musannef Abdurrezzak

Vela Hakkı

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Buluntu Kişinin Vela Hakkı

16182- İbn Şihab der ki: Ebu Cemile'nin bana bildirdiğine göre Ömer b. el-Hattab döneminde kendisi bir çocuk bulmuş ve onu Hz. Ömer'e götürmüştü. Hz. Ömer ilk önce onu (hırsızlıkla) itham etmiş, ancak hakkında iyi şeyler söylenince Ebu Cemile'ye: "O zaman bu çocuk özgür biridir. Vela hakkı senindir; nafakası da devlet hazinesinden karşılanacaktır" demiştir.

Tahric: Muvafta'da (2/212) daha uzun bir metinle yer almıştır. Beyhakı (6/202), Abdurrezzak kanalıyla rivayet etti.

16183- Zühri anlatıyor: Adamın biri ailesinin yanına geldiğinde bir çocuk bulduklarını gördü. Adamla birlikte çocuk Ömer b. el-Hatab'a götürülünce bu yönde adamı itham eder gibi: "Umarım bu işin içinde başka bir hesap yoktur!" dedi. Adam: "Ailem bunu ben yokken bulmuşlar" karşılığını verince Hz. Ömer adamı sordurttu, ancak adam hakkında hayırdan başka bir şey söylenmedi. Bunun üzerine ona: "Velası sana, nafakası devlet hazinesinden karşılanmak üzere bize aittir" dedi.

Tahric: Buhari (5/173), muallak olarak zikretti. Mevsul olarak da Beyhakı (6/202), "Yahya b. Said el-Ensari-Ebu Cemile" kanalıyla rivayet etti. Daha önce 13838. hadiste de geçti.

16184- Yahya b. el-Cezzar bildiriyor: Hz. Ali'ye buluntu çocuğun durumu sorulunca: "Özgür biridir. Diyeti de vela hakkı da onu bulanlarındır" dedi.

16185- Abdurrezzak der ki: "Öğrencilerinin bildirdiğine göre Zühri, buluntu çocuğun malının beytülmala gideğini söylemiştir."

16186- Zühl b. Evs bildiriyor: "Temim bir çocuk bulunca onu Hz. Ali'ye götürdü. Hz. Ali de çocuğun nakafasından yüz müslümanı sorumlu tuttu."

16187- Sevri'nin bildirdiğine göre ibrahim(- NehaI) ile Şa’bi: "Buluntu çocuk hür biridir" demişlerdir.

16188- ibrahım(-i Nehai) der ki: Kişi zinadan olma bir çocuk bulup da ilerde geri almak üzere ona harcama yapacağı zaman buna şahit tutsun. Ancak çocuğun masrafını Allah rızası karşılayacaksa şahit tutmasına gerek yoktur."

Ebu Hanıfe der ki: "Bana göre ise yetkili makamlar buluntu şahsın vermesini istemedikten sonra böylesi bir adam sonradan ondan bir şey alamaz."

16189- Hakem (b. Uteybe) bildiriyor: Kadının biri bir çocuk buldu. Daha sonra (kadı) Şureyh'e gelip yaptığı harcamaları istediğinde, Şureyh: "Alacağın bir şey yoktur, ancak vela hakkı sana aittir" dedi.

16190- Amr b. Dinar der ki: İbn Şihab'ın bana bildirdiğine adamın biri veled-i zina olan bir çocuk bulunca onu Ömer b. el-Hattab'a götürdü. Hz. Ömer ona: "Ona kendi malından emzirecek birini bul; vela hakkı da sende olsun" dedi.

İbn Şihab der ki: "çocuğu bulup da Ömer b. el-Hattab'a götüren bu kişi yanıma geldi bu olayı bizzat kendisi bana anlattı."

Azatlının, Efendisine Mirasçı Olması

16191- İbn Abbas'ın azatlısı Avsece, İbn Abbas'tan bildirir: Adamın biri geride kendisine mirasçı olacak birini bırakmadan öldü. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Mirasçısı var mı bakın!" buyurdu, ancak ona varis olacak birini bulamadılar. Bunun üzerine Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) adama daha önceden azat etmiş olduğu bir köleyi mirasçı kıldı. Zira azatlıyı azat eden de, onun vela hakkını elinde bulunduran da kendisidir.

16192- İbn Abbas bildirir: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) zamanında adamın biri öldü ve geride daha önceden azat ettiği bir köleden başka bir varis bırakmadı. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) mirası bu azatlısına verdi. ''

Tahric: Tirmizi (2106); İbn Mace (2741); Ahmed, MÜsned (1/221) ve Beyhaki (6/242), İbnu'lMedinı kanalıyla İbn Uyeyne' den rivayet etti.

16193- ikrime b. Halid bildiriyor: "Ömer b. el-Hattab, ölüp de geriye azat ettiği ve ve la hakkına sahip olduğu bir azatlıdan başka varis bırakmayan kişinin davasında azatlı köleyi mirasçı kıldı."

16194- ikrime b. Halid der ki: Ömer b. el-Hattab, zamanında onun Mekke valiliğini yapmış olan Nafi' b. Abdilharis'in evinin kapısının yanından geçerken: "Şu çardakta kalan demirciye ne oldu?" diye sordu. Nafi’: "Ey müminlerin emiri! Vefat etti" dedi. Hz. Ömer: "Ona kim mirasçı olacak?" diye sorunca, Nafi’: "Sen olacaksın" dedi. Hz. Ömer: "Aramızda bir akrabalık ve vela yokken neden ben oluyorum? Geriye bir varis bırakmadı mı?" diye sorunca, Haris: "Hayır, bırakmadı. Ancak zamanında bir köle satın alıp azat etmişti" karşılığını verdi. Bunun üzerine Hz. Ömer: "O zaman adamın terekesini bu azatlıya verin" dedi.

16195- Ata b. Ebi Rebah bildiriyor: "Adamın biri Cumah oğullarının yolu üzerinde demircilik yapardı. Adam geriye zamanında azat ettiği köle dışında hiçbir varis bırakmadan öldü. Adamın miras davası Mekke'de bulunan Ömer b. el-Hattab'a taşınınca azat edilen bu köleyi demirciye mirasçı kıldı."

Tahric: Said b. Mansur (3/194), aynı isnadla rivayet etti.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Uzak Akrabaların Mirasçı Yapılması