|
musannef Abdurrezzak |
Namaz |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Ezanın Ortaya Çıkışı
1774- ibnu'I-Müseyyeb
bildiriyor: Müslümanlar kendilerini namaz için toplayacak bir şeyin yokluğundan
dertlenmişlerdi. Bu konuda bazıları: "Çan çalıp toplanalım" derken, bazıları:
"Boru çalalım" teklifini getirdiler. Abdullah b. Zeyd el-Ensarı de
rüyasında çan satan bir adamla karşılaştı. Abdullah ona:
"Bu çanı satar
mısın?" deyince, adam: "Bu çanla ne yapacaksın?" diye sordu.
Abdullah: "Namaza toplanmak için onu çalarız" deyince, adam:
"Sana bundan daha hayırlı olan bir şeyi söyleyeyim mi?" diye sordu.
Abdullah:
"Tabi ki
söyle" karşılığını verince, adam şöyle dedi: "Namaza toplanmak için
şöyle bağırırsın: "Allahu Ekber, Allahu Ekber! Eşhedu en la ilahe
illallah, Eşhedu en la ilahe illallah! Eşhedu enne Muhammeden Resulullah,
Eşhedu enne Muhammeden Resulullah! Hayya ale's-salat, Hayya ale's-salat! Hayya
ale'l-felah, Hayya ale'l-felah! Allahu Ekber, Allahu Ekber! La ilahe
illallah!" Ömer b. el-Hattab da aynı şeyi rüyasında görmüştü. Abdullah
sabah namazını kıldıktan sonra gördüğü şeyi anlatmak üzere Peygamberimizin
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanına geldi. Ömer de aynı şey için geldi, ancak
Abdullah'ın ondan önce davrandığını gördü. Zira Hz. Peygamber (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) Bilal'a ezanı okumasını emretmişti.
1775- Ubeyd b. Umeyr
bildiriyor: Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile ashabı Müslümanları
namaza toplayacak bir şeyi bulmak üzere aralarında istişare ettiler. En sonunda
çan çalma konusunda bir karara vardılar. Ömer b. el-Hattab bu çan için iki
tahta alma düşüncesindeyken rüyasında birinin kendisine: "Namaza toplanmak
için çan çalmayın, ezan okuyun" dediğini gördü. Rüyasında gördüğü bu şeyi
Peygamberimize (Sallallahu aleyhi ve Sellem) anlatmak için gittiğinde ezan
konusunda vahiy Peygamberimize (Sallallahu aleyhi ve Sellem) inmişti. Az bir
zaman geçmeden de Bilal ezan okumaya başladı. Ömer gördüğü rüyayı ona
anlattığında Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Vahiy bu konuda
senden önce davrandı" buyurdu.
Tahric: Ebu Davud,
Merasil' de (s. 81, 82) aynı lafızla rivayet etti. Bunun aslını İbn Ömer
hadisinden Buhari (1/104) ve Müslim (1/285) rivayet ettiler
1776- Nafi' , İbn
Ömer'den bildirir: Müslümanlar Medine'ye geldiklerinde namaz için tahmine göre
toplanır, bu konuda herhangi bir çağrıda bulunmazlardı. Bir gün bu konuda
aralarında konuştular. Bazıları:
"Hıristiyanlarda
olduğu gibi çan çalalım" derken, bazıları: "Onun yerine Yahudilerde
olduğu gibi boru çalalım" teklifini getirdiler. Ömer: "Neden birini
görevlendirip namaz için çağrıda bulunsanız olmaz mı?" deyince, Hz.
Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ey Bilal! Kalk ve namaz için
ezan oku!" buyurdu.
Tahric: Ahmed (2/148),
Buharl, Müslim ve Darekutni (s. 88) rivayet ettiler.
1777- Ömer b. Zer
bildiriyor: ibrahim en-Nehai'nin: "Ezanın son kısımı ''Allahu Ekber,
Allahu Ekber! La ilahe illallah!'' şeklindedir" dediğini işittim.
Tahric: İbn Ebi Şeybe
(1/139), Veki' kanalıyla Ömer b. Zer'den rivayet etti.
1778- ibrahim(-i Nehai)
bildiriyor: Esved (b. Yezid): "Bilal'in okuduğu ezanın son kısmı ''Allahu
Ekber, Allahu Ekber! La ilahe illallah!'' şeklindedir" derdi.
Tahric: Farklı
kanallardan İbn Ebi Şeybe (1/138) rivayet etti.
1779- Ebu Mahzure bildiriyor:
Benim gibi on çocukla birlikte Huneyn'e Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) ile birlikte gittiğimizde insanlar içinde en nefret ettiğimiz kişi
kendisiydi. Müezzin ezan okumaya başlayınca biz de kalkıp istihza ile müezzinin
sesini taklit ediyorduk. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bizi
duyunca: "Şu çocukları yanıma getirin!" emrini verdi. Geldiğimizde
bize: "Ezanı okuyun!" buyurdu. Bütün çocuklar ezanı okudu, en son da
ben okudum. Ben okuyunca, Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurdu: "Evet, duyduğum ses buydu! Git ve Mekke ahalisine bu ezanı oku ve
Useyd b. Attab'a da: "Resulullah Mekke ahalisine bu şekilde ezan okumamı
emretti de." Sonra Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) saçımın ön
tarafını okşadı ve ezanı şu şekilde öğretti: "Şöyle okursun: ''Allahu
Ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber! Eşhedu en la ilahe illallah.
Eşhedu en la ilahe illallah! Eşhedu enne Muhammeden Resulullah. Eşhedu enne
Muhammeden Resulullah! Hayya ale's-salat. Hayya ale's-salat! Hayya ale'l-felah,
Hayya ale'l-felah! Allahu Ekber, Allahu Ekber! La ilahe İllallah!'' Şayet sabah
namazı için okuyacaksan ilk kısmı okuduktan sonra iki defa ''es-Salatu hayrun
mine'n-nevm'' dersin. Namaz için kamet getireceğin zaman da iki defa ''Kad
kameti's-salatu'' dersin. Duyduğunu yap!" Ravi der ki: "Ebu Mahzure,
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) okşadı diye saçının ön tarafını kesmez
ve ayırmazdi. ''
Tahric: Ebu Davud
(1/72), Darakutni (s. 87) ve Beyhaki (1/393) rivayet ettiler.
1780- Amr b. Dinar
bildiriyor: ibnu'z-Zübeyr'in emirliği zamanında İbn Sa'd el-Karaz'ın ezanı
okurken ilk bölümü "Eşhedu en la ilahe illallah, Eşhedu en la ilahe
illallah! Eşhedu enne Muhammeden Resulullah, Eşhedu en ne Muhammeden
Resulullah! Hayya ale's-salat, Hayya ale's-salat! Hayya ale'l-felah, Hayya
ale'l-felah!" şeklinde okuduğunu işittim. İbn Cüreyc der ki:
Amr'a: "Kamet
getirirken de mi bunları ikişer defa okuyarlardı?" diye sorduğumda:
"Kamettte kaç defa dediklerini bilmiyorum" dedi.
1781- Abdurabbih
bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Osman b. Ebi'lAs'ı raif'e
görevli olarak gönderirken: "Biri yanına gelip de ezan okumak isterse ona
engel olma" buyurmuştur.
Tahric: Osman b.
Ebi'ı-As'tan Ebü Davud (1/146), Tirmizi (1/409), Nesai (2/23) ve İbn Mace
(1/236) rivayet ettiler.
1782- Abdürrezzak İbn
Cüreyc'ten yukarıdakinin aynısını bildirir.
1783- İbn Ebi Müleyke
der ki: "Muaviye'nin bir müezzini Mekke'de ezan okuyunca Ebu Mahzure onu
alıp Zemzem kuyusuna attı."
1784- Katade bildiriyor:
İbn Ömer karşılaştığı bir müezzine: "Ezanı okurken lafızlarını birer defa
oku, zira ezan tekli okunur" dedi.
1785- Nafi’ bildiriyor:
İbn Ömer: "Ezanın lafızları üçer defa okunur" derdi.
1786- Yahya b. Ebi
Kesır, bir adamdan bildirir: İbn Ömer ezanı okurken "Hayya
ale'l-felah" dedikten sonra "Hayya ale'l-amel" der, sonra da:
"Allahu Ekber, Allahu Ekber! La ilahe illallah!" diye bitirirdi.
Tahric: İbn Ebi Şeybe
(1/145), "İbn Aclan-İbn Ömer" kanalıyla; farklı bir lafızla
Mecmau'z-Zevaid'de (1/330) Taberani'ye dayandırılmıştır; Kenzu'l-ummal'de
(4/5504) geçtiği üzere Ebuş'ş-Şeyh, Kitabu'l-Ezan'da ve Beyhaki: (1/425)
rivayet ettiler.
1787- Haris b. el-Hazrec
oğullarına mensup Abdullah b. Zeyd bildiriyor:
Rüyamda yanında iki
tahta olan bir adam gördüm. Ona: "Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) sendeki bu iki tahtayı satın alıp namaza çağırmak için çan olarak
kullanmak istiyor" dediğimde başıyla bana doğru döndü ve: "Ben sana
bundan daha hayırlı olan bir şeyi söyleyeyim. Benim adıma bunu Resulullah'a
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) ulaştır ve çan yerine ezan okumasını söyle"
dedi ve ezanın lafızlarını öğretti. Aynı rüyayı Ömer de gördü. Ben uyandığımda
Ömer'den önce gidip bunu Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bildirdim.
Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kalk ve ezanı oku!"
buyurunca: "Ya Resulallah! Benim kötü bir sesim var" dedim. "O
zaman BildI'a ezanı öğret" buyurunca Bilal'a ezanı öğrettim. Ezanı da
Bilal okurdu.
Tahric: Farklı bir
kanalla Ebu Davud (1/72) ve Ahmed (4/43) rivayet ettiler.
1788- Abdurrahman b. Ebi
Leyla bildiriyor: Namaza çağırma konusu Peygamberimizi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) çok meşgul etmişti. Bu konuda Medine'nin yüksek yerlerine adamlar
gönderip namaz için çağrı yapmalarını düşündü. Hatta çan bile çalmayı
düşündüler. Sonrasında Ensar'dan Abdullah b. Zeyd adında bir adam (rüyasında)
Mescid'in duvarında oturmuş üzerinde iki yeşil giysi bulunan birini gördü.
Duvarın üzerine oturan bu adam şöyle diyordu:
"Allahu Ekber,
Allahu Ekber! Eşhedu en la ilahe illallah, Eşhedu en la ilahe illallah! Eşhedu
enne Muhammeden Resulullah, Eşhedu enne Muhammeden Resulullah! Hayya
ale's-salat, Hayya ale's-salat! Hayya ale'l-felah, Hayya ale'l-felah! Allahu
Ekber, Allahu Ekber! La ilahe illallah!" Sonra bu kişi az bir oturduktan
sonra kalkıp aynı şeyleri tekrar etti, ancak kamet için arada iki defa
"Kad kameti's-salatu" dedi. Abdullah hemen Peygamberimize (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) gelip olanları anlattı. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Bunları BildI'a öğret" buyurdu. Hz. Ömer bunu duyunca:
"Abdullah'ın yanına gelen adam dün gece benim de yanıma geldi ve aynı
şeyleri söyledi. Ancak Abdullah benden önce davranıp sana anlatmış" dedi.
Tahric: Farklı kanallardan
Ebu Davud, Tirmizi ve İbn Ebi Şeybe rivayet ettiler.
1789- Abdürrezzak der
ki: Sevri'nin Mina'da bizlere ezanı okurken lafızlan: "Allahu Ekber,
Allahu Ekber! Eşhedu en la ilahe illallah, Eşhedu en la ilahe illallah! Eşhedu
enne Muhammeden Resulullah, Eşhedu enne Muhammeden Resulullah ... "
şeklinde ikişer defa söylediğini işittim. Ezanı ve kameti bir önceki hadiste
Abdurrahman b. Ebi Leyla'dan aktarıldığı gibi okudu.
1790- Esved b. Yezid
bildiriyor: "Bilal ezanı da kameti de lafızlan ikişer defa tekrar ederek
okurdu. Her ikisinde de tekbirle başlar ve tekbirle bitirirdi. ''
Tahric: Darakutni (s.
90), Abdürrezzak kanalıyla ve Tahavı (1/80) rivayet ettiler.
1791- Esved der ki:
"Bilal ezanı da, kameti de lafızlan ikişer defa tekrar ederek okurdu.''
Tahric: Darakutni (s.
90), Deberı kanalıyla Abdürrezzak'tan rivayet etti.
1792- Müslim el-Batın
der ki: "Hz. Ali'nin müezzinini işiten birinin bana bildirdiğine göre bu
müezzin kameti, lafızlarını ikişer defa tekrar ederek getirirdi."
1793- Fıtr bildiriyor:
Mücahid'e kametin lafızları birer defa okununca:
"Bunu valiler /
halifeler hafife almışlardır, zira kametin lafızları ikişer defa söylenir"
dedi.
Tahric: İbn Ebi Şeybe,
Vekı' kanalıyla Fıtr'dan, İbnu't-Türkmani, Darakutni (s. 89), Abdürrezzak
kanalıyla ve Beyhakı (1/425) rivayet ettiler.
1794- Enes der ki: Bilal
ezanın lafızlarını ikişer defa okurdu. Kamette ise "Kad
kameti's-salatu" lafzını iki defa, diğerlerini ise birer defa okurdu.
Tahric: Buharl, Simak b.
Atiyye kanalıyla Eyyub'den; Ebu Davud (1/85), Simak kanalıyla Vuheyb ile
Eyyub'den ve Ebu Avane (1/328), Abdürrezzak kanalıyla rivayet ettiler.
1795- Enes der ki:
"Bilal'a ezanın lafızlarını ikişer defa, kametin lafızlarını ise birer
defa okuması emredildi.''
Tahric: Halid el-Hazza'
dan Buhari ve Tirmizi (1/171) rivayet ettiler.
1796- Ömer b. Hafs
bildiriyor: Sa'd, Kuba'da Peygamberimize (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ezan
okuyunca Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Güzel okudun
evladım! Buraya geldiğin zaman ezanları sen oku" buyurdu. Bundan dolayıdır
Kuba'da ezanları Bilal değil Sa'd (el-Karz) okurdu.
Tahric: Daha uzun bir
metinle farklı bir kanalla Taberanı (6/40-41) rivayet etti.
1797- Nafi' bildiriyor: İbn
Ömer yolculuk sırasında kametin lafızlarını iki veya üç defa söylerdi ve:
"Hayya ale's-salat, Hayya ale's-salat! Hayya ala hayri'l-amel" derdi.
1798- Ma'mer (b. Raşid)
bildiriyor: Hasan(-ı BasrI) ezanı okurken yüksek bir sesle: "Allahu Ekber,
Allahu Ekber!" derdi Sonra daha alçak bir sesle:
"Eşhedu en la ilahe
illallah! Eşhedu en ne Muhammeden Resulullah! Hayya ale's-salat" derdi.
Sonra bir daha geriye döner ve yüksek bir sesle: "Eşhedu en la ilahe
illallah, Eşhedu en la ilahe illallah! Eşhedu enne Muhammeden Resulullah,
Eşhedu en ne Muhammeden Resulullah! Hayya ale's-salat, Hayya ale's-salat! Hayya
ale'l-felah, Hayya ale'l-felah! Allahu Ekber, Allahu Ekber! La ilahe
illallah!" derdi.
İbn Sirin de aynısını
söylerdi.
Tahric: Farklı bir kanal
ve lafızla İbn Ebi Şeybe (s. 137) rivayet etti.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: