musannef Abdurrezzak

Alışveriş

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Rehin

Rehin Bağlanmaz (Borç Ödenince Geri Alınır)

15033- ibnu'I-Müseyyeb bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem); "Rehin bırakan kişinin bıraktığı şey bağlanmaz" buyurmuştur. Ma'mer der ki:

Zühri'ye: "Rehin bağlanmaz" demek, kişinin: "Eğer sana malını getirmezsem bu senindir" demesi midir?" diye sorduğumda: "Evet" karşılığını verdi. Sonra bana ulaşana göre o: "Telef olan rehin mal sahibinden gitmez, rehin alan kişinin kesesine gider. Ondan faydalandığı gibi, sorumluluğu da kendisinindir" demiştir.

Tahric: Farklı kanallarla Beyhakl (6/42) mürsel ve mevsul olarak rivayet etti.

15034- ibnu'I-Müseyyeb der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Rehin bırakan kişinin bıraktığı şey bağlanmaz. Ondan faydalandığı gibi sorumluluğu da kendisinindir" buyurmuştur.

Tahric: Ebu Davud, Merasil'inde (192) rivayet etti.

15035- İbn Sirin der ki: Bir kişi evini beş yüz dirhem karşılığında rehnetti.

Dirhemleri rehin alan kişi: "Eğer bana filan filan zamana kadar alacağımı getirmezsen ona mukabil evini alırım" dedi. Bu kişi belirlenen tarihte gelmedi. Ancak bu tarihten sonra gelebildi ve bu konuda Şureyh'in yanında davalaştılar. (Kadı) Şureyh: "Eğer eli ayağı yanlış yaptıysa evini mi alacaksın? Ona evini iade et ve dirhemlerini geri al" dedi.

15036- Amr b. DInar der ki: Tavus'a kişinin rehin bırakıp: "Eğer filan filan güne kadar sana hakkını getirmezsem rehin senindir" demesi hakkında sorulunca: "Kişi yanında rehin olarak bırakılan şeyi alamaz. Ancak rehin satılır ve kişi hakkını aldıktan sonra fazlasını sahibine iade der" dedi.

Rehinin Telef Olması

15037- Şa’bi der ki: Bir adam bakır bir kazana karşılık demir yüzüğünü rehin olarak bıraktı. Rehin telef olunca Şureyh'in yanında davalaştılar. (Kadı) Şureyh: "Rehinin telef olmasıyla borç düşer" dedi. Oysa biri bin dirhem, diğeri ise bir dirhem değerindedir." Ma'mer der ki: Hasan(-ı Basrı) de: "Rehinin telef olmasıyla borç düşer" derdi.

15038- Sevri bildiriyor: Ebu Husayn ve (kadı) Şureyh: "Rehinin telef olmasıyla borç düşer" dediler. ı Şa’bi ise: "Oysa biri bin dirhem, diğeri ise bir dirhem değerindedir" dedi.

15039- Hz. Ali: "Böylesi bir durumda aradaki değer farkı ödenir" dedi.

Tahric: Beyhakı (6/43), Ebu Avane kanalıyla Mansur' dan rivayet etti.

15040- Başka bir kanalla Katade' den bu hadisin aynısı rivayet edilmiştir.

"Böylesi bir durumda aradaki değer farkı ödenir" ifadesi ise: "Kişi, on dinar karşılığı rehin mukabilinde ona borç verirse ve bu rehin kaybolursa, zararı yarı yarıya paylaşırıar" manasındadır.

15041- ibrahım(-i NehaI) der ki: ''Eğer rehin borçtan daha fazla ise borç düşer. Borçtan daha az ise borçlu aradaki farkı öder."

15042- Başka bir kanalla Katade'den bu hadisin aynısı rivayet edilmiştir.

Canlı Bir Malın Rehin Bırakılması; Borcun Ödenmeden Önce Rehin Bırakılan Şeyin Telef Olması Halinde Ne Olur?

15043- Hasan( -ı BasrI), Zühri, Katade ve Tavus: ''Kişi canlı bir şeyi rehin olarak alırsa ve rehin aldığı bu şey telef olursa borcu düşürür" dediler.

15044- Abdurrezzak bildiriyor: Sevri, kişinin bir köleyi rehin alması ve kölenin kaçması hakkında: "Rehin alan kişi sorumlu tutulur" dedi. Leys'in bildirdiğine göre Tavus: "Köle, ölse de rehin alan kişi sorumlu tutulur" demiştir.

15045- Zühri ve Katade: "Rehin bırakılan canlı şeyin hükmü rehin bırakılan diğer malların hükmü gibidir" dediler.

15046- İbn Şübrüme bildiriyor: Şa’bi, rehin bırakılıp da ölen canlı hakkında: "Onun değerinden bir şey düşmez ve bedeli sahibine ödenir" dedi.

15047- Sevri der ki: "Eğer biri sana on dinar karşılığında bir hayvanı rehin olarak bırakırsa ve on dinarı verdiği zaman, hayvanı vermek için kalkarsan bilmiş ol ki, kişi dinarlarını teslim alana kadar hayvan rehin alanın sorumluğundadır" dedi.

Rehin, Adil Bir Kişinin Yanında Konulursa Alınmış Olur mu?

Rehin Telef Olursa Ne Olur?

15048- Cabir ve Hasan(-ı BasrI) bildiriyor: Şa’bi ve Hasan(-ı BasrI): "Rehnin alacaklıdan başka adil bir kişinin yanında bırakılırsa ve telef olursa borcu düşürür" dediler. "Bu durumda kendisi mi (rehini adil kişiye bırakan mı) yoksa diğer alacaklılar mı daha fazla hak sahibidir?" diye sorulunca "Kendisi daha fazla hak sahibidir" karşılığını verdi.

15049- Eş'as der ki: Hakem (b. Uteybe) ve Şa’bi rehnin adil / dürüst kişiler yanına bırakılmasında ihtilaf ederlerdi. Hakem: "(Adil bir kişinin yanında bırakılması halinde de) rehin sayılır" derken, Şa’bi: "(Adil bir kişinin yanında bırakılması halinde) rehin sayılmaz" dedi. İbn Ebi Leyla da bu konuda Hakem'in görüşünü kabul etmektedir.

15050- Başka bir kanalla Katade'den bu hadisin aynısı rivayet edilmiştir.

15051- Katade der ki: "Rehin, alacaklı kişi dışında birinin yanında helak olursa borcu düşürmez. Bu kişi başka alacaklılarla göre öncelikte eşittir."

15052- Katade der ki: "Kim bir şeyi rehin alıp onu teslim alırsa onda diğer alacaklılardan daha fazla hak sahibi olur."

15053- Şa’bi der ki: "Eğer kişi rehini alır ve rehini bırakan kişi borçlu olarak ölürse, yanında rehin bulunan kişi diğer alacaklılara göre onda daha fazla hak sahibidir."

Rehinin Bir Kısmının veya Tümünün Telef Olması

15054- Ma'mer der ki: Katade'ye, bir kişinin iki halhal rehin alması ve birinin telef olması halinde durumun ne olacağı sorulunca: "(Halhalın birini borçtan düştükten sonra) borçtan kalan kısmı alır" karşılığını verdi.

15055- Ka'ka' bildiriyor: ibrahım(-i Nehai) rehin konusunda: "Rehin bırakılan şeyin değeri alacaktan daha fazla ise ve rehinden bir şey telef olursa, telef olan kısmın bedeli alacaktan düşülür. Eğer alacak rehinden daha fazla ise rehinden telef olan şeyalacaktan düşülür" dedi.

15056- Abdurrezzak der ki: Sevri, kişinin birine rehin bırakması ve borcundan bir miktar ödedikten sonra rehinin telef olması hakkında: "Rehin alan kişi kendisine ödenen kısmı iade eder" dedi. Biz de bu görüşteyiz.

Kişinin Rehin Olarak Aldığı Cariyeyle ilişkiye Girmesi

15057- Ma'mer der ki: Katade'ye cariyeyi rehin alan kişinin durumu sorulunca: "Onunla ilişkiye giremez" dedi. Ona: "Eğer rehin bırakılan cariye efendisine kaçarsa ve onunla ilişkiye girip hamile kalırsa?" dediğimde ise:

"Eğer efendisinin malı yoksa satılır (borç ödenir) ve oğlu özgür kılınır" karşılığını verdi. Bu durumu İbn Şübrüme'ye sorduğumda: "(ariye çalıştırılır, ancak satılmaz" karşılığını verdi.

15058- Mutarrif bildiriyor: Şa'b7, bir cariye rehin bırakan ve onunla ilişkiye giren kişi hakkında: "Bu, mekruh görülürdü" dedi.

Süfyan der ki: "Biz de bu konuda: "Efendisinden hamile kalırsa (malda olduğu gibi) onu tüketmiş sayarız" diyoruz.

15059- Şa'bi der ki: "Eğer cariye doğum yaparsa çocuk da rehindendir.

Bu, rehinin çoğalması anlamına gelir."

Rehin Alan ve Rehin Bırakan Kişilerin, Rehinin Telef Olması veya Sağlam Kalması Halinde ihtilafa Düşmeleri

15060- Hasan(-i BasrI) der ki: "Rehin bırakan ve rehin alan ihtilafa düştüğünde, rehin bırakanın sözüne itibar edilir."

15061- ibrahım(-i NehaI) der ki: Eğer rehin alan ve rehin bırakan kişi ihtilafa düşüp rehin bırakan: "Ben sana onu bir dirhem karşılığında rehin bıraktım" derse ve rehin alan: "Ben bunu bin dirhem karşılığında rehin aldım" derse burada söz, rehin bırakan kişinindir. Çünkü rehin alan fazla olanı iddia etmektedir. Eğer rehin helak olacak olursa o zaman rehin alanın sözü geçerli sayılır veya rehin bırakan kişi rehin bıraktığı şeyin değeri hakkında delil getirir." süfyan der ki: "Arkadaşlarımız da böyle demektedir."

15062- İbn Şübrüme der ki: "(Rehin bırakan ve rehin alan ihtilafa düştüğünde) rehin bırakanın sözüne itibar edilir."

15063- İbn Sirin, Tavus ve Katade derler ki: "Rehin bırakan ve elinde rehin bulunan kişi ihtilafa düşerlerse, ı ancak rehnin değerine ulaşırsa veya diğeri delil getirirse o başka."

15064- Ma'mer bildiriyor: Zühri ve İbn Şübrüme, kişinin bir şeyi rehin bırakıp: "Bu, senin yanında emanettir" demesi ve rehin alanın: "Hayır, bu rehindir" demesi hakkında: "Rehin alan rehin olduğuna dair delil getirmediği takdirde bırakılan şeyemanet olarak sayılır" dediler.

15065- Abdurrezzak der ki: Sevri, kişinin rehin olarak bir giysi verip karşılığında dirhemler alması, giysiyi rehin alan kişinin giysi sahibine: "Bana bu giysiyi ödünç olarak ver de giyeyim" demesi ve verilen giysinin telef olması hakkında: "Böylesi bir durumda giysiye gelecek zarar, rehin bırakan kişinin malından sayılır" dedi.

Rehin Alan Kişiye Rehinden Neler Helaldır?

15066- Ebu Salih bildiriyor: Ebu Hureyre: "Rehin bırakılan hayvana binilir (sağmal ise) sağılır ve yemlenir" dedi. A'meş ise: "Bunu ibrahım'e zikrettiğimde ne şekilde olursa olsun rehinden faydalanmayı mekruh gördü.

Tahric: Ebu Avane ve Ebu Muaviye A'meş kanalıyla bu isnadla merfu olarak ve farklı kanallarla Beyhaki (6/38) rivayet ettiler.

15067- Şa’bi hadisi Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) dayandırarak rehin konusunda: "Natakası mukabilinde rehin olan sağmal hayvanın sütü sağılabilir ve binek hayvanının sırtma binilebilir" dedi.

Tahric: Buhari, "Zekeriya-Ebu Hureyre" kanalıyla merfu olarak aynı mana ile rivayet etti.

15068- ibrahim(-i Nehai) ve Şa'bi, ne şekilde olursa olsun rehinden faydalanmayı mekruh görürlerdi.

Tahric: Beyhaki (6/39), Şa'bi kanalıyla bu isnadla rivayet etti.

15069- ibrahim bildiriyor: (Kadı) Şureyh'e: "Faizli içecek nedir?" diye sorulduğunda: "Kişinin bir sığırı rehin olarak alması ve onun sütünü içmesidir" karşılığını verdi.

Tahric: Beyhaki (6/39) bu isnadla rivayet etti.

15070- ibrahim(-i Nehai): "Ebü Hureyre'nin hadislerinden sadece şu, şu ve ''Rehin alınan hayvan binilir (sağmal ise) sağılın'' görüşüne katıldılar" dedi.

15071- İbn Sirin der ki: Bir kişi İbn Mes'üd'a gelip: "Bir kişi bana rehin olarak bir at bıraktı. Ben de ona bindim" deyince, İbn Mes'ud: "Ona bindiğin faizdir" karşılığını verdi.

Tahric: Farklı kanallarla Beyhaki (6/39) rivayet etti.

15072- Tavus bildiriyor: Muaz b. Cebel'in kitabında şöyle yazılıydı: "Allah Resülü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hac ettiği zamandan beri kim bir tarlayı rehin olarak alırsa onun meyvelerini rehin sahibine sayardı."

Tahric: Beyhaki: (6/39), Mutarrif b. Mazen kanalıyla Ma'mer'den başka bir lafızla rivayet etti.

15073- Zekeriyya bildiriyor: Şa'bi'ye, bir cariye rehin alıp da ondan çocuğunu emziren kişinin durumu sorulunca: "Cariyenin sahibine süt emzirme değerinde bir bedel ödenir" karşılığını verdi.

Tahric: Beyhaki: (6/39) bu isnadla rivayet etti.

15074- Ma'mer bildiriyor: "Katade, mushafın rehin olarak verilmesini mekruh görürdü. Ancak verilmesi halinde okunmasında bir sakınca yoktur."

Rehinin Bozulma Endişesi Varsa Kadı Kararı ile Satılabilir mi?

Veya Bir Kısmı Sahibine iade Edilir mi?

15075- İbn Sirin: "Kişinin yanına bulunan rehin bir mal, ancak kadı kararıyla satılabilir" dedi.

15076- Halid el-Hazza bildiriyor: Muhammed b. Sirin beni kadı olan iyas b. Muaviye'nin yanına gönderdi ve bana şöyle dedi: "Ona, yanımda rehin olarak eğrilmemiş yün bulunduğunu, bozulmasından korktuğumu ve satmam için bana izin vermesini söyle" dedi. iyas b. Muaviye de bu konuda ona izin verdi.

15077- Abdurrezzak bildirir: Sevri: "Kadı, bozulma korkusu olan bir rehnin satılmasına izin verir" dedi. Süfyan: "Eğer sahibi izin verirse rehin almış olan kişi onu satabilir. Aksi takdirde onu ancak kadı satabilir. Rehini adil kişilerin satması caizdir" dedi.

15078- Cabir (el-Cu'fi) bildiriyor: Amir(-i Şa'bi), kişinin bir rehin alıp onu adil birinde bırakması hakkında: "Artık bu, adil kişinin görüşüne kalmış bir şeydir. Dilerse onu adil bir şekilde satar, dilerse satmaz" dedi.

15079- Amir bildiriyor: (Kadı) Şureyh rehin alan kişiye: "Sen daha iyi bilirsin, (bozulması korkusuyla) satılmasının uygun olduğunu düşünüyorsan sat" derdi.

15080- Sevri der ki: Kişi sana on dirhem karşılığında rehin olarak iki giysi bırakırsa ve sonradan beş dirhemle gelip: "Giysinin birini bana ver" derse bütün borcu alana kadar kabul etme. Çünkü rehin olarak bırakılan şey bütün borca karşı bırakılmıştır.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

(Emek Sahibi) Mudaribin Harcaması ve Zararı