iken izni olmadan babası oğlunun malını alıp kullanabilir mi?" diye sorduğumda: "Hayır! Babası bu durumdaki oğlu konusunda Allah'tan korkmalıdır!" dedi.

16648- İbn Cüreyc der ki: Amr b. Dinar'ın bana bildirdiğine göre Ebu'şŞa'sa kişinin, çocuğuna harcamada bulunup onu yetiştirmişse sonradan onun izni olmadan malından yemesinde bir sakınca görmezdi."

16649- Hasan(-ı BasrI) der ki: "Her bir kişi ilerde varisi olacağı muhtaç durumda bulunan kişinin nafakasını karşılamak zorundadır."

16650- Hammad der ki: "Kişi müşrik olsalar da anne-babasının nafakasından sorumlu tutulur. Babasının babası olan dedesinin de nafakasından sorumlu tutulur. Aynı şekilde büyüyene kadar çocuklarının da nafakasından sorumludur. Çocuklar büluğa erdiklerinde artık onlara nafakadan sorumlu tutulmaz. Anne zengin de olsa küçük veya büyük olan çocuklarının nafakasını karşılamaya zorlanmaz."

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Müdebber Kitabı / Müdebber Köle Azadı