musannef

Abdurrezzak

Zekat

 

ANA SAYFA      Kur’an      Hadis      Sözlük      Biyografi

 

Yetim'in Malı Ve Köle İçin Zekat

 

Yetim Malının Zekatının Verilmesi ve Ticarette Kullanılması

 

6980- İbn Cüreyc der ki: Ata (b. Ebi Rebah)'a: "Para (dinar ve dirhem) cinsinden olan yetim malında zekat var mı?" diye sorulunca bu soruya şaşırdı ve: "Neden olmasın ki? Evet, yetimin parasında, ekininde, sürüsünde ve diğer mallarında zekat vardır" dedi.

 

 

 

6981- Ebu'z-Zübeyr bildiriyor: Yetim malını gözetiminde bulunduran kişi hakkında Cabir b. Abdillah'ın: "Malın zekatını kendisi verir" dediğini işittim.

 

Tahric: İbn Ebi Şeybe (4/25), Eş'as kanalıyla Ebu'z-Zübeyr'den rivayet etti.

 

 

 

6982- Yusuf b. Mahek'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem); "Yetim malını ticarette kullanın ki zekat onu bitirmesin" buyurmuştur.

 

Tahric: Beyhaki (4/107), Abdulmecid kanalıyla İbn Cüreyc'den rivayet etti. Aynı raviden Şafiı, Müsned'inde (s. 92) rivayet etti. Sahih isnadlı Hz. Ömer'in aynı manadaki sözünü Beyhakı (4/107) tahrk etmiştir.

 

 

 

6983- Yahya b. Said der ki: Kasım b. Muhammed'in: "Hz. Aişe mallarımızı (paramızı) deniz ticaretinde kullanırdı. Mallarımızın zekatını da verirdi" dediğini işittim.

 

 

 

6984- Kasım b. Muhammed der ki: "Hz. Aişe'nin gözetiminde olan yetimlerdik. Mallarımızın da zekatını verirdi. Sonra bu malları ticarette kullanılmak üzere birilerine borç usulü verdi ki mallarımıza bereket geldi."

 

 

 

6985- Kasım der ki: "Hz. Aişe'nin gözetiminde olan yetimlerdik. Mallarımızın da zekatını kendisi verirdi."

 

Tahric: Yakın metinle Malik, Abdurrahman b. el-Kasım kanalıyla babası Kasım'dan ve aynı yolla Beyhakı (4/108) rivayet ettiler. Aynı raviden İbn Ebi Şeybe (3/116) ve yakın metinle Ebu Said'den Darekutni (2/93) rivayet etti.

 

 

 

6986- Ubeydullah b. Ebi Rafi' der ki: Hz. Ali bize ait bir tarlayı seksen bine sattı. Daha sonra parasını almak istediğimizde eksik olduğunu gördük. Hz. Ali: "Paranın zekatını veriyordum" dedi. Zira o zaman onun gözetiminde olan yetimlerdik.

 

Tahric: Farklı kanallardan Beyhakı (4/107) rivayet etti.

 

 

 

6987- İbn Sirın bildiriyor: Ömer b. el-Hattab bir yetimin malının zekatını veriyordu. Bir ara Osman b. Ebi'I-As'a: "Yanımda yetim malı var ve zekat onu bitirecek gibi. Tanıdığınız tüccar var mı bu malı kullanmak üzere ona vereyim?" dedi ve ona onbin (dirhem) verdi. Osman'ın da bir kölesi vardı. Osman, Ömer'in verdiği parayı alıp gitti. Aradan bir yıl geçince Ömer'in yanına geldi. Ömer ona: "Yetimin malı ne oldu?" diye sorunca, Osman:

"Yanımda getirdim" dedi. Ömer: "Malın bir kazancı oldu mu?" diye sorunca, Osman: "Evet, oldu. Yüzbine (dirheme) ulaştı" dedi. Ömer: "Nasıl yaptın?" diye sorunca, Osman: "Verdiğin parayı tüccarlara verdim ve yetimin senin himayende olduğunu onlara söyledim" karşılığını verdi. Bunun üzerine Ömer: "Bize pis bir malı yedirmemek içimizden en fazla sana yakışırdıl Anaparamızı geri ver, kazancına da ihtiyacımız yok!" dedi.

 

 

 

6988- Humeyd b. Hilal bildiriyor: Ömer b. el-Hattab, Osman b. Ebi'lAs'a: "Yanımızda yetim malları (paraları) var ve zekatın onları bitirmesinden korkuyoruz. Bu malları alıp ticarette kullan" dedi. Osman bu malları aldı ve ticarette kullanıp seksenbin (dirhem) kazanç elde etti. Bu durumu gören Ömer şöyle dedi: "Ticaretinizde elinize güzelinden bir inci tanesi geçtiği zaman: ''Bunu müminlerin emirine ayıralım!'' diyordunuz değil mi? Bize sadece anaparamızı geri verin."

 

Tahric: Beyhaki (4/107), Şu'be kanalıyla Humeyd b. Hilal'den rivayet etti.

 

 

 

6989- Ömer b. el-Hattab: "Gözetiminizde bulunan yetimlerin mallarını ticarette kullanın ve zekatlarını da verin" demiştir.

 

 

 

6990- Ömer b. el-Hattab: "Zekat onları yiyip bitirmeden önce gözetiminizde bulunan yetimlerin mallarını ticarette işletin" demiştir.

 

Tahric: Farklı kanallardan yakın metinle İbn Ebi Şeybe (4/25) ile Beyhaki (4/107) rivayet ettiler.

 

 

 

6991- Zühri'nin bildirdiğine göre Hz. Ömer gözetiminde bulunan yetim mallarının zekatını verirdi.

 

 

 

6992- Nafi’nin bildirdiğine göre İbn Ömer gözetiminde bulunan yetim mallarının zekatını verirdi. 

 

Tahric: İbn Ebi Şeybe, Leys kanalıyla Nafi'den ve Beyhakı, Eyyub kanalıyla Nafi'den rivayet ettiler.

 

 

 

6993- İbn Tavus'un, babasından (Tavus'tan) bildirdiğine göre Hz. Ömer:

"Gözetiminizde olan yetimlerin mallarını işletin" demiştir.

 

 

 

6994- Ma'mer bildiriyor: işiten birinin bildirdiğine göre yetimlerin malları konusunda Hasan( -I BasrI): "Küçük olan yetimin nasıl namaz üzerine farz değilse zekat vermesi de gerekmez" demiştir.

 

Tahric: Benzerini İbn Ebi Şeybe (4/25), Hişam kanalıyla Hasan'dan kısa metinle rivayet etti.

 

 

 

6995- YOnus bildiriyor: Hasan(-ı Basri)'ye yetim malının zekatı konusunu sorduğumda: "Benim de yanımda yetim olan kardeşimin oğlunun malı (parası) bulunuyor ve zekatını vermiyorum" dedi. 

 

Tahric: İbn Ebi Şeybe (4/25), Veki' kanalıyla Sevri' den rivayet etti.

 

 

 

6996- Şa'bi ile Mansur'un bildirdiğine göre ibrahım(-i NehaI): "Yetim malında zekat yoktur" demiştir.

 

Tahric: İbn Ebi Şeybe rivayet etti.

 

 

 

6997- Mücahid bildiriyor: İbn Mes'ud'a yetimlerin malları konusu sorulunca: "Büluğ çağına erdikleri zaman mallarında verilmesi gereken zekat miktarını kendilerine bildirin. Artık dilerlerse bu miktarı verir, dilerlerse vermezler" dedi.

 

Tahric: İbn Ebi Şeybe (4/25), İbn İdris kanalıyla Leys'ten ve Beyhaki (4/108), Abdullah b.

 

 

 

6998- Salim bildiriyor: "ibn Ömer'in yanında yetim malı bulunduğu zaman telef olmasından korumak için birine ödünç olarak verirdi. Ayrıca bu malların zekatını da verirdi."

 

 

 

6999- Nafi’, İbn Ömer'den aynısını: "Her yıl bu malların zekatını da çıkarıp verirdi" ifadesiyle zikreder. 

 

Tahric: Ancak ıbn Ebi Şeybe (4/25), ıbn Uyeyne kanalıyla Amr'dan, Abdurrahman b. es-Saib'in: "İbn Ömer'in yanında yetim malı vardı ve zekatını vermemek için bu malı selef akdi ile ticarette kullanırdı" dediğini rivayet eder.

 

 

 

Yetim Malına Veli Olan Kişinin Bu Maldaki Tasarrufu

 

7000- Ma'mer der ki: Zühri'ye yetim malıyla ne yapılacağı konusu sorulunca şu karşılığı verdi: "Öncekilerden kimisi böylesi bir malı telef olmaktan korumak için başkasına ödünç verirdi. Kimileri de: "Bu benim yanımda emanet gibidir ve sahibine teslim edinceye kadar kimseye vermem" derdi. Kimisi de kendisi bu malı ödünç alırdı. Tabi ki bunların hepsi de niyete göre değişiyor."

Bişr kanalıyla Leys'ten rivayet ettiler.

 

 

 

7001- Nafi’ bildiriyor: "ibn Ömer'in yanında yetim malı bulunduğu zaman telef olmasından korumak için birine ödünç olarak verirdi. Ayrıca her yıl bu malların zekatını da verirdi."

 

 

 

Normal Köle ile Mükatabeli Kölenin Zekat Vermesi

 

7002- Ata (b. Ebi Rebah): "Kölenin veya cariyenin veya anlaşmalı (mükatebeli) kölenin zekat vermesi gerekmez. Bize bildirilene göre kölelerin divana kayıtları yapılmaz ve onlardan zekat alınmazdı" dedi.

 

 

 

7003- Ata b. Ebi Rebah der ki: "Borcun zekatı yoktur. Normal kölenin, anlaşmalı kölenin ve borçla alınan malın da zekatı yoktur."

 

 

 

7004- Ebu'z-Zübeyr bildiriyor: Cabir b. Abdillah'ın: "Azat edilene kadar normal köle ile anlaşmalı kölenin zekat vermesi gerekmez" dediğini işittim.

 

Tahric: İbn Ebi Şeybe (4/30), Muhammed b. Bekr kanalıyla İbn Cüreyc'den rivayet etti.

 

 

 

7005- Zühri der ki: "Kölenin sahip olduğu mal için zekat vermesi gerekmez. Efendinin de kölesinin malı için zekat vermesi gerekmez." Ma'mer der ki: Ömer b. Abdilazız de: "Anlaşmalı köleden zekat alınmaz" şeklinde bir yazı yazmıştır.

 

Tahric: İbn Ebi Şeybe (4/30), "Abbad b. el-Avvam-Ömer b. Abdilazız" kanalıyla rivayet etti.

 

 

 

7006- Katade der ki: "Kölenin, sahip olduğu mal için zekat vermesi gerekmez."

 

Tahric: Aynısını İbn Ebi Şeybe (4/31), Katade kanalıyla İbnu'l-Müseyyeb' den rivayet etti.

 

 

 

7007- Halid el-Hazza der ki: İbn Ömer'e kölenin malının zekatını sorduğumda: "Köle Müslüman değil mi ki?" karşılığını verdi. Ona: "Tabi ki Müslüman" dediğimde de: "Her ikiyüz dirhem için zekat olarak beş dirhem vermesi gerekir. Daha fazla dirhemi varsa da buna göre hesabı yapılır" dedi. 

 

Tahric: İbn Ebi Şeybe (4/31), "Ebu Usame-İbn Sirin" kanalıyla rivayet etti.

 

 

 

7008- İbn Huceyr'in bildirdiğine göre Tavus: "Kölenin malı için zekat vermesi gerekir" derdi.

 

 

 

7009- İbn Ömer der ki: "Anlaşmalı kölenin malında zekat yoktur."

 

Tahric: İbn Ebi Şeybe (4/30), Veki' kanalıyla Abdullah b. Ömer'den rivayet etti.

 

 

 

7010- Amr b. Meymün, babasından bildirir: "Annem henüz anlaşmalı köle iken sahip olduğu sığırlarla Mesrük'a uğradı. Mesrük zekat olarak ondan bir şeyalmadı. Mesrük o sırada Silsile'de oturuyordu.''

 

Tahric: Farklı bir kanaldan İbn Ebi Şeybe (4/30) rivayet etti.

 

 

 

7011- Ebü Cehm bildiriyor: Henüz anlaşmalı köle olduğum zamanlarda Said b. Cübeyr'e zekat verip vermeyeceğimi sorduğumda: "Hayır, vermen gerekmez" dedi. 

 

Tahric: İbn Ebi Şeybe (4/30), Abdurrahim kanalıyla Abs oğullarının azatlısı Subayh Ebu'l-Cehm'den farklı bir lafızla rivayet etti.

 

 

 

7012- İbn Cüreyc der ki: Kölemin malının zekatı konusunda Ata (b. Ebi Rebah)'a başvurdum ve: "Kölemin paradan oluşan malı yanımda bulunuyor. Bu kölenin kimseye borcu yok, ticaretle uğraşmıyor ve insanların arasına da karışmıyor" dedim. Ata: "Kimseye borcu olmadığını biliyor musun? Yine de zekat vermesi gerekmez. Kölelerin divana kayıtlarının yapılmayacağı ve kendilerinden zekat alınmayacağı söylenirdi" karşılığını verdi. Ona: "Malının zekatı mı?" diye sorduğumda: "Evet!" dedi.

 

 

 

Kölenin Zekat Vermemesi

 

7013- Ata (b. Ebi Rebah) der ki: "Efendisinin izni olmadan kölenin kendi malından zekat alınmaz."

 

 

 

7014- Said b. el-Müseyyeb: "Efendisinin izni olmadan köleden zekat alınmaz" demiştir.

 

Tahric: Yakın anlamıyla İbn Ebi Şeybe (4/33), Ubeyd b. Süleyman kanalıyla bnu'lMüseyyeb'den rivayet etti.

 

 

 

7015- Abdullah b. Ömer der ki: "Efendisinin izni olmadan köle kendi malından kimseye bir şey veremez, köle azat edemez ve sadaka veremez. Ancak uygun ölçüde bu maldan yiyebilir ve çocukları ile hanımını giydirebilir. "

 

 

 

7016- Nafi'nin bildirdiğine göre İbn Ömer: "Kölenin, efendisinin malından uygun ölçülerde yemesi, giyinmesi ve infakta bulunması dışında bir tasarrufta bulunması helal değildir" derdi.

 

 

 

7017- Cabir b. Abdillah: "Efendisinin izni olmadan köle malının zekatını veremez" demiştir.

 

 

 

7018- Abdullah b. Ebi'l-Hüzeyl der ki: Abdullah b. Abbas'ın yanındayken adamın biri geldi ve: "Ben bir köleyim. Bazen benimle karşılaşanlar içmek için süt istiyorlar. Onlara süt verebilir miyim?" diye sordu. İbn Abbas:

"Hayır!" dedi. Adam: "susuzluktan öleceğinden endişe etsem?" diye sorunca, İbn Abbas: "Kendisini senden başkasına ulaştıracak kadar içirebilirsin. Ancak içirdiğin miktarı da efendilerine haber vermelisin" dedi.

 

 

 

7019- isa b. Ebi Azze der ki: Amir eş-Şa’bi'ye kölenin zekat vermesinin gerekip gerekmediğini sorduğumda: "Hayır, vermez. Şahitliği de kabul

edilmez" dedi.

 

Tahric: İbn Ebi Şeybe (4/32), Abdula'la kanalıyla Ma'mer'den rivayet etti.

 

 

 

7020- Zühri der ki: "Köle kendi malında dilediği gibi tasarruf ta bulunur."

 

 

 

7021- İbn Ebi zi'b der ki: Dirhem'in bana bildirdiğine göre kendisi efendilerinden yana Ebu Hureyre'ye şikayette bulunmuş ve malından zekat verip veremeyeceğini sormuştu. Ebu Hureyre de ona: "Malından ancak uygun ölçüde yemen ve bir yoksulun eline yiyecek bir şey vermen helal olur" karşılığını vermiştir. 

 

Tahric: İbn Ebi Şeybe (4/33), Veki' kanalıyla İbn Ebi Zi'b' den rivayet etti.

 

 

 

7022- Davud b. Kays der ki: Salim b. Abdillah'a kölenin zekat verip veremeyeceği konusunu sorduğumda: "Elinden geldiği kadar hayırda bulunsun" dedi. Abdulvehhab da İbn Ebi Zi'b'den aynısını zikreder.

 

Tahric: İbn Ebi Şeybe (4/32), Veki' kanalıyla Davud b. Kays'tan rivayet etti.

 

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

 

Malın Zekatının Olması için Üzerinden Bir Yıl Geçmesi