61- Mümtahine
suresinden tefsir edilen ayetler.
بسم الله
الرحمن
الرحيم حدثنا
بن أبي عمر
حدثنا سفيان
عن عمرو بن
دينار عن
الحسن بن محمد
هو بن الحنفية
عن عبيد الله
بن أبي رافع
قال سمعت علي
بن أبي طالب
يقول بعثنا
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم أنا
والزبير
والمقداد بن الأسود
فقال انطلقوا
حتى تأتوا
روضة خاخ فإن فيها
ظعينة معها
كتاب فخذوه
منها فائتوني
به فخرجنا
تتعادى بنا
خيلنا حتى
أتينا الروضة
فإذا نحن
بالظعينة
فقلنا أخرجي
الكتاب فقالت ما
معي من كتاب
فقلنا لتخرجن
الكتاب أو
لتلقين
الثياب قال
فأخرجه من
عقاصها قال
فأتينا به
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم فإذا هو
من حاطب بن
أبي بلتعة إلى
ناس من
المشركين
بمكة يخبرهم
ببعض أمر
النبي صلى
الله عليه
وسلم فقال ما
هذا يا حاطب
قال لا تعجل
علي يا رسول
الله إني كنت
أمراء ملصقا
في قريش ولم
أكن من أنفسها
وكان من معك
من المهاجرين
لهم قرابات يحمون
بها أهليهم
وأموالهم
بمكة فأحببت
إذ فاتني ذلك
من نسب فيهم
إن أتخذ فيهم
يدا يحمون بها
قرابتي وما
فعلت ذلك كفرا
ولا ارتدادا
عن ديني ولا
رضا بالكفر
بعد الإسلام
فقال النبي صلى
الله عليه
وسلم صدق فقال
عمر بن الخطاب
رضى الله
تعالى عنه
دعني يا رسول
الله أضرب عنق
هذا المنافق
فقال النبي
صلى الله عليه
وسلم إنه قد
شهد بدرا فما
يدريك لعل
الله اطلع على
أهل بدر فقال
اعملوا ما
شئتم فقد غفرت
لكم قال وفيه
أنزلت هذه
السورة { يا
أيها الذين آمنوا
لا تتخذوا
عدوي وعدوكم
أولياء }
السورة قال
عمرو وقد رأيت
بن أبي رافع
وكان كاتبا
لعلي بن أبي
طالب قال أبو
عيسى هذا حديث
حسن صحيح وفيه
عن عمرو وجابر
بن عبد الله
وروى غير واحد
عن سفيان بن
عيينة هذا
الحديث نحو هذا
وذكروا هذا
الحرف وقالوا
لتخرجن
الكتاب أو لتلقين
الثياب وقد
روي أيضا عن
أبي عبد
الرحمن بن
يحيى عن علي
نحو هذا
الحديث وروى بعضهم
فيه فقال
لتخرجن
الكتاب أو
لنجردنك
Ali b. ebî Tâlib
(r.a.)’den rivâyete göre, şöyle demiştir:
Rasûlullah (s.a.v.),
ben, Zübeyr ve Mıkdat b. Esved’i göndererek dedi ki:
Gidiniz “Hah” bahçesine vardığınız
da orada bir kadın bulacaksınız üzerindeki mektubu alıp bana getiriniz buyurdu.
Biz de çıktık, atlarımız bizimle koşturuyordu. Nihayet o bahçeye geldik ve
birdenbire yolcu kadınla karşılaştık bunun üzerine mektubu çıkar dedik.
Ben de mektub falan yok
dedi. Biz de ya mektubu çıkaracaksın veya üzerinden elbiseleri çıkaracaksın
dedik. Bunun üzerine mektubu saç örgülerinin arasından çıkardı. Mektubu,
Rasûlullah (s.a.v.)’e getirdik. Bir de gördük ki mektup Hatıb b. Beltea’dan
Mekke’deki bazı müşrik kişilere gönderilmiş. Hâtıb müşriklere Nebi (s.a.v)’in
bazı işlerini bildiriyor.
Rasûlullah (s.a.v.),
Ey Hâtıb bu Nedir? diye
sordu. Hâtib:
Ey Allah’ın Rasûlü!
hakkımda hüküm vermek için acele etme ben Kureyş’e sığıntı olarak gelip
yerleşen biriyim. Gerçek Kureyşli değilim. Sizin beraberinizdeki olan
muhâcirlerin ise mallarını ve ailelerini koruyacak hısımları var. Ben bu
Kureyş’in nesebinden olmadığım için onlara bir iyilikte bulunmak istedim ki bu
yüzden benim yakınlarımı korusunlar. Bu işi kafir olduğum için veya dinimden
döndüğüm için veya küfre razı olduğumdan dolayı yapmış değilim.
Bunun üzerine, Nebi
(s.a.v),
Doğru söyledi buyurdu.
Ömer b. Hattâb ise;
Ey Allah’ın Rasûlü! Beni
bırak ta şu münafığın başını uçurayım. Nebi (s.a.v) şöyle buyurdu:
O, Bedir gazasına
katılmıştır, ne biliyorsun? Belki de; Allah, Bedire katılanlara bakmış ve
onlara:
“Dilediğinizi yapın, Ben
sizi affetmişimdir,” buyurmuştur. İşte, Mümtahine sûresi 1. ayet, Hâtıb b.
Beltea hakkında inmiştir;
“Ey iman edenler! Benim
de düşmanım, sizin de düşmanınız olan kimseleri dost edinmeyin. Onlar size
gelen gerçek mesajı inkâr ettikleri, Rabbiniz olan Allah’a inandığınızdan
dolayı, Rasulünü ve sizi yurdunuzdan sürüp çıkardıkları halde, siz onlara sevgi
belirterek mektup ulaştırıyorsunuz. Eğer benim yolumda savaşmak ve benim rızamı
kazanmak için savaşa çıktınızsa, içinizde onlara sevgi mi besleyip
gizliyorsunuz? Oysa ben sizin gizlediğinizi ve açığa vurduğunuz herşeyi
bilirim. Sizden kim böyle yaparsa, gerçekten o doğru yolun ortasında, şaşırıp
sapıtmıştır.”
İzah:
(Buhârî, Cihâd;
Müslim, Fedail-üs Sahabe)
Amr dedi ki: İbn ebî
Rafi’i gördüm, Ali b. ebî Tâlib’in katibi idi.
Tirmizî: Bu hadis
hasen sahihtir.
Bu konuda Amr ve Câbir
b. Abdullah’tan da hadis rivâyet edilmiştir. Pek çok kişi bu hadisi Sûfyân b.
Uyeyne’den buradaki gibi rivâyet etmiş olup râvîler hadisteki şu bölümü
aktarmışlardır: “Ya mektubu çıkarırsın veya elbiselerini atarsın.”
Bu hadis aynı zamanda
Ebû Abdurrahman b. Yahya’dan, Ali’den yukarıdaki hadise benzer şekilde rivâyet
edilmiştir.
Bazıları bu hadiste
“Ya mektubu çıkaracaksın ya da elbiseni soyacağız” demişlerdir.