|
musannef Abdurrezzak |
Cuma Namazı |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Hutbe Sırasında Cemaat Oturur, Susar, Başka Şeyle
İlgilenmez!
İmam Geldiği Zaman
insanların Oturması
5351- ibnu'I-Müseyyeb
der ki: "imamın gelmesi namazı, hutbeye başlaması da (cemaat için)
konuşmayı bitirir."
Tahric: İbn Ebi Şeybe
(s. 338, 346), İbn Uleyye kanalıyla Ma'mer'den bu isnadla rivayet etti.
5352- Sa'lebe b. Ebi
Malik el-Kurazi der ki: "Hz. Ömer gelip minbere oturduğu zaman müezzin
ezan okurdu. Biz de bu sırada konuşurduk. Müezzin ezanı bitirdiği zaman da
konuşmayı keserdik.''
Tahric: Değişik bir
lafızla İbn Ebi Şeybe (s. 338, 346), "Abbad b. el-Avvam-Sa'lebe b. Ebi
Malik el-Kurazı" kanalıyla rivayet etmiştir.
5353- Ma'mer der ki:
Zühri'ye, imamın minberden inme ve namaz arasındaki vakitte cemaatin konuşması
hakkında sorunca: "Bunda bir sorun yoktur" dedi. Yanındaki bir kişi
bunu kabul etmeyince, Zühri: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hutbeden
inerken kendisiyle konuşulurdu" dedi.
Tahric: Zühri'den EbU
Davud, Merasil'de (63) rivayet etti.
5354- İbn Cüreyc der ki:
"imamın minberden inme ve namaz arasındaki vakitte Ata (b. Ebi Rebah)'ın
konuştuğunu gördüm."
Tahric: İbn Ebi
Şeybe'nin (s. 347), Huşeym ve Haccac kanalıyla bildirdiğine göre Ata, hutbe
başlayana kadar ve hutbe bittikten sonra namaza başlayana kadar konuşmakta bir
sakınca görmezdi.
5355- ibrahım(-i NehaI)
der ki: Alkame'ye: "Cuma günü konuşmak ne zaman mekruhtur?" diye
sorduğumda: "imam hutbe verirken" veya: "imam minbere çıktığı
zamandır" dedi ve bu ikisi arasında şüpheye düştü. Bunun üzerine ona:
"Kişinin içinden okuması hakkında ne dersin?" diye sorduğumda:
"Belki bunun ona bir zararı yoktur" cevabını verdi.
Tahric: İbn Ebi Şeybe,
Cerir kanalıyla Mansur' dan yakın metinle bu isnadla rivayet etti.
5356- İbn Tavus'un
bildirdiğine göre babası (Tavus) imamın minberden inme ve namaz arasındaki
vakitte insanların konuşmasını yasaklardı.
ibrahım b. Meysere'nin
bana naklettiğine göre kendisi, imamın minberden inme ve namaz arasındaki
vakitte Tavus'u konuşturmuş ve Tavus ona cevap vermiştir.
Tahric: Yakın metinle
İbn Ebi Şeybe rivayet etti.
5357- İbn Uyeyne der ki:
"ibrahım b. Meysere'nin bildirdiğine göre Süleyman b. Abdilmelik Cuma günü
minberden indikten sonra Tavus kendilerini konuşturmuştur. ''
Tahric: İbn Ebi Şeybe
(2/126), İbn Uyeyne kanalıyla rivayet etti.
5358- Ubeydullah b.
Abdillah b. ukbe der ki: "ibn Abbas ve Said b. Zeyd Cuma günü imam minbere
çıktıktan sonra ve hutbeye başlanmadan önce birbiriyle konuşmuştur. ikisi de
minberin yanında, Hz. Ömer de minberde idi."
5359- Ma'mer'in
bildirdiğine göre Katade: "Cuma günü imam minberde iken ve müezzin ezan
okurken kişinin konuşmasında bir sakınca yoktur" demiştir. işiten bir
kişinin bana naklettiğine göre Hasan( -I BasrI): "Bu vakitte kişinin
susması müstehaptır" demiştir.
Tahric: Yakın metinle
İbn Ebi Şeybe (2/127) rivayet etti.
5360- İbn Cüreyc
bildiriyor: Ata (b. Ebi Rebah): "Cuma günü sen namaz kılıyorken imam
geldiğinde o oturmadan sen de oturma" dedi. Ona: "Ben kıyamda iken
imam gelir de oturmazsa ve imam daha yürür iken benim ayakta durmamda bir
sakınca var mıdır?" diye sorduğumda: "Hayır, yoktur" karşılığını
verdi.
5361- Ata (b. Ebi Rebah)
der ki: "imam minberde otururken ve müezzin ezan okurken konuşmakta bir
sakınca yoktur. Çünkü imam hutbeye başlamadan susmak vacip değildir. ''
Tahric: İbn Ebi Şeybe:
"İmam hutbeyi bitirdikten sonra namaza başlayana kadar kişinin
konuşmasında bir sakınca yoktur" ziyadesiyle başka bir kanaldan rivayet
etti.
5362- Zühri'nin
bildirdiğine göre Katade, Cuma günü imam hutbe verirken mescide giren iki kişi
hakkında: "Oturmadıkları müddetçe mescidde konuşabilirler" demiştir.
5363- Abdürrezzak başka
bir kanalla yukarıdakinin aynısını bildirir.
5364- Nafi' der ki:
"ibn Ömer Cuma günü namaz kılarken imamın Mescid'e gireceği zaman
geldiğinde, imam Mescid'e girmeden önce otururdu."
5365- Hz. Ali der ki:
"Cuma günü insanlar üç kısma ayrılır. Biri sakin, vakarlı ve sessiz bir
şekilde Cuma namazında bulunandır. Allah bu kişinin iki Cuma arasındaki - Ravi
der ki: Sanırım Ali: "Ve üç gün sonraki" lafzını da ekledi -
günahlarını bağışlar. Biri onda boş konuşarak hazır bulunandır ki, o namazdan
payı da o konuşmasıdır. Biri de imamın mescide gelmesinden sonra sünnet olmayan
bir namaz kılandır. Allah bu kişiye bu namazin sevabını dilerse verir, dilerse
de vermez."
Tahric: Ebu Davud,
Abdullah b. Amr kanalıyla mana olarak yakın metinle farklı bir lafızla merfu
olarak rivayet etti.
5366- Rabia b. Ebi
Abdirrahman der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Cuma günü minbere
çıktı ve cemaate: "Oturun!" buyurdu. Daha yolda olan ve mescide
girmemiş bulunan Ensar' dan bir kişi Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) bu buyruğunu işitince Ganm oğullarının avlusunda oturdu. Namaz için
kamet getirildiği zaman da içeri girdi. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem):
"Daha gitmedin
mi?" diye sorunca adam durumu izah etti. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) ona hayırlı şeyler söyledi. Söylendiğine göre bu kişi, Abdullah b.
Revahaidi.
Tahric: Cabir hadisinden
şahidini Ebü Davud (1091) rivayet etti.
5367- Eyyub der ki: Bana
bildirildiğine göre İbn Revaha yolda iken Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Oturun!" buyurduğunu işitti ve yolda oturdu. Hz. Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanına gelip: "Sana ne oluyor?" diye
sorunca İbn Revaha: "Senin: "Oturunı" buyurduğunu işittim ve
oturdum" cevabını verdi. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Allah itaatini arttırsın" buyurdu.
5368- Ata (b. Ebi Rebah)
der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hutbe verirken:
"Oturun'" buyurdu. Bunu işiten İbn Mes'ud Mescid'in içinde hemen
kapının yanında oturdu. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Ey Abdullah! içeri gir" buyurdu.
Tahric: Farklı
kanallarla İbn Ebi Şeybe (s, 341) rivayet etmiştir. 2 A' raf Sur, 204
Cuma Vaktinde Susmayı Gerektiren
Şey
5369- İbn Cüreyc der ki:
Ata (b. Ebi Rebah)'a: "Cuma vaktinde susmayı gerektiren şey nedir?"
diye sorduğumda Allah'ın: "Kur'an okunduğu zaman ona kulak verip dinleyin
ve susun'' buyruğudur" karşılığını verdi. Bunun namazda ve Cuma hutbesinde
de geçerli olduğunu söylediler. Ona: "Hutbeyi dinleyen kişinin Kur'an'ı
dinleyen kişi gibi susması gerekir mi?" diye sorduğumda: "Evet,
gerekir" cevabını verdi.
5370- İbn Cüreyc der ki:
Ata (b. Ebi Rebah)'a: "Hutbeyi dinlerken tesbıh ve tehlıl edebilir
miyim?" diye sorduğumda: "Hayır edemezsin. Ancak içinden olmak üzere
az bir şeyedebilirsin" karşılığını verdi. Ona: "imam Arefe günü veya
Ramazan bayramında hutbe verirken kişi hem hutbeyi dinleyip hem de Allah'ı
zikredebilir mi?" denildiğinde: "Hayır, bütün bunlar bayramdır
(Allah'ı zikirdir). imam Allah'ı zikretmekten başka bir şey konuşmazsa siz de
konuşmayın" dedi.
5371- İbn Cüreyc'in
bildirdiğine göre Ata (b. Ebi Rebah): "imam yağmur duası ettiği zaman siz
de dua edin. Çünkü o zaman bunu size o emretmektedir" demiştir.
5372- Katade bildiriyor:
Hz. Osman: "Hutbeyi işitmediği halde susan kişinin ecri, hutbeyi işitip de
susan kişinin ecri gibidir" dedi.
5373- Malik b. Ebi Amir
der ki: Osman b. Affan hutbesinde: "Hutbeyi dinleyip de onu anlayan kişi
azdır. imam hutbeye kalktığı zaman susun ve onu dinleyin. Hutbeyi işitmediği
halde susan kişinin ecri, hutbeyi işitip de susan kişinin ecri gibidir. Namaz
için kamet getirildiği zaman saflarınızı düzeltin. Omuzlarınız da birbirine
değsin. Safların düzgün olması, namazın tamamlayıcı unsurudur" derdi.
Sonra safları düzeltmekle görevlendirdiği kişiler gelmedikçe tekbir getirmezdi.
Bu kişiler safların düzeldiğini haber verdiği zaman tekbir getirirdi.
5374- ibrahım(-i NehaI):
"Ben Cuma günü hutbeyi işitmediğim zaman (hutbe bitene kadar) günlük
okuduğum (vird) kadar Kur'an okurum" demiştir.
Tahric: İbn Ebi
Şeybe'nin (s. 344) bildirdiğine göre İbrahım der ki: "Ata'ya: "(İmam
hutbe verirken) İçimden bir şeyler okuyabilir miyim?" dediğimde:
"Sanırım bunda bir sakınca yoktur" karşılığını verdi. Yine yakın
metinle Hasan ve Tavus'tan rivayet edip Müslim b. Yesar'ın: "İmam hutbe
verirken kişi ne tesbih, ne de dua edebilir" dediğini söyledi.
5375- Ma'mer der ki:
Zühri'ye imam hutbe verirken kişinin tesbih ve tehlil etmesi sorulunca:
"Önceleri imam hutbe verirken cemaat susmakla emrolunurdu" dedi. Ona:
"imam, Allah zikrinden başka bir şey konuşursa?" diye sorduğumda:
"O zaman dilersen konuşursun" karşılığını verdi. Katade ise:
"Onlar konuşsa bile sen konuşma" dedi.
5376- İbn Cüreyc der ki:
Ata (b. Ebi Rebah)'a: "Eğer imamı işitmiyorsam tehlil, tesbih ve tekbir
getirerek Allah'a dua edebilir miyim? Ailemi ve düşmanımı isim olarak zikredip
aile me dua, düşmanıma beddua edebilir miyim?" diye sorduğumda:
"Evet, edebilirsin" karşılığını verdi. "imam dua etmiyor olsa
bile mi?" diye sorduğumda ise, yine: "Evet, edebilirsin"
cevabını verdi.
5377 - Ata (b. Ebi
Rebah) der ki: "imam minberde iken konuşmak haramdır. Ancak imam, Allah
zikrinden başka bir şey konuşuyarsa Allah zikredilebilir. "
5378- ibrahım b. Meysere
der ki: Tavus'un: "Cuma günü imam minberde hutbe verirken hiç kimse bir
şey için dua etmesin. Ancak imam Allah'ı zikrettiği zaman, siz de Allah'ı
zikredin" dediğini işittim.
Tahric: İbn Ebi Şeybe
(s. 341), "Humeyd-Tavus" kanalıyla değişik bir lafızla ve Beyhakı
(3/221), Hasan kanalıyla değişik bir lafızla rivayet ettiler.
imam Hutbe Verirken Boş
işlerle Uğraşmak
5379- İbn Cüreyc der ki:
"Ata, Cuma günü imam minberde iken boş işlerle meşgul olmayı, gereksiz
hareketlerde bulunmayı ve esnemeyi sevmezdi. Ancak cemaat hutbenin uzunluğundan
dolayı böylesi bir hutbeye zor dayanırlardı."
5380- Ma'mer der ki:
"Bir kişinin bana bildirdiğine göre Cuma namazında imam hutbe verirken
ikrime çakıl taşlarını karıştırmayı ve parmakları çıtlatmayı yasaklardı."
5381- Zeyd b. Savhan der
ki: "Cuma namazına geldiğin zaman sus ve çakıl taşlarıyla oynama. Sana
yakın bir kişi konuşacak olursa onu dürterek, eğer uzak ise elinle işaret ederek
susmasını bildir. ''
Tahric: İbn Ebi Şeybe
başka bir lafızla ve bu isnadla Veki' kanalıya Sevri'den rivayet etti.
Cuma Günü imamın
Minberde iken Allah'ın Zikri Dışında Konuşması
5382- Ka'b b. Malik der ki:
Abdullah b. Atık el-Ensarı ve arkadaşları Yahudilerden tek gözü kör olan Selam
b. Ebi'I-Hukayk'l öldürdükleri zaman gelip Mescid'e girdiler. Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) O sırada hutbe vermekteydi. Onları görünce:
"Yüzler kurtuluşa erdi" buyurdu.
Tahric: Beyhaki (3/221)
rivayet etti.
5383- Hişam b. Urve,
babasından bildirir: Hz. Ömer hutbede iken:
"Hamuru iyice
yoğurun ki ekmeği daha fazla" -veya- "daha güzel çıksın" dedi.
Hz. Ömer, kendi ailesine emrettiği bir hususu cemaate de emretmeyi hak olarak
gördü.
5384- Musa b. Talha der
ki: "Cuma günü müezzinler ezan okurken Hz. Osman'ın minberde oturup
cemaate fiyatları ve haberleri sorduğunu gördüm."
Tahric: Hadisi Ahmed
rivayet etti. Ahmed'in-ravileri Sahih'in ravileridir. Bak: Heysemi (2/177).
5385- İbn Cüreyc der ki:
Ata (b. Ebi Rebah)'a: "Önceleri hutbeye Allah'ın zikri dışında bir şey
karıştırmamaya dikkat ederler miydi?" diye sorduğumda: "Evet
ederlerdi" karşılığını verdi. "Cuma günü hutbe anında şehadet
getirirler miydi?" diye sorduğumda ise: "Evet getirirlerdi"
dedi. "Peki, niçin hamd edenler diye adlandırıldık?" diye sorduğumda
ise: "Çünkü biz: ''Hamd alemlerin Rabbi olan Allah'a mahsustur''
deriz" dedi. Ona:
"Hutbe anında
yağmur veya şifa için dua edebilir miyiz?" diye sorduğumda: "Bunda
bir sakınca yoktur" karşılığını verdi.
5386- Ata (b. Ebi'
Rebah) der ki: "imamın hutbeyi bitirdikten sonra alışveriş, ölçü ve tartı
hakkında iyi şeyleri emredip kötü şeylerden yasaklanması zikir sayılır."
5387- İbn Şihab (ez-Zühri)
der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Cuma günü minberde dua eder ve
cemaat: "Amin" derdi. Fakat Ata bu konuda: "Bu, bidattir ve
güzel bir şeydir" dedi.
5388- Ebu's-Sa'be
bildiriyor: Ömer b. el-Hattab Cuma günü minberde hutbe verirken parmaklarıyla
taneye işaret ederek bir kişiye: "Bize bir şey aldın mı? Bize filan şeyi
getirdin mi?" dedi.
5389- İbn Cüreyc der ki:
Ata (b. Ebi Rebah)'a: "Vali hutbe verirken kişinin özel bir şey veya
zikirden (dini bir konudan) bir şey sorması hakkında ne dersin?" diye
sorduğumda: "Ben bundan hoşlanmam" dedi. "imam minberde iken onu
methedenler hakkında ne dersin?" diye sorduğumda ise: "Ben bundan da
hoşlanmam. Zira Cuma zikirdir (methetme yeri değildir)" karşılığını verdi.
Sonraki sayfa için aşağıdaki
link’i kullan: