49- GİZLENEN BİR KULLUĞUN
AÇIĞA ÇIKMASI
حدثنا محمد
بن المثنى
حدثنا أبو
داود حدثنا أبو
سنان
الشيباني عن
حبيب بن أبي
ثابت عن أبي صالح
عن أبي هريرة
قال قال رجل
يا رسول الله
الرجل يعمل
العمل فيسره
فإذا أطلع
عليه أعجبه
ذلك قال رسول
الله صلى الله
عليه وسلم له أجران
أجر السر وأجر
العلانية
Ebû Hureyre (r.a.)’den
rivâyete göre, şöyle demiştir: Bir adam Ey Allah’ın Rasûlü! dedi: “Bir kimse
bir amel işler ve onu kimse görmesin diye gizli tutar sonradan onu
başkalarından öğrenince hoşlanır.” Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: “O
kimseye iki mükafat vardır; biri amelin gizlediği için gizlilik sevâbı
başkalarına örnek olacağı için açıkça yapılma sevâbı.”
Diğer tahric: İbn
Mâce, Zühd
قال أبو عيسى
هذا حديث حسن
غريب وقد روى
الأعمش وغيره
عن حبيب بن
أبي ثابت عن
أبي صالح عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم مرسلا
وأصحاب
الأعمش لم
يذكروا فيه عن
أبي هريرة قال
أبو عيسى وقد فسر
بعض أهل العلم
هذا الحديث
فقال إذا أطلع
عليه فأعجبه
فإنما معناه
أن يعجبه ثناء
الناس عليه
بالخير لقول
النبي صلى
الله عليه
وسلم أنتم
شهداء الله في
الأرض فيعجبه
ثناء الناس عليه
لهذا لما يرجو
بثناء الناس
عليه فأما إذا
أعجبه ليعلم
الناس منه
الخير ليكرم
على ذلك ويعظم
عليه فهذا
رياء وقال بعض
أهل العلم إذا
أطلع عليه
فأعجبه رجاء
أن يعمل بعمله
فيكون له مثل
أجورهم فهذا
له مذهب أيضا
Tirmizî: Bu hadis
hasen garibtir. A’meş ve başkaları Habîb b. ebî Sabit’den ve Ebû Salih’den
mürsel olarak rivâyet etmişlerdir. A’meş’in arkadaşları bu rivâyetlerinde Ebû
Hüreyre’yi zikretmemişlerdir.
Tirmizî: Bazı ilim
adamları bu hadisin “Sonra onu başkalarından öğrenince hoşuna gider” sözünü
şöyle tefsir etmişlerdir: Bu kişinin yaptığı bu gizli amelin insanlar
tarafından hayırla anılmasının hoşa gitmesi olduğunu söylemişlerdir. Çünkü
Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: “Sizler; yeryüzünde Allah’ın
şâhidlerisiniz” bu yüzden insanların kendisini övmesinden hoşlanır değilse
hayır işlediğinin insanlar tarafından bilinip bu yüzden kendisine ikram
edilmesi ve kendisine saygı duyulmasından hoşlanıyorsa işte bu gösteriş ve
riyadır. Bazı ilim adamları da şöyle demektedirler. O kimsenin gizli olarak
yaptığı hayır işini başkasından öğrenir ve bu yaptığı şekilde onlarında amel
etmesini ümid ederek bu iş hoşuna giderse bu durumda o kimseye bu şekilde amel
edenlerin sevâbı kadar sevâb vardır. Bu da değişik bir görüştür.