KETEBE İLEYYE FULAN
''Falan kimse bana
yazdı'' manasına gelen bir tabir olup, hadis tahammül yollarında MUKATEBE
metoduyla alınan hadislerin edasında kullanılır. Şeyh rivayet hakkına sahip olduğu
hadislerden bir kısmını talebeye kendi el yazısıyla yazar gönderir. Bir
başkasına talebe adına yazdırmasıda mümkündür. Mukatebe yoluyla hadis rivayet
edenler isnadlarında veya musannef eserlerinde 'ketebe ileyye fulan'
dediklerinde 'haddesena fulan' demiş gibi olurlar. Bazende ahberani bihi
fulanun mukatebeten (kitabeten) dedikleri de olur.
İbnu's-Sallah'a göre
ketebe ileyye fulan ibaresi icazeti kuvvetle iş'ar eder. Eğer icazeti ifade
eden bir ibare ile birlikte kullanılmamışsa manen icazet manası verir. (ulum,
154)
Ayrıca aynı tabirin ravi
ile şeyhi arasında mülakata delalet ettiği de söylenmiştir. Nitekim Buhari'nin
sahihinde uyguladığı mülakat şartına aykırı olarak şeyhi Muhammed b. Beşşar'dan
mukatebe yoluyla aldığı bir hadisi 'ketebe ileyye Muhammed b. Beşşar diyerek
(Buhari 7 / 227) nakletmesi buna delil sayılmıştır. Kullandığı ifadenin
mulakata delalet ettiğine kani olmasaydı kullanmazdı.