musannef Abdurrezzak |
Zekat |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Yetim'in Malı Ve Köle
İçin Zekat
Yetim Malının Zekatının
Verilmesi ve Ticarette Kullanılması
6980- İbn Cüreyc der ki:
Ata (b. Ebi Rebah)'a: "Para (dinar ve dirhem) cinsinden olan yetim malında
zekat var mı?" diye sorulunca bu soruya şaşırdı ve: "Neden olmasın
ki? Evet, yetimin parasında, ekininde, sürüsünde ve diğer mallarında zekat
vardır" dedi.
6981- Ebu'z-Zübeyr
bildiriyor: Yetim malını gözetiminde bulunduran kişi hakkında Cabir b.
Abdillah'ın: "Malın zekatını kendisi verir" dediğini işittim.
Tahric: İbn Ebi Şeybe
(4/25), Eş'as kanalıyla Ebu'z-Zübeyr'den rivayet etti.
6982- Yusuf b. Mahek'in
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem); "Yetim malını
ticarette kullanın ki zekat onu bitirmesin" buyurmuştur.
Tahric: Beyhaki (4/107),
Abdulmecid kanalıyla İbn Cüreyc'den rivayet etti. Aynı raviden Şafiı, Müsned'inde
(s. 92) rivayet etti. Sahih isnadlı Hz. Ömer'in aynı manadaki sözünü Beyhakı
(4/107) tahrk etmiştir.
6983- Yahya b. Said der
ki: Kasım b. Muhammed'in: "Hz. Aişe mallarımızı (paramızı) deniz
ticaretinde kullanırdı. Mallarımızın zekatını da verirdi" dediğini
işittim.
6984- Kasım b. Muhammed
der ki: "Hz. Aişe'nin gözetiminde olan yetimlerdik. Mallarımızın da
zekatını verirdi. Sonra bu malları ticarette kullanılmak üzere birilerine borç
usulü verdi ki mallarımıza bereket geldi."
6985- Kasım der ki:
"Hz. Aişe'nin gözetiminde olan yetimlerdik. Mallarımızın da zekatını
kendisi verirdi."
Tahric: Yakın metinle
Malik, Abdurrahman b. el-Kasım kanalıyla babası Kasım'dan ve aynı yolla Beyhakı
(4/108) rivayet ettiler. Aynı raviden İbn Ebi Şeybe (3/116) ve yakın metinle
Ebu Said'den Darekutni (2/93) rivayet etti.
6986- Ubeydullah b. Ebi
Rafi' der ki: Hz. Ali bize ait bir tarlayı seksen bine sattı. Daha sonra
parasını almak istediğimizde eksik olduğunu gördük. Hz. Ali: "Paranın
zekatını veriyordum" dedi. Zira o zaman onun gözetiminde olan yetimlerdik.
Tahric: Farklı
kanallardan Beyhakı (4/107) rivayet etti.
6987- İbn Sirın
bildiriyor: Ömer b. el-Hattab bir yetimin malının zekatını veriyordu. Bir ara
Osman b. Ebi'I-As'a: "Yanımda yetim malı var ve zekat onu bitirecek gibi.
Tanıdığınız tüccar var mı bu malı kullanmak üzere ona vereyim?" dedi ve
ona onbin (dirhem) verdi. Osman'ın da bir kölesi vardı. Osman, Ömer'in verdiği
parayı alıp gitti. Aradan bir yıl geçince Ömer'in yanına geldi. Ömer ona:
"Yetimin malı ne oldu?" diye sorunca, Osman:
"Yanımda
getirdim" dedi. Ömer: "Malın bir kazancı oldu mu?" diye sorunca,
Osman: "Evet, oldu. Yüzbine (dirheme) ulaştı" dedi. Ömer: "Nasıl
yaptın?" diye sorunca, Osman: "Verdiğin parayı tüccarlara verdim ve yetimin
senin himayende olduğunu onlara söyledim" karşılığını verdi. Bunun üzerine
Ömer: "Bize pis bir malı yedirmemek içimizden en fazla sana yakışırdıl
Anaparamızı geri ver, kazancına da ihtiyacımız yok!" dedi.
6988- Humeyd b. Hilal bildiriyor:
Ömer b. el-Hattab, Osman b. Ebi'lAs'a: "Yanımızda yetim malları (paraları)
var ve zekatın onları bitirmesinden korkuyoruz. Bu malları alıp ticarette
kullan" dedi. Osman bu malları aldı ve ticarette kullanıp seksenbin
(dirhem) kazanç elde etti. Bu durumu gören Ömer şöyle dedi: "Ticaretinizde
elinize güzelinden bir inci tanesi geçtiği zaman: ''Bunu müminlerin emirine
ayıralım!'' diyordunuz değil mi? Bize sadece anaparamızı geri verin."
Tahric: Beyhaki (4/107),
Şu'be kanalıyla Humeyd b. Hilal'den rivayet etti.
6989- Ömer b. el-Hattab:
"Gözetiminizde bulunan yetimlerin mallarını ticarette kullanın ve
zekatlarını da verin" demiştir.
6990- Ömer b. el-Hattab:
"Zekat onları yiyip bitirmeden önce gözetiminizde bulunan yetimlerin
mallarını ticarette işletin" demiştir.
Tahric: Farklı
kanallardan yakın metinle İbn Ebi Şeybe (4/25) ile Beyhaki (4/107) rivayet
ettiler.
6991- Zühri'nin
bildirdiğine göre Hz. Ömer gözetiminde bulunan yetim mallarının zekatını
verirdi.
6992- Nafi’nin bildirdiğine
göre İbn Ömer gözetiminde bulunan yetim mallarının zekatını verirdi.
Tahric: İbn Ebi Şeybe,
Leys kanalıyla Nafi'den ve Beyhakı, Eyyub kanalıyla Nafi'den rivayet ettiler.
6993- İbn Tavus'un,
babasından (Tavus'tan) bildirdiğine göre Hz. Ömer:
"Gözetiminizde olan
yetimlerin mallarını işletin" demiştir.
6994- Ma'mer bildiriyor:
işiten birinin bildirdiğine göre yetimlerin malları konusunda Hasan( -I BasrI):
"Küçük olan yetimin nasıl namaz üzerine farz değilse zekat vermesi de
gerekmez" demiştir.
Tahric: Benzerini İbn
Ebi Şeybe (4/25), Hişam kanalıyla Hasan'dan kısa metinle rivayet etti.
6995- YOnus bildiriyor:
Hasan(-ı Basri)'ye yetim malının zekatı konusunu sorduğumda: "Benim de
yanımda yetim olan kardeşimin oğlunun malı (parası) bulunuyor ve zekatını
vermiyorum" dedi.
Tahric: İbn Ebi Şeybe
(4/25), Veki' kanalıyla Sevri' den rivayet etti.
6996- Şa'bi ile
Mansur'un bildirdiğine göre ibrahım(-i NehaI): "Yetim malında zekat
yoktur" demiştir.
Tahric: İbn Ebi Şeybe
rivayet etti.
6997- Mücahid
bildiriyor: İbn Mes'ud'a yetimlerin malları konusu sorulunca: "Büluğ
çağına erdikleri zaman mallarında verilmesi gereken zekat miktarını kendilerine
bildirin. Artık dilerlerse bu miktarı verir, dilerlerse vermezler" dedi.
Tahric: İbn Ebi Şeybe
(4/25), İbn İdris kanalıyla Leys'ten ve Beyhaki (4/108), Abdullah b.
6998- Salim bildiriyor:
"ibn Ömer'in yanında yetim malı bulunduğu zaman telef olmasından korumak
için birine ödünç olarak verirdi. Ayrıca bu malların zekatını da verirdi."
6999- Nafi’, İbn
Ömer'den aynısını: "Her yıl bu malların zekatını da çıkarıp verirdi"
ifadesiyle zikreder.
Tahric: Ancak ıbn Ebi
Şeybe (4/25), ıbn Uyeyne kanalıyla Amr'dan, Abdurrahman b. es-Saib'in: "İbn
Ömer'in yanında yetim malı vardı ve zekatını vermemek için bu malı selef akdi
ile ticarette kullanırdı" dediğini rivayet eder.
Yetim Malına Veli Olan
Kişinin Bu Maldaki Tasarrufu
7000- Ma'mer der ki:
Zühri'ye yetim malıyla ne yapılacağı konusu sorulunca şu karşılığı verdi:
"Öncekilerden kimisi böylesi bir malı telef olmaktan korumak için
başkasına ödünç verirdi. Kimileri de: "Bu benim yanımda emanet gibidir ve
sahibine teslim edinceye kadar kimseye vermem" derdi. Kimisi de kendisi bu
malı ödünç alırdı. Tabi ki bunların hepsi de niyete göre değişiyor."
Bişr kanalıyla Leys'ten
rivayet ettiler.
7001- Nafi’ bildiriyor:
"ibn Ömer'in yanında yetim malı bulunduğu zaman telef olmasından korumak
için birine ödünç olarak verirdi. Ayrıca her yıl bu malların zekatını da
verirdi."
Normal Köle ile
Mükatabeli Kölenin Zekat Vermesi
7002- Ata (b. Ebi
Rebah): "Kölenin veya cariyenin veya anlaşmalı (mükatebeli) kölenin zekat
vermesi gerekmez. Bize bildirilene göre kölelerin divana kayıtları yapılmaz ve
onlardan zekat alınmazdı" dedi.
7003- Ata b. Ebi Rebah
der ki: "Borcun zekatı yoktur. Normal kölenin, anlaşmalı kölenin ve borçla
alınan malın da zekatı yoktur."
7004- Ebu'z-Zübeyr
bildiriyor: Cabir b. Abdillah'ın: "Azat edilene kadar normal köle ile anlaşmalı
kölenin zekat vermesi gerekmez" dediğini işittim.
Tahric: İbn Ebi Şeybe
(4/30), Muhammed b. Bekr kanalıyla İbn Cüreyc'den rivayet etti.
7005- Zühri der ki:
"Kölenin sahip olduğu mal için zekat vermesi gerekmez. Efendinin de
kölesinin malı için zekat vermesi gerekmez." Ma'mer der ki: Ömer b.
Abdilazız de: "Anlaşmalı köleden zekat alınmaz" şeklinde bir yazı
yazmıştır.
Tahric: İbn Ebi Şeybe
(4/30), "Abbad b. el-Avvam-Ömer b. Abdilazız" kanalıyla rivayet etti.
7006- Katade der ki:
"Kölenin, sahip olduğu mal için zekat vermesi gerekmez."
Tahric: Aynısını İbn Ebi
Şeybe (4/31), Katade kanalıyla İbnu'l-Müseyyeb' den rivayet etti.
7007- Halid el-Hazza der
ki: İbn Ömer'e kölenin malının zekatını sorduğumda: "Köle Müslüman değil
mi ki?" karşılığını verdi. Ona: "Tabi ki Müslüman" dediğimde de:
"Her ikiyüz dirhem için zekat olarak beş dirhem vermesi gerekir. Daha
fazla dirhemi varsa da buna göre hesabı yapılır" dedi.
Tahric: İbn Ebi Şeybe
(4/31), "Ebu Usame-İbn Sirin" kanalıyla rivayet etti.
7008- İbn Huceyr'in
bildirdiğine göre Tavus: "Kölenin malı için zekat vermesi gerekir"
derdi.
7009- İbn Ömer der ki:
"Anlaşmalı kölenin malında zekat yoktur."
Tahric: İbn Ebi Şeybe
(4/30), Veki' kanalıyla Abdullah b. Ömer'den rivayet etti.
7010- Amr b. Meymün,
babasından bildirir: "Annem henüz anlaşmalı köle iken sahip olduğu
sığırlarla Mesrük'a uğradı. Mesrük zekat olarak ondan bir şeyalmadı. Mesrük o
sırada Silsile'de oturuyordu.''
Tahric: Farklı bir
kanaldan İbn Ebi Şeybe (4/30) rivayet etti.
7011- Ebü Cehm
bildiriyor: Henüz anlaşmalı köle olduğum zamanlarda Said b. Cübeyr'e zekat
verip vermeyeceğimi sorduğumda: "Hayır, vermen gerekmez" dedi.
Tahric: İbn Ebi Şeybe
(4/30), Abdurrahim kanalıyla Abs oğullarının azatlısı Subayh Ebu'l-Cehm'den
farklı bir lafızla rivayet etti.
7012- İbn Cüreyc der ki:
Kölemin malının zekatı konusunda Ata (b. Ebi Rebah)'a başvurdum ve:
"Kölemin paradan oluşan malı yanımda bulunuyor. Bu kölenin kimseye borcu
yok, ticaretle uğraşmıyor ve insanların arasına da karışmıyor" dedim. Ata:
"Kimseye borcu olmadığını biliyor musun? Yine de zekat vermesi gerekmez.
Kölelerin divana kayıtlarının yapılmayacağı ve kendilerinden zekat alınmayacağı
söylenirdi" karşılığını verdi. Ona: "Malının zekatı mı?" diye
sorduğumda: "Evet!" dedi.
Kölenin Zekat Vermemesi
7013- Ata (b. Ebi Rebah)
der ki: "Efendisinin izni olmadan kölenin kendi malından zekat
alınmaz."
7014- Said b.
el-Müseyyeb: "Efendisinin izni olmadan köleden zekat alınmaz"
demiştir.
Tahric: Yakın anlamıyla
İbn Ebi Şeybe (4/33), Ubeyd b. Süleyman kanalıyla bnu'lMüseyyeb'den rivayet
etti.
7015- Abdullah b. Ömer
der ki: "Efendisinin izni olmadan köle kendi malından kimseye bir şey
veremez, köle azat edemez ve sadaka veremez. Ancak uygun ölçüde bu maldan
yiyebilir ve çocukları ile hanımını giydirebilir. "
7016- Nafi'nin
bildirdiğine göre İbn Ömer: "Kölenin, efendisinin malından uygun ölçülerde
yemesi, giyinmesi ve infakta bulunması dışında bir tasarrufta bulunması helal
değildir" derdi.
7017- Cabir b. Abdillah:
"Efendisinin izni olmadan köle malının zekatını veremez" demiştir.
7018- Abdullah b.
Ebi'l-Hüzeyl der ki: Abdullah b. Abbas'ın yanındayken adamın biri geldi ve:
"Ben bir köleyim. Bazen benimle karşılaşanlar içmek için süt istiyorlar.
Onlara süt verebilir miyim?" diye sordu. İbn Abbas:
"Hayır!" dedi.
Adam: "susuzluktan öleceğinden endişe etsem?" diye sorunca, İbn
Abbas: "Kendisini senden başkasına ulaştıracak kadar içirebilirsin. Ancak
içirdiğin miktarı da efendilerine haber vermelisin" dedi.
7019- isa b. Ebi Azze
der ki: Amir eş-Şa’bi'ye kölenin zekat vermesinin gerekip gerekmediğini
sorduğumda: "Hayır, vermez. Şahitliği de kabul
edilmez" dedi.
Tahric: İbn Ebi Şeybe
(4/32), Abdula'la kanalıyla Ma'mer'den rivayet etti.
7020- Zühri der ki:
"Köle kendi malında dilediği gibi tasarruf ta bulunur."
7021- İbn Ebi zi'b der
ki: Dirhem'in bana bildirdiğine göre kendisi efendilerinden yana Ebu Hureyre'ye
şikayette bulunmuş ve malından zekat verip veremeyeceğini sormuştu. Ebu Hureyre
de ona: "Malından ancak uygun ölçüde yemen ve bir yoksulun eline yiyecek
bir şey vermen helal olur" karşılığını vermiştir.
Tahric: İbn Ebi Şeybe
(4/33), Veki' kanalıyla İbn Ebi Zi'b' den rivayet etti.
7022- Davud b. Kays der
ki: Salim b. Abdillah'a kölenin zekat verip veremeyeceği konusunu sorduğumda:
"Elinden geldiği kadar hayırda bulunsun" dedi. Abdulvehhab da İbn Ebi
Zi'b'den aynısını zikreder.
Tahric: İbn Ebi Şeybe (4/32),
Veki' kanalıyla Davud b. Kays'tan rivayet etti.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
Malın Zekatının
Olması için Üzerinden Bir Yıl Geçmesi