|
Sahih İbn Hibban |
ZEKAT |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Bab: Zekatın Farzı
Dört Ayaklıların Farz
Olan Zekat Miktarları
3266- Enes b. Malik'in
bildirdiğine göre hilafete geçtiğinde Hz. Ebu Bekr, (Enes'i) Bahreyn'e gönderirken
ona şu mektubu yazdı: "Bismillahirrahmanirrahim. Bu, Resulullah'ın
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) Müslümanlara takdir ettiği ve Yüce Allah'ın
Peygamberine emrettiği zekat oranlarını açıklayan mektuptur. Bu oranlar
dahilinde herkes kendisinden istenilen miktarı versin. Hiç kimse bu oranların
üstünde istenilen bir şeyi vermesin. Yirmi dörtten az olan develerde her beş
deve için zekat olarak bir koyun vardır. Yirmi beş deveden otuz beş deveye
kadar da iki yaşına basmış bir dişi deve verilir. Otuz altı deveden kırk beş
deveye kadar üç yaşına girmiş bir dişi deve verilir. Kırk altı deveden altmış
deveye kadar da dört yaşına girmiş gebe bir deve verilir. Altmış bir deveden
yetmiş beş deveye kadar da beş yaşına girmiş bir dişi deve verilir. Yetmiş altı
deveden doksan deveye kadar üç yaşına girmiş iki dişi deve verilir. Doksan bir
deveden yüz yirmi deveye kadar da dört yaşına girmiş ve gebe olan iki deve
verilir. Yüz yirmiden daha yukarısı için de her kırk deve için üç yaşına girmiş
bir dişi deve, her elli deve için de dört yaşına girmiş bir dişi deve verilir.
Sadece dört devesi bulunan kişinin zekat vermesi gerekmez ancak dilerse de
verebilir. Beş devede ise bir koyun verilir.
Senenin çoğunu
otlaklarda beslenerek geçiren koyunlara gelince, kırk koyundan yüz yirmi koyuna
kadar zekat olarak bir koyun verilir. Yüzyirmi birden iki yüz koyuna kadar da
iki koyun verilir. ikiyüz birden üç yüz koyuna kadar üç koyun vardır. Üç yüzün
üstündeki her yüz koyun için de zekat olarak bir koyun verilir. Kişinin
otlaklarda beslediği koyunları kırktan bir eksik olursa zekatı alınmaz. Ancak
mal sahibi dilerse verebilir.
Zekat olarak alınacak
koyunlar yaşlı veya kusurlu olmamalıdır. Aynı şekilde zekat memuru kabul
etmedikten sonra teke de alınmaz. Zekat miktarını azaltmak için ayrı ayrı
hayvanlar bir araya getirilemeyeceği gibi sürü de parçalara bölünmemelidir.
Hayvanları karışık olan ortaklardan alınan zekatta ortaklar bunu hisselerine
göre hesaplarlar.
Gümüşte de onda birin
dörtte biri kadar zekat vardır. Şayet kişinin sadece yüz doksan dirhemi varsa
zekatı olmaz ancak mal sahibi dilerse verebilir."
[Tahric:] Elbani: Sahih (el-İrva' 3/265-6); Şuayb:
Hadis sahihtir. Ahmed 1/11, 1/12; Buhari 1448; Ebu Davud 1567; Nesai5/18, 5/23;
İbn Mace 1800.
Zekat Memurunun Zekatını
Alacağı Sürüyü Kendi Bölgesinden Çıkartıp istediği Bölgeye Getirmesinin
Yasaklanması
3267- imran b. Husayn'ın
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"islam'da celeb de, ceneb de, şiğar da yoktur. Çapulculuk ve yağmalama
yapan da bizden değildir."
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 2324); Şuayb:
Hadis sahihtir. Ahmed 4/443; Ebu Davud"2581; Tirmizi 1123; Nesai 6/111;
Bak hadis no: 3146.
"Onları Arındırmak
ve Temize Çıkarmak Üzere Mallarından Sadaka Al''[Tevbe 103] Ayetini Tefsir Eden
Haber
3268- Ebu Said
el-Hudri'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Beşten az olan develerin zekatı olmaz. Beş Okiyyeden az olan gümüşte de
zekat olmaz. Aynı şekilde beş vesaktan az olan mahsulde de zekat yoktur"
buyurmuştur.
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 1394); Şuayb:
Müslim'in şarlınca sahih. Bak hadis no: 3275, 3282.
Ebu Hatim der ki: Bu
hadis, "Onları anndırmak ve temize çıkarmak üzere mallarından sadaka
al" (Tevbe 103) ayetinden kastın belli miktardaki mallar olduğunu
açıklamaktadır. Çünkü beş deveden daha az olan sürü, beş ukiyyeden daha az olan
gümüş ve beş vesaktan daha az olan ürün için de "mal" ifadesi
kullanılır. Resülullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) zikrettiği miktarlardan
daha az olan mallara zekat düşmediğini bildirmiştir.
Sahipleri de Razı
Olduktan Sonra Yöneticinin Zekatta Gerekenden Daha Yüksek Yaşta Hayvan
Almasının Mubahlığı
3269- Ubey b. Ka'b
anlatıyor: Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) beni Beliyy kabilesi ile
Uzre kabilesinin zekatını almakla görevlendirmişti. Derken Beliyy kabilesinden
birine uğradım. O'nun otuz devesi vardı. O'na: ''Bu develerin üzerine (zekat
olarak), iki yaşını doldurmuş dişi bir deve vermen gerekmektedir" dedim. O
da: "Bunun sırtına binme durumu ve sütü yoktur. Doğrusu ben, malımın kötü
olanını Allah'a vermeyi hoş karşılamıyorum. Fakat sen onu alıp almamakta
serbestsin" dedi. Bunun üzerine Ubey b. Ka'b, ona: "Senin (zekat
olarak) vereceğinin üstünde bir şey alamam" dedi. işte şu, Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'dir. Onun yanına var (durumunu ona anlat)"
dedi. Bunun üzerine ikisi de, (söz konusu deveyi de yanlarına alarak)
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in yanına vardılar. Adam, Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e; Ubey'e söylediğinin aynısını söyledi.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), ona: "Bu (iki yaşını doldurmuş
deve), sana aittir. Eğer sen, bunun üstünde bir şey vermek istersen biz onu
senden kabul ederiz" buyurdu. Adam: "Ey Allah'ın Resulü! işte şu,
besili büyük dişi bir devedir. (Zekat olarak) onu almasını emret" dedi.
Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), (Ubey'e) onu almasını
emretti ve ona malı hususunda bereketle dua etti.
(Hadisin ravisi) Umare
der ki: Zaman geçti. Mervan beni Muaviye zamanında Beliyy kabilesi ile Uzre
kabilesinin zekatını almakla görevlendirdi. Derken bu adama uğradım. Bin beşyüz
deveye karşılık erkek deveye çekilebilen üç yaşını doldurmuş otuz tane dişi
deveyi malının zekatı olarak aldım.
ibn ishak der ki: Ben,
Abdullah b. Ebi Bekr'e: "Erkek deveye çekilebilen deve nedir?" diye
sordum. O da: "Kişinin zekatı, üç yaşını doldurmuş otuz deveye ulaştığında
erkek deveye çekilebilen deve alınması sünnettir" dedi.
[Tahric:] Elbani: Hasen (Sahih Ebu Davud 1411); Şuayb:
İsnadı kavi'dir. Ahmed 5/142; Ebu Davud 1583.
Kişinin Valilere Zekat
Memuru Olmasının Kınanması
3270- Abdullah b. Ömer
bildiriyor: Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Sa'd b. Ubade'yi zekat memuru
olarak görevlendirdi ve (ona): "Ey Sa'd! Kıyamet günü bağıran bir deveyi
(sırtına yüklenmiş bir halde) getirmekten sakın" buyurdu.
Sa'd b. Ubade ise:
"Ben ne o deveyi alırım ve ne de onu yüklenerek getiririm'' dedi. Bunun
üzerine Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) onu bu görevden muaf tuttu.
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahihu'l-Mevarid 669/804;
es-Silsiletu's-sahiha 2542); Şuayb: Buhri ve Müslim'in şartlarına göre
Sahihtir. Ahmed 5/285.
Köle ve Binekte Zekat
Olmadığı Hakkında
3271- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Müslümanın,
atı ve kölesi için sadaka / zekat vermesi gerekmez'' buyurmuştur.
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 1421); Şuayb:
Buhari'nin şartınca sahihtir. Muvatta 1/277; Ahmed 2/242; Buhari 1464; Müslim
982; Ebu Davud 1595; Tirmizi 628; Nesai 5/35; İbn Mace 1812.
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in "Köle için Sadaka Gerekmez" Sözüyle Bütün
Sadakaları Kastetmediği Hakkında
3272- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Müslümanın,
fıtır sadakası hariç kölesi ve atı için zekat vermesi gerekmez'' buyurmuştur.
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 1420); Şuayb:
İsnadı sahihtir. Müslim 982/10; Ebu Davud 1954.
Ebu Hatim der ki:
"Bu hadis kölenin mülk sahibi olmayacağının delilidir. Zira Resülullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) köleler için verilmesi farz olan fmr sadakasını
sahibinin vereceğini bildirmiştir."
Yöneticinin Tebasından
Bazı Kişiler Adına Garanti Vermesi
3273- Ebu Hureyre der
ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Hz. Ömer'e zekatların toplanmasını
emrettiğinde ibn Cemil, Halid b. el-Velid ve Abbas b. Abdilmuttalib zekatlarını
vermeye yanaşmadılar. Bunun üzerine Allah Resulü şöyle buyurdu: "ibn Cemil'in
buna yanaşmaması önceleri fakirken sonradan Yüce Allah'ın onu varlıklı
kılmasıdır. Halid'e ise bu konuda haksızlık ediyorsunuz, zira o zırhlarını ve
silahlarını bile Allah yolunda vakfetmiş birisidir. Amcam Abbas b.
Abdilmuttalible gelince onun, vermesi gerekenin iki katını vermek bana
aittir." Sonra Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bilmiyor
musun, kişinin amcası babası gibidir ya da babasının yerindedir" buyurdu.
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 1435); Şuayb:
İsnadı sahihtir. Buhari 1468; Müslim 983; Ebu Davud 1623; Nesai 5/33.
Ebu Hatim der ki:
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem), "Halid'e ise bu konuda
haksızlık ediyorsunuz, zira o zırhlarını ve silahlarını bile Allah yolunda
vakfetmiş birisidir" sözünden kast!, Halid'in zırh ve silahlarını
vakfettiği ve yanında zekatı gerektiren mal kalmadığıdır. Abbas için sarf
ettiği "Vermesi gerekenin iki katını vermek bana aittir" sözüyle
Abbas'ın hem içinde bulundukları yıl, hem de gelecek yıl için vermesi gereken
zekatı kendisinin vereceğini garanti etmiştir. Şuayb b. Ebi Hamza bunu
Ebu'z-Zinad'dan naklederken Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Abbas
için: "Hem bu zekatı, hem de bir benzerini verecektir" buyurduğunu
zikreder. Buradaki "aleyhi" lafzı "lehu" anlamında da olabilir.
"Lanet onlara, kötü yurt da onlaradır" (Ra'd 25) ayetinde de aynı
lafız zikrettiğimiz manada kullanılmıştır. Ancak Abbas'ın iki yönden zekat
alması helal değildir. Birincisi zengin biridir. Bundan dolayı zekat alması
helal değildir. İkincisi Haşim oğullarındandır. Zekat alması helal değilken
Resülullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) nasıl olur da ihtiyacı olan fakirleri
bırakıp zekat! ona verebilir? Musa b. Ukbe de bunu Ebu'z-Zinad'dan naklederken
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Abbas için: "Bu zekat ve bir
benzeri onundur" buyurduğunu zikreder. Bundan kasıt, Verka b. Ömer'in de
rivayetinde zikrettiği gibi "Bu zekat ve bir benzerini onun adına ben
vereceğim" şeklindedir.
Mallarının Zekatını
iyilikle Kendi Çıkaranlara Siyasi Otoritenin Dua Etmesinin Müstehaplığı
3274- ibn Ebı Evfa der
ki: Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) zekatlarını kendileri getiren
kişilere dua ederdi. Ben de babamın zekatını götürünce Allah Resulü (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): "Allahım! Ebu Evfa'nın ailesine hayırlar ihsan et"
diye dua etti.
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: Buhari' ve Müslim'in
şartlarına göre sahihtir. Müslim 1078; Bak hadis no: 918.
Sonraki
sayfa için aşağıdaki link’i kullan: