MAKTU
Kesmek kat etmek
anlamına gele ''kata'a'' kök fiilinden ism-i mef'ul olup kesilmiş kesik
demektir. Hadis usulünde sahabeden sonraki tabi'i lerin sözleri veya fiilleridir.
Bir diğer ifadeyle maktu' hadis, isnadı tabi'iye kadar uzanan, tabi'ide kalarak
daha ileriye gidemeyen hadistir. Kısacası tabi'ilerden gelen ve onlara ait
sözlerden veya fiillerden ibaret haberlere çoğunlukla maktu' denir. Muhammed b.
Sirin'in şu güzel sözü maktu'ya güzel bir örnektir.
''Şu Hadis ilmi yokmu,
dindir din. O halde dininizi kimden aldığınıza dikkat edin. (Müslim mukaddimesi
5.bab)
İbnu's-Salah'ın
kaydettiğine göre maktu, İmam Şafii ve ed-Derakutni tarafından isnadı muttasıl
olmayan munkati' manasına kullanılmıştır. Ne var ki her iki alim'in maktu
ıstılahını , hadis ıstılahlarının alimler arasında iyiden iyiye yerleşmeye
başlamasından önce isnadı muttasıl olmayan munkati'manasına kullandıkları
anlaşılıyor; zira hadis ıstılahları istikrar kazanınca maktu yukarıda verilen
manasına munkati' ise Nebi sallallahu aleyhi ve sellem'e nisbet edilmekle
birlikte isnadında inkıta' bulunan hadisler manasına kullanılmıştır. Nitekim
el-Hatibu'l-Bağdadi EL-CAMİ isimli eserinde tabi'ilere ait bazı rivayetleri
naklettikten sonra ''Bu maktu'
hadislerdendir'' demiş, bir yerde de ''maktu hadisler isnadı tabi'ilerde
kalanlardır'' tarifini vermiştir.
Hadis ıstılahlarını
istikrar kazanmış manalarıyla tarif eden İbnu's-Salah, maktu ile munkati'
ıstılahlarının aynı olmadığına işaret etmekte maktunun ayrıca ele alacağı
munkati'den ayrı olduğunu belirtmektedir. (ulum, 42)
Ayrıca Bakınız: