HABER - AHBAR

Sözlükte: Herhangibir olay, nesne veya konuya dair elde edilen bilgi ve türkçe manasıyla haber anlamına gelir.

Terim olarak Hadisle eş manalıdır; Hadis demektir ve Hz. Nebi s.a.v., Sahabe ve Tabiundan nakledilen rivayetlere denir. Buna göre gerek isnad Hz. Nebi s.a.v. e ulaşan Merfu', gerek Sahabiye varan Mevkuf, gerekse Tabii ye erişen Mektu, bütün rivayetlere Haber adı verilir. Bu tarife göre Haber, Hadisten daha şumullu addedilmiştir; zira Hadis, sadece Hz. Nebi s.a.v. ile ilgili rivayetler olduğu halde, haberin şumulüne Hadislerle beraber Sahabe ve Tabiundan, hatta daha sonrakilerden nakledilen rivayetler de dahildir. Her Hadis haberdir; fakat her Haber Hadis değildir; bir diğer ifadeyle Haber umumidir. Hadis ise, Hz. Nebi s.a.v. e ait hususi bir haber türüdür.

Bununla beraber bazı Hadisçiler Hadis ile haberin birbirinden farklı olduklarını ileri sürerek az önceki tarifte olduğu gibi Hz. Nebi s.a.v. den Merfu' rivayetlere Hadis, buna karşılık Sahabe ve Tabiinden nakledilenlere haber demişlerdir. Bu tarifte Hadis ile Haber birbirlerinden tamamen ayrılmıştır. Aralarında hiçbir ilgi yoktur. Nitekim Hadisle meşgul olanlara Muhaddis denildiği halde tarih gibi şeylerle uğraşanlara ahbari denmiştir.

İster Hz. Nebi s.a.v.'in söz, fiil ve takrirlerinden ibaret Hadis şeklinde olsun, isterse Sahabe ve Tabiin ile daha sonraki tabakalrdan birine mensub birinden rivayet edilenler olsun, haberler tariklerine, öteki değişiyle Ravilerin sayısına göre Mütevatir, meşhur ve ahad olmak üzre üç kısma ayrılırlar, bunların herbiri hakkında kendi başlıklarında yeterli bilgi var.