TASLİYE:
Asıl itibariyle salat
(dua) ve selam okumak anlamını veren “salla” dört harfli mezid fiilinin mastarı
olup Hz. Peygamber üzerine salavat getirmek demektir.
Hz. Peygamber S.A.V.'e
dua mahiyetinde salat ve selam okumanın aslı kur'an-ı kerim'e dayanır. Şu ayet
bu konudadır:=
“Allah, peygamber (in) e
salat eder. Melekler de ederler. Ey iman edenler! Siz de ona çokça salât ve
selâm edin.” Hz. Peygamber de kendisine salat okunup selam verilmesini öğüüemiş
ve yapılış şeklini öğretmiştir. Namaz kadelerinde okunan “et Tahiyyât” ile
“Allâhumme salli” ve “Allâhumme bârik” duaları bir anlamda salât ve selâmdır.
Hz. Peygamber'e salat ve
selam okumanın çeşitli şekilleri vardır. En kısa şekli
“Allâhumme salli alâ
Muhammed” demektir.
Hadis ilimlerinde
tasliye, “Salla'llahu aleyhi ve sellem” cümlesine denir. Hadisler yazılırken
Hz. Peygamber'in ismi geçen yerlerde kısaca salla'llahu aleyhi (Allah ona salat
etsin) veya sallallahu aleyhi ve sellem (Allah ona salat ve selam etsin)
cümlelerinden birini yazmak muhaddisler arasında adet haline glemiştir. Hadis
meclislerinde görev yapan mustemlînin vazifeleri arasında tasliye de vardır.
İbnu's-Salâh, hadis
yazanların dikkat etmeleri gereken hususlar arasında tasliyeye de yer vermiş,
“bundan gafil olanlar büyük bir manevi nasipten mahrum kalırlar” demiştir. Ona
göre tasliye, ravinin duasıdır. Rivayet edeceği bir söz olmamakla birlikte
yazılması, aslında bulunması şartına bağlı da değildir. Bu demektir ki, hadis
yazanlar kopya ettikleri nüshada Hz. Peygamber'in isminin geçtiği her yerde
“salla'llahu aleyhi ve sellem” denilmemiş dahi olsa kendi yazdıkları nüshaya bu
dua cümlesini eklemelidirler. İster çeşitli vesilelerle dille söylensin,
isterse hadisleri yazarken yazı ile yazılsın, Allah Resulüne salât ve selâm
okumanın faziletine dair selefin salih alimlerinden pek çok gönül erlerini
hayran bırakan rivayetler nakledilmiştir.