|
Sahih İbn Hibban |
SALAT |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Bab: Ezan
1658- Malik b.
el-Huveyris der ki: Birkaç kişiyle Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
yanına geldik. Yaşlarımız da birbirine yakındı. Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) yanında yirmi gün boyunca kaldık. Ailelerimizi özlediğimizi
düşününce geride ailelerimizden kimleri bıraktığımızı sordu. Kimleri geride
bıraktığımızı ona söyleyince -ki Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
merhametli ve şefkatli birisiydişöyle buyurdu: "O zaman ailelerinizin
yanına dönüp öğrendiklerinizi onlara da öğretin. Kıldığımı gördüğünüz namaz
gibi namazı kılın. Namaz vakti geldiğinde biriniz ezan okusun ve yaşça en büyük
olanınız size namaz kıldırsın''
[Tahric:] Elbani: Sahih (el-İrva' 213); Şuayb: İsnadı
Buhari'nin şartınca sahihtir. Buhari: 6008; Müslim 674; Ebu Davud 589; Tirmizi:
205; Nesai: 2/9; İbn Mace 979; Darimi: 1/286; Bak hadis no: 2128, 2129, 2130.
Ebu Hatim der ki:
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem), "Kıldığımı gördüğünüz namaz
gibi namazı kılın" sözü Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
namazda yaptığı her bir şeyi içine almaktadır. Bunlar içinden icma ya da
rivayetlerle nafile olduğu bildirilen şeylerin yapılmamasında bir sakınca olmaz.
Ancak icma ya da rivayetlerle nafile olduğu bildirilmeyen diğer şeyler
muhatapların tümü için farzdır ve terk edilmesi hiçbir durumda caiz değildir.
Ezana Kura Çekilecek
Derecede Teşvik Yapılması
1659- Ebu Hureyre der
ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Eğer insanlar
ezan okumakta ve birinci safta bulunmakta neler olduğunu bilselerdi ve (onlara
ulaşmak için) kura çekmekten başka çare bulmasalardı, muhakkak aralarında kura
çekerlerdi. Vatsı namazı ve
[Tahric:] Elbani: Sahih (Muhtasar Müslim 268); Şuayb:
İsnadı Buhari ve Müslim'in şartlarına göre sahihtir. Muvatta 1/68; Ahmed 2/236;
Buhari 615; Müslim 437; Tirmizi: 225; Nesai 1/269.
Kişinin Dağ Başı ya da
Vadi Gibi Tek Başına Bulunduğu Yerlerde Bile Namaz için Devamlı Ezan Okumasının
Müstehaplığı
1660- Ukbe b. Amir
anlatıyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i şöyle buyururken işittim:
"Rabbimiz bir dağın tepesinde namaz için ezan okuyan ve namaz kılan davar
çobanından hoşnut olur. Yüce Allah: ‘‘Şu kuluma bakınız! Benden korkarak ezan
okuyor ve namaz kılıyor. Ben de onu affettim ve cennete soktum’‘ buyurur''
[Tahric:] Elbani: Sahih (es-Silsiletu's-sahiha 41;
Sahih Ebu Davud 1086); Şuayb: İsnadı sahihtir. Ahmed 4/158; Ebu Davud 1203;
Nesai 2/20.
Dünyada Okuduğu Ezan
Nedeniyle Kıyamet Gününde Cin, insan ve Eşyaların Müezzine Şahittik Etmesi
1661- Abdurrahman b.
Abdillah b. Abdirrahman b. Ebı Sa'sa'a el-Mazinı, babasından bildiriyor: Ebu
Said el-Hudri bana şöyle dedi: "Gördüğüm kadarıyla kırları ve koyunları
seviyorsun. Koyunları otlatırken veya kıra çıktığında namaz vakti ezan
okuyacağın zaman yüksek sesle oku. Çünkü müezzini işiten cin veya insan ne
kadar şey varsa kıyamet gününde onun lehine şahitlikte bulunurlar. Böyle
olduğunu Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem) işittim."
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: İsnadı Buhari'nin
şartınca sahihtir. Muvatta 1/69; Ahmed 3/35; Buhari 609; Nesai 2/12.
Ezan ve Kameti
işittiğinde Şeytanın Uzaklaşması
1662- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Ezanla nida edildiği zaman şeytan gaz çıkararak ezan sesini duyamayacağı
uzak bir yere kaçar. Ezan bittiği zaman da geri döner. Kamet getirildiği zaman
bitene kadar yine uzaklaşır. Kamet bittiği zaman da gelip kişi ile nefsi
arasına girip aklında olmayan şeyleri hatırlatır. Bu şekilde de kişi ne kadar
namaz kıldığını bilmez olur. Bundan dolayı namaz kılan kişi bu durumla karşılaştığında
(selam verdikten sonra) henüz otururken iki defa secde etsin.''
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: İsnadı Buhari ve
Müslim'in şartlarına göre sahihtir. Bak hadis no: 16, 1663.
Şeytanın Ezanı
işittiğinde Onu Duyamayacak Kadar Uzaklaşması
1663- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
"Namaz için ezan okunduğu zaman şeytan gaz çıkararak ezan sesini
duyamayacağı uzak bir yere kaçar. Ezan bittiği zaman da geri döner. Kamet
getirildiği zaman bitene kadar yine uzaklaşır. Kamet bittiği zaman da gelir.
Hatta kişinin kendi kendine konuşmasına (vesveseye) sebep olur ve: ‘‘Şunu
düşün! Şunu düşün!’‘ diye telkinlerde bulunur. Bu şekilde de kişi nasıl namaz
kıldığını hatırlayamaz olur."
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: Hadis sahihtir. Ahmed
2/313; Müslim 389/20; Bak hadis no: 1662.
Ezan ve Kamet Sırasında
Şeytanın Uzaklaştığı Mesafe
1664- Cabir der ki: Hz.
Peygamber'den (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şu sözünü işittim: "Şeytan,
namaz için okunan ezanı duyduğu zaman Ravha'ya kadar uzaklaşır." Ravi
Süleyman (A'meş) dedi ki: "Ebu Süfyan'a) Revha'yı sorduğumda şu karşılığı
verdi: "Medine'ye otuz altı mil uzaklıkta olan bir yerdir.''
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: İsnadı Müslim'in
şartınca sahih. Ahmed 3/316; Müslim 388.
Müezzinin Tekbir
Sayesinde Fıtrat Üzerinde Olacağı ve Allah'ı Tevhıd Ederek Cehennemden
Çıkacağının Tesbiti
1665- Abdullah b. Mes'ud
der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile bir yolculuktayken bir
adamın: "Allahu Ekber! Allahu Ekber!" dediğini işitti. Hz. Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Fıtrat üzeredir" dedi. Adam sonra:
"Eşhedu en la ilahe illallah" deyince Resulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem): "Cehennem ona haram kılındı" buyurdu. Adamın yanına koştuğumuzda
namaz vakti geldiği için ezan okuyan bir çoban olduğunu gördük.
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 2368); Şuayb:
İsnadı sahihtir. Ahmed 3/132; Müslim 382; Tirmizi 1618. Bu hadis diğer
kaynaklarda Katade'nin Ebu'l-Ahvas kanalıyla Abdullah b. Mes'ud'dan rivayeti
olarak aktarılmışhr.
Yüce Allah'ın Müezzini
Ezan Sesini Ulaştırdığı Yer Kadar Bağışlaması
1666- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmaktadır:
"Müezzin, sesinin ulaştırdığı yer kadar bağışlanır. Yaş ve kuru her şey
ona şahitlik eder. (Cemaatle) namaz kılan kimseye de yirmi beş namaz (sevabı)
yazılır ve ondan (cemaatle kıldığı) iki namaz arasındaki (küçük günahlar)
affedilir.''
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 528); Şuayb:
İsnadı ceyyiddir. Ahmed 2/411; Ebu Davud 515; Nesai 2/13; İbn Mace 724.
Ebu Hatim der ki:
Buradaki Ebu Yahya, Medine halkından Eslem'in azatlısı Sem'an olup Uneys'in
babasıdır. Ebu Yahya el-Eslemi'nin diğer oğlu Muhammed, tabiunun ileri gelenlerindendir.
Buna karşılık oğlunun oğlu olan İbrahim b. Muhammed b. Ebi Yahya, rivayetleri
zayıf addedilen birisidir. Musa b. Ebi Osman ise Kufe halkının ileri
gelenlerinden ve abidlerinden birisi olup babasının adı İmran'dır.
Kesin inançla Okuduğu
Ezan Sebebiyle Yüce Allah'ın Müezzini Bağışlayıp Cennete Sokması
1667- Ebu Hureyre
bildiriyor: Biz, Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'le beraber bir
hurmalık sularının aktığı bir yerdeydik. Derken Bilal ayağa kalktı ve ezan
okumaya başladı. Bitirince, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kim
kesin bir inançla bunun dediği gibi derse / tekrarlarsa cennete girer"
buyurdu.
[Tahric:] Elbani: Hasen (et-Ta'liku'r-rağib 11113);
Şuayb: Ravileri güvenilir kimselerdir. Ahmed 2/352; Nesai 2/24.
Müezzinin, Okuduğu Ezanı
Sayesinde Namaz Kılanın Sevabını Alacağına Delalet Eden Haber
1668- Ebu Mes'ud
el-Ensarı der ki: Adamın biri Hz. Peygamber'e (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
geldi ve: "Ey Allah'ın Resulü! Bineksiz kaldım, bana bir binek ver"
dedi. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Yanımda sana verecek
bineğim yok" buyurdu. Adamın biri: "Ona binek verebilecek birini
söyleyeyim mi?" diye sorunca, Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Bir hayrın yapılmasına vesile olan kişinin onu yapan kadar sevabı
vardır" buyurdu.
[Tahric:] Elbani: Sahih (es-Silsiletu's-sahiha 1660);
Şuayb: İsnadı Buhari ve Müslim'in şartlarına göre sahihtir. Elbani: Sahih
(es-Silsiletu's-sahiha) Ahmed 5/272; Müslim 1893; Ebu Davud 5129; Tirmizi 2671.
Ebu Hatim der ki:
"ubdia bi" ifadesi kişinin, bineğinin yorulması ya da topallaması
sonucu bineksiz kalması anlamındadır.
Dünyada Okudukları Ezan
Sayesinde Müezzinlerin Kıyamet Gününde En Uzun Sevaplara Nail Olacaklarının
Beklenmesi
1669- Muaviye der ki: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Müezzinler kıyamet gününde boynu en uzun
olacak kişilerdir" buyurdu.
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: İsnadı kavidir. Ahmed
4/95; Nesai 387; İbn Mace 725.
Bu Hadisi Rivayette Muaviye
b. Ebı Süfyan'ın Tek Kaldığını iddia Edenin Kavlini çürüten Haber
1670- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (-sav) şöyle buyurmaktadır: ''Müezzinler kıyamet
günü boynu en uzun kişiler olacaklardır.''
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: Ravileri güvenilir
kimselerdir.
Ebu Hatim der ki:
Araplar, cömert olup çokça infakta bulunan kişiyi "eli uzun"
şeklinde, beklentileri çok olan kişiyi de "boynu uzun" şeklinde
nitelerler. "Müezzinler kıyamet günü boynu en uzun kişiler
olacaklardır" sözünde zikredildiği gibi müezzinlerin boyunlarının uzun
olması sevap beklentisi içinde olmalarından dolayıdır. Örneğin Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) hanımlarına:
"Bana en çabuk
kavuşacak olanınız eli en uzun olanınızdır" buyurmuştur. Vefat edip ona kavuşan
ilk eşi de Hz. Sevde olmuştur ki hanımları arasında en çok sadaka veren
kendisiydi.
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) "Müezzinler kıyamet günü boynu en uzun kişiler
olacaklardır" derken bununla kıyamet gününde en fazla sevap beklentisi
içinde olanların müezzinler olacağını kastetmiş değildir. Kitaplarımızda
belirttiğimiz gibi Araplar bazen bir şeyi ait olduğu gruba yer vermeden
zikrederler. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), "Boynu en uzun
kişiler olacaklardır" derken "boynu en uzun kişilerden
olacaklardır" demek istemiştir. Burada cümlenin haber kısmından
"...." edatı düşürülmüştür. Yine Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) bildirdiğine göre Yüce Allah: "En sevdiğim kullarım iftarlarını en
erken yapanlardır" buyurmuştur. Bundan da kasıt, bunların en sevdiği
kullardan olduğudur. Bu konu uzun ve detaylıdır. Yüce Allah diler ve takdir
ederse Sünnetler bölümünün üçüncü kısmında zikredeceğiz.
Yüce Allah'ın
Müezzinleri Affedeceğinin Tesbiti
1671- Hz. Aişe
bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'i şöyle buyururken
işittim: "imam, (cemaat için) kefildir. Müezzin de, (vakte bağlı olarak
eda edilen bütün ibadetlerde halkın) güvendiği kimsedir. Dolayısıyla da Allah,
imamları doğru yola eriştirsin. Müezzinleri de affetsin."
[Tahric:] Elbani: Hasen; Şuayb: Ravileri güvenilir
kimselerdir. Ahmed 6/65.
Ebu Hatim der ki: Bu
hadisi Ebu Salih es-Semman yukarıda görüldüğü gibi Aişe'den dinlemiştir. Aynı
zamanda bunu Ebu Hureyre'den de merfü olarak dinlemiştir. Bazen bunu Aişe'den,
bazen de Ebu Hureyre'den aktarmıştır. Bazen de Ebu Hureyre'nin sözü olarak
nakletmiştir. A'meş'e gelince o, bunu Ebu Salih kanalıyla Ebu Hureyre'den onun
sözü olarak ve İbn Ebi Salih kanalıyla babasından o da merfü olarak Ebu
Hureyre'den işitmiştir. Ancak Süheyl ile babası arasına A'meş'i sokan kimse
yanılmıştır. Çünkü A'meş bunu Süheyl'den işitmiştir, yoksa Süheyl A'meş'ten
değil.
Ezanı Sayesinde
Müezzinin Bağışlanacağının Tesbiti
1672- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmaktadır:
''İmam (tabi olanları için) kefildir. Müezzin de (vakte bağlı olarak eda edilen
bütün ibadetlerde) halkın güvendiği kimsedir. Dolayısıyla da Allah, İmamları
doğru yola eriştirdi. Müezzinleri de bağışladı.''
[Tahric:] Elbani: Sahih (el-İrva' 1/231; Sahih Ebu
Davud 530; er-Ravdu'n-nadir 1076); Şuayb: İsnadı Müslim'in şartınca sahih.
Ahmed 2/419; Ebu Davud 517; Tirmizi 207.
Ebu Hatim der ki:
"Afv" ile "Gufran" arasındaki fark, afv Yüce Allah'ın cehennemi
hak edenlere yapacağı bir ihsandır. Böylesi bir afv onları azaba maruz
bırakmadan -böylesi bir azaptan Allah'a sığınırız- gerçekleşebileceği gibi,
basit bir şekilde azaba maruz bıraktıktan sonra lutfetmeyi dilemesiyle ya da
birilerinin şefaatiyle oradan çıkararak da olabilir. Gufran ise Yüce Allah'ın
razı olması demektir. Yüce Allah cehennemi hak eden kişileri lutfederek
cehenneme sokmayabilir, ancak ğufran cehennemi hak eden birine ihsan şeklinde
gerçekleşmez.
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in Zamanında Okunan Ezanın Vasfı
1673- Saib b. YezTd der
ki: "(Cuma günü) ezanı, Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Ebu
Bekr ve Ömer zamanlarında ikişer ikişerdi. Osman zamanında insanlar çoğalınca
Osman, Zevra üzerinde de ezan okuması için birini görevlendirdi.''
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 998); Şuayb:
İsnadı Buhari'nin şartınca sahihtir. Ahmed 3/450; Buhari 912; Ebu Davud 1087;
Tirmizi 516; Nesai 3/100; İbn Mace 1135.
Mustafa'nın (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) Zamanında Okunan Kametin Vasfı
1674- ibn Ömer der ki:
"Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) zamanında ezanın lafızları
ikişer defa tekrarlanır, kametin lafızları ise birer defa söylenirdi. Ancak
kamet getirilirken arada "Kad kameti's-salatu, Kad kameti's-salatul"
söylenirdi. Kamet getirildiğini işittiğimiz zaman abdest alıp namaza
giderdik.''
[Tahric:] Elbani: Hasen (Sahih Ebu Davud 527); Şuayb:
İsnadı kavidir. Ahmed 2/85; Ebu Davud 510; Nesai 2/3; Darimi 1/270; Bak hadis
no: 1677.
1675- Enes der ki:
"Bilal'e ezanların lafızlarını ikişer defa, kametin lafızlarını ise birer
defa söylemesi emredildi.''
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 525); Şuayb:
İsnadı Buhari ve Müslim'in şartlarına göre sahihtir. Ahmed 3/103; Buhari 605; Müslim
378/5; Ebu Davud 508; Nesai 2/3; Darimi 1/271; Bak hadis no: 1676, 1678.
Ebu Hatim der ki: Bunu
Şu'be'den Ebu Halife dışında güvenilir biri olan Muhammed b. Eyyub er-Razi de
rivayet etti
Enes'in "Bilal'a
Emredildi" Sözüyle Başkasını Değil Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'i Kastetmesi
1676- Enes bildiriyor:
"Bilal'e ezanların lafızlarını ikişer defa, kametin lafızlarını ise birer
defa söylemesi emredildi."
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 525); Şuayb:
İsnadı Buhari ve Müslim'in şartlarına göre sahihtir. Ahmed 3/189; Buhari 607;
Müslim 378; Ebu Davud 509; İbn Mace 729; Darimi 1/270; Bak hadis no: 1675.
"Kad
Kameti's-Salatu" Lafzı Dışında Kametin Diğer Lafızlarının Tekli Olması
1677- Abdullah b. Ömer
der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) döneminde ezan (lafızları)
ikişer ikişer ve kamet (lafızları) da "Kad Kameti's-Salat" kısmı
hariç birer birer (okunur) idi.''
[Tahric:] Elbani: Hasen; Şuayb: İsnadı kavidir. Bak
hadis no: 1674.
Ebu Hatim der ki:
Buradaki Ebu Cafer, Kufe'deki Ensar mescidinin imamı olup adı, Muhammed b.
Müslim b. Mihran b. el-Müsenna'dır. Ebu'l-Müsenna'nın adı ise Müslim b.
el-Müsenna'dır.
Bilal'a Ezanın Sözlerini
ikişer, Kametinkini ise Birer Kez Söyleme Emrini Başkasının Değil Bizzat
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in Vermiş Olması
1678- Enes'in
bildirdiğine göre Müslümanlar namaz vakitlerini bir şeyle haber vermek
istediler. Bunun üzerine Bilal'e ezanın sözlerini çifter, kameti de tek lafızla
okuması emredildi.
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: İsnadı Müslim'in
şartınca sahih. Bak hadis no: 1675.
Haberin Anlamını
çarpıtan Hadis Ilmi Cahilinin Aksine Bilal'a Ezanın Sözlerini ikişer,
Kametinkini ise Birer Kez Söyleme Emrini Muaviye'nin Değil Bizzat Resulullah'ın
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) Verdiğini Bildiren Haber
1679- Abdullah b. Zeyd
anlatıyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) insanları namaza toplamak
için vurulacak / çalınacak bir çan kullanılmasını emretti.
(Abdullah b. Zeyd der
ki:) Ben uyurken, üzerinde (altlı üstlü) iki yeşil giysi olan ve elinde çan
taşıyan bir adam bana geceleyin (rüyamda) geldi. Ben, (ona):
"Ey Allah'ın kulu!
Bu çan! satıyor musun?" diye sordum. O da, (bana): "Onunla ne
yapacaksın?" dedi. Ben de: "Onunla namaza çağrıda bulunacağım"
dedim. Adam: "Bundan daha hayırlısını sana göstersem olmaz mı?" dedi.
Ben de: "Olur (göster)" dedim. Adam: "Namaza çağıracağın zaman
şöyle dersin: Allahu Ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber. Eşhedu en
la ilahe illallah, Eşhedu en la ilahe illallah. Eşhedu enne Muhammeden
Resulullah, Eşhedu enne Muhammeden Resulullah. Hayye ale's-Salat, Hayye
ala's-Salat. Hayye ale'l-Felah, Hayye ale'I-Felah. Allahu Ekber, Allahu Ekber,
La ilahe illallah: Bu adam biraz bekledi, sonra da şöyle dedi: "Namaz için
kamet getireceğin zaman şöyle dersin: Allahu Ekber, Allahu Ekber, Eşhedu en la
ilahe illallah, Eşhedu enne Muhammeden Resulullah, Hayye ale's-Salat, Hayye
ale'l-Felah, Kad kameti'sSalat, Kad Kameti's-Salat, Allahu Ekber, Allahu Ekber,
La ilahe illallah."
Sabahladığımda,
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e gittim (ve gördüğümü O'na anlattım).
Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bu, Yüce Allah'ın
izniyle (görülen) hak bir rüyadır. Kalk, Bilal'e git ve gördüğün şeyi ona öğret
ki o şekilde ezan okusun! Şüphesiz o senden daha gür / güzel seslidir"
buyurdu.
Ben de kalkıp Bilal'e
gittim ve ona ezanı öğrettim, o da bu şekilde ezan okudu. Ömer b. el-Hattab,
Zevra'daki evinde iken Bilal'in sesini işitince hemen ridasını çekerek geldi ve:
"Muhammed'i hak ile gönderen (Allah'a) yemin ederim ki, onun gördüğünün
aynısı bana da gösterildi" dedi. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): "Bu durumda Allah'a hamd edilir" buyurdu.
[Tahric:] Elbani: Hasen sahih (Sahih Ebu Davud 512);
Şuayb: İsnadı kavidir. Ahmed 4/43; Ebu Davud 499; Tirmizi 189; İbn Mace 706;
Darimi 1/268, 1/269.
Mekruh Görenin Aksine
Ezanda Terci' Yapmanın Emredilmesi
1680- Ebu Mahzure'nin
himayesinde yetişen bir yetim olan Abdullah b. Muhayrız bildiriyor: Ebu
Mahzure'ye: "Şam'a gitmek istiyorum. Belki orada senin ezanını bana
sorarlar. Bana anlatır mısın?" dediğimde, Ebu Mahzure:
"Evet" dedi ve
şöyle devam etti: "Bir grupla birlikte yola çıktık. Huneyn'e giden yolun
bir yerine ulaştığımızda Huneyn'den dönen Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) ile karşılaştık. Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) müezzini
yanında ezan okumaya başladı. Biz biraz da uzakta olduğumuz için müezzinin
sesini biraz da istihza ile taklit ediyorduk. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) sesimizi işitince: "işittiğim bu sesin sahibini kim tanır?"
diye sorunca bizi yanına getirdiler. Gelip önünde durduk. Allah Resulü
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "içinizden sesi en yüksek çıkan
kimdi?" diye sorunca, oradakilerin tümü beni gösterdi ki doğruyu
söylemişlerdi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) onları gönderip beni
yanında tuttu. Bana: "Kalkıp ezan oku!" buyurunca kalktım. En nefret
ettiğim şey de benden istediği ezan okumam idi. Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) önünde ezan okumak üzere kalktığımda Allah Resulü (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) ezanı nasıl okumam gerektiğini bizzat kendisi şu şekilde söylemeye
başladı: "Şöyle de: ‘‘Allahu Ekber, Allahu Ekber! Eşhedu en la ilahe
illallah, Eşhedu en la ilahe illallah! Eşhedu enne Muhammeden Resulullah,
Eşhedu enne Muhammeden Resulullah!’‘ Sonra bir daha başa dön (terd' yap) ve
sesini uzatarak ‘‘Eşhedu en la ilahe illallah, Eşhedu en la ilahe illallah!
Eşhedu enne Muhammeden Resulullah, Eşhedu enne Muhammeden Resulullah! Hayya
ale's-salat, Hayya ale's-salat! Hayya ale'l-felah, Hayya ale'l-felah! Allahu
Ekber, Allahu Ekber! La ilahe illallah!’‘ de."
Ezanı bitirdikten sonra
beni yanına çağırdı ve içinde gümüş bulunan bir kese verdi. Sonra bana:
"Allah sana bereketler versin" buyurdu. Ona: "Ey Allah'ın
Resulü! Beni ezan okumakla görevlendir" dediğimde, Allah Resulü
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bu görevi sana verdim" buyurdu. O
sırada Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) karşı olan tüm nefretim gidip
yerini sevgiye bıraktı. Daha sonra Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
Mekke valisi olan Attab b. Useyd'e geldim ve Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) ezanı Mekke'de okumam konusundaki emrini ona bildirdim.
ibn (üreye dedi ki:
Ailemden birçok kişi ibn Muhayrız'in bu hadisini bana Ebu Mahzure'den haber
verdi.
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 518); Şuayb:
İsnadı hasendir. Ahmed 3/409; Ebu Davud 503; Nesai 2/5; İbn Mace 708; Bak hadis
no: 1681, 1682.
Mubah Olan ihtilaflardan
Olmaları Dolayısıyla Ezanda Terci' Yapmanın ve Kameti de ikişerli Okumanın
Emredilmesi
1681- Ebu Mahzure der
ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bana ezanı on dokuz kelime ve
kameti de on yedi kelime (olarak) öğretti: "Allahu Ekber, Allahu Ekber,
Allahu Ekber, Allahu Ekber. Eşhedu en la ilahe illallah, Eşhedu en la ilahe
illallah! Eşhedu enne Muhammeden Resulullah, Eşhedu enne Muhammeden Resulullah!
Hayya ale's-salat, Hayya ale's-salat! Hayya ale'l-felah, Hayya ale'l-felah!
Allahu Ekber, Allahu Ekber! La ilahe illallah!"
"Kamet ise
şöyledir: Allahu Ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber. Eşhedu en la
ilahe illallah, Eşhedu en la ilahe illallah Eşhedu enne Muhammeden Resulullah,
Eşhedu enne Muhammeden Resulullah, Hayya ala's-salat, Hayya ala's-salat, Hayye
ale'l-felah, Hayye ale'l-felah, Kad Kameti's-Salat, Kad Kameti's-Salat, Allahu
Ekber, Allahu Ekber, La ilahe illallah."
[Tahric:] Elbani: Hasen sahih (el-İrva' 246; Sahih Ebu
Davud 517); Şuayb: İsnadı hasendir. Ahmed 3/409; Müslim 379; Ebu Davud 502;
Tirmizi 192; Nesai 2/4; İbn Mace 709; Bak hadis no; 1680.
Ezanda Terci' Yapacak
Müezzinin, ilk iki Şahadeti Alçak Sesle ve Bunların Öncesiyle Sonrasını ise
Yüksek Sesle Okumasının Gerekmesi
1682- Ebu Mahzure der
ki: Ben: "Ey Allah'ın Resulü! Bana, ezanın okunuş usulünü öğret"
dedim. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) başımın önünü
okşadı ve şöyle buyurdu: "Sesini yükselterek ‘‘Allahu Ekber, Allahu Ekber,
Allahu Ekber, Allahu Ekber’‘ dersin Sonra alçak bir sesle: ‘‘Eşhedu en la ilahe
illallah, Eşhedu en la ilahe illallah! Eşhedu enne Muhammeden Resulullah,
Eşhedu enne Muhammeden Resulullah’‘ dersin. Sonra şahadette sesini yükseltip
‘‘Eşhedu en la ilahe illallah, Eşhedu en la ilahe illallah! Eşhedu enne
Muhammeden Resulullah, Eşhedu enne Muhammeden Resulullah’‘ dersin. Hayya
ala's-salat, Hayya ala's-salat, Hayya ale'l-felah, Hayya ale'l-felah. Eğer
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 517); Şuayb:
Hadis tarikleriyle sahihtir. Ahmed 3/408; Ebu Davud 504, 505; Tirmizi 191;
Nesai 2/3; Bak hadis no: 1680.
Namaz için Okunan Ezanı
Duyan Kimse Ne Söyler?
1683- 1950- Hz. Aişe'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) müezzinin ezanı
(teşehhüdü) söylediğini işitince: "Ben de, ben de" derdi.
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 538); Şuayb:
İsnadı Müslim'in şartınca sahih. Ebu Davud 526.
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in "Ben de! Ben de!" Sözünün Açılımı
1684- isa b. Talha der
ki: Muaviye'nin yanındaydık. Ezan okunmaya başlayıp da müezzinin "Allahu
Ekber, Allahu Ekber" dediğini işitince Muaviye de: "Allahu Ekber
" dedi. Müezzin: "Eşhedu en la ilahe illallah" deyince. Muaviye:
"Ben de şahadet ederim" dedi. Müezzin: "Eşhedu enne Muhammeden
Resulullah" deyince, Muaviye: "Ben de şahadet ederim" dedi. Ezan
bittikten sonra da: "Ezan sırasında Hz. Peygamber'in (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) böyle dediğini işittim" dedi.
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: İsnadı Buhari'nin
şartınca sahihtir. Ahmed 4/91; Buhari 612; Darimi 2/272; Bak hadis no: 1687,
1688.
Müezzinin Söylediklerini
Tekrar Eden Kimsenin Cennete Girmeyi Hak Etmesi
1685- Ömer b.
el-Hattab'ın bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurdu: "Müezzin, ‘‘Allahu Ekber, Allahu Ekber!’‘ deyince sizden biri,
‘‘Allahu Ekber, Allahu Ekber!’‘ derse, sonra müezzin ‘‘Eşhedu en la ilahe
illallah’‘ deyince o, ‘‘Eşhedu en la ilahe illallah’‘ derse, müezzin ‘‘Eşhedu
enne Muhammeden Resulullah’‘ deyince o, ‘‘Eşhedu enne Muhammeden Resulullah’‘
derse, müezzin ‘‘Hayya ale's-salat’‘ deyince o, ‘‘La havle vela kuvvete illa
billah’‘ derse, müezzin: ‘‘Hayya ale'l-felah’‘ dediği zaman, kendisi de: ‘‘La
havle vela kuvvete illa billah’‘ derse, müezzin ‘‘Allahu Ekber, Allahu Ekber!’‘
deyince o, ‘‘Allahu Ekber, Allahu Ekber!’‘ derse, müezzin ‘‘La ilahe illallah’‘
deyince o ‘‘La ilahe illallah’‘ derse, cennete girer."
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 539); Şuayb:
İsnadı Müslim'in şartınca sahih. Müslim 385; Ebu Davud 527.
Ezanı Duyan Kimseye
Müezzinin Sözlerini Tekrarlamasının Emredilmesi
1686- Ebu Said
el-Hudri'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurdu: "Ezanı işittiğiniz zaman müezzinin söylediklerini tekrar edin.''
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 535); Şuayb:
İsnadı Buhari ve Müslim'in şartlarına göre sahihtir. Muvatta 1/67; Ahmed 3/6;
Buhari 611; Müslim 383; Tirmizi 208; Nesal 2/23; İbn Mace 720; Darimi 1/272.
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in "Müezzinin Söylediklerini" Sözüyle Ezanın Tümünü
Değil Bazı Bölümlerini Kastetmesi
1687- Muhammed b. Amr,
babasından, o da dedesinden bildiriyor: Muaviye'nin yanındayken müezzin:
"Allahu Ekber, Allahu Ekber!" deyince, Muaviye de: "Allahu
Ekber, Allahu Ekber!" dedi. Müezzin: "Eşhedu en la ilahe
illallah!" deyince, Muaviye: "Allah'tan başka ilah olmadığına şahadet
ederim" dedi. Müezzin: "Eşhedu enne Muhammeden Resulullah!"
deyince, Muaviye:
"Muhammed'in
Allah'ın Resulü olduğuna şahadet ederim" dedi. Müezzin:
"Hayya
ale's-salat!" deyince, Muaviye: "La havle vela kuvvete illa
billah" dedi. Müezzin: "Hayya ale'l-felah!" deyince, Muaviye
yine: "La havle vela kuvvete illa billah" dedi. Müezzin: "Allahu
Ekber, Allahu Ekber! La ilahe illallah!" deyince, Muaviye de: "Allahu
Ekber, Allahu Ekber! La ilahe illallah!" dedi. Sonunda da:
"Resulullah da
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu şekilde yapardı" dedi.
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Nesai 2/25); Şuayb:
Ravileri Sahih ricalidir. Ahmed 4/98; Nesai 2/25; Darimi 1/273; Bak hadis no:
1684.
Ezanı Duyan Kimsenin
"Hayya Ale's-Salat" ve "Hayya Ale'I-Felah" Dışında
Müezzinin Sözlerini Tekrar Etmesinin Müstehaplığı
1688- Mucemmi' b. Yahya
el-Ensarı bildiriyor: Ebu Umame b. Sehl'in yanına oturdum. Ezan okuyan müezzin
gelip "Allahu Ekber, Allahu Ekber!" deyince, Ebu Umame de iki defa
tekbir getirdi. Müezzin "Eşhedu en la ilahe illallah!" deyince, Ebu
Umame de şahadet getirdi. Müezzin "Eşhedu enne Muhammeden
Resulullah!" deyince, Ebu Umame de bu şekilde şahadet getirdi, sonra bana
dönüp: "Muaviye b. Ebı Süfyan'ın bana bildirdiğine göre Hz. Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) öyle yaparmış" dedi.
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: İsnadı Müslim'in
şartınca sahih. Ahmed 4/95; Buhari 914; Nesai 2/24; Bak hadis no: 1684.
Ezanı Duyduğunda Yüce
Allah'ın Safiy (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Kuluna Makam-ı Mahmud'u Dileyenin
Kıyamette Şefaati Hak Etmesi
1689- Cabir der ki:
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Ezanı duyup
da bittikten sonra: ‘‘Şu eksiksiz davetin ve kılınacak olan namazın rabbi olan
Allahım! Muhammed'e vesile'yi ve fazıleti ihsan et. Onu vaad ettiğin Makam-ı
Mahmud'a eriştir'' diyen kişi, kıyamet gününde şefaatime nail olur."
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 540; Tahricu
Fıkhi's-sire 385); Şuayb: İsnadı Buhari'nin şartınca sahihtir. Ahmed 3/354;
Buhari 614; Ebu Davud 529; Tirmizi 211; Nesai 2/26; İbn Mace 722.
Ezanı işittiğinde Yüce
Allah'ın Peygamberi Mustafa (Sallallahu aleyhi ve Sellem) için Vesile'yi
Dileyen Kimsenin Kıyamette Şefaate Hak Kazanması
1690- Abdullah b. Amr'ın
bildirdiğine göre kendisi Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurduğunu
işitmiştir: "Müezzin; ezan okurken işittiğinizde onun söylediklerini aynen
söyleyin ve bana salavat getirin. Kim bana bir kere salavat getirirse, Allah o
kişiye on kere salat (rahmet) eder. Sonra bana vesileyi dileyin. Vesile;
Cennet'te bir derecedir ki, Allah'ın kullarından sadece bir kula layıktır. Onun
da ben olmamı temenni ederim. Kim bana vesileyi dilerse kıyamet günü kendisine
şefaatim helal olur."
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 536; el-İrva'
1/259); Şuayb: İsnadı Müslim'in şartınca sahih. Müslim 384; Ebu Davud 523;
Nesai 2/25; Bak hadis no: 1692.
Arapların Bazen
"Aleyhi" Edatını "Lehu" Anlamında, "Lehu" Edatını
da "Aleyhi" Anlamında Kullanması
1691- Abdullah b. Amr der
ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Müezzini ezan
okurken işittiğinizde onun söylediklerini aynen söyleyin ve bana salavat
getirin. Bana bir kere salavat getiren hiç kimse yoktur ki, Allah o kişiye on
kere salat (rahmet) etmesin, Sonra bana vesileyi dileyin. Vesile; Cennet'te bir
menzildir ki, Allah'ın kullarından sadece bir kula layıktır. Onun da ben olmamı
temenni ederim. Kim bana vesileyi dilerse kıyamet günü kendisine şefaatim helal
olur.''
[Tahric:] Elballi: Sahih; Şuayb: İsnadı Müslim'in
şartınca sahih. Müslim 384; Ebu Davi'ıd 523; Bak hadis no: 1690.
Bu Hadisi Abdurrahman b.
Cübeyr'in Abdullah b. Amr'dan işitmediğini iddia Edenin Kavlini çürüten Haber
1692- Abdullah b. Amr'ın
bildirdiğine göre kendisi Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurduğunu işitmiştir: "Müezzini ezan okurken işittiğinizde onun
söylediklerini aynen söyleyin ve bana salavat getirin. Kim bana bir kere
salavat getirirse, Allah o kişiye on kere salat (rahmet) eder. Sonra bana vesileyi
dileyin. Vesile, Cennet'te bir menzildir ki, Allah'ın kullarından sadece bir
kula layıktır. Onun da ben olmamı temenni ederim. Kim Allah'tan benim için
vesileyi dilerse kıyamet günü kendisine şefaatim helal olur."
[Tahric:] Elbani: Sahih; Şuayb: İsnadı Müslim'in
şartınca sahih. Ahmed 2/168; Tirmizi 3614; Bak hadis no: 1690.
Ezanı işittiğinde
Allah'ın Vahdaniyetine, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Risaletine,
Rab Olarak Allah'a, Din Olarak da islam'a Razı Olduğuna şahadet Eden Kişiye Allah'ın
Mağfiret Etmesi
1693- Amir b. Sa'd b.
Ebı Vakkas'ın, babası Sa'd'dan bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Müezzinin ezanını işitip de ‘‘Allah'tan
başka ilah olmadığına, tek ve ortaksız olduğuna, Muhammed'in O'nun kulu ve
Resulü olduğuna ben de şahadet ederim. Rab olarak Allah'a, din olarak da
islam'a ve Resulü olarak Muhammed'e (Sallallahu aleyhi ve Sellem) razı olduk’‘
diyen kişinin geçmiş günahları bağışlanır."
[Tahric:] Elbani: Sahih (Sahih Ebu Davud 537); Şuayb:
İsnadı Müslim'in şartınca sahih. Ahmed 1/181; Müslim 386; Ebu Davud 525;
Tirmizi 210; Nesai 2/26; İbn Mace 721.
Ezanı işittiğinde Üstte
Vasfedildiği Şekilde Sözler Söyleyen Kimsenin imanın Tadını Alması
1694- Abbas b.
Abdilmuttalib'in bildirdiğine göre kendisi Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Rab olarak Allah'a, din olarak islam'a, peygamber olarak
Muhammed'e razı olan kişi, imanın tadına varır" buyurduğunu işitmiştir.
[Tahric:] Elbani: Sahih (Muhtasar Müslim 25); Şuayb: İsnadı
Buhari ve Müslim'in şartlarına göre sahihtir. Ahmed 1/208; Müslim 34; Tirmizi
2623.
Ezanı işittiğinde
Müezzinin Sözlerini Tekrarlayanın Duasının Kabul Göreceğinin Umulması
1695- Abdullah b. Amr
bildiriyor: Bir adam: "Ey Allah'ın Resulu! Muezzinler faziletçe bizi
geçtiler" dedi. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Onların (ezan okurken) söylediklerini sen de söyle (ezanın) sonuna
erdiğinde de iste, istediğin verilir" buyurdu.
[Tahric:] Elbani: Hasen sahih (Sahih Ebu Davud 536);
Şuayb: İsnadı hasendir. Ahmed 1/172; Ebu Davud 524.
ikisi Arasında Yapılan
Duanın Reddolunmayacağı için Ezan ile Kamet Arasında Çokça Dua Etmenin
Müstehaplığı
1696- Enes (b. Malik)'in
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmaktadır:
"Ezan ile kamet arasında yapılan dua, kabul olunur. Dolayısıyla siz de dua
ediniz."
[Tahric:] Elbani: Sahın (Sahih Ebu Davud 534); Şuayb:
İsnadı sahihtir. Ahmed 3/155; Ebu Davud 521; Tirmizi 212.
Sonraki
sayfa için aşağıdaki link’i kullan: