DEVAM: 68- ZENGİN
OLANIN BORCUNU GECİKTİRMESİ ZULÜMDÜR
حدثنا
إبراهيم بن
عبد الله
الهروي قال
حدثنا هشيم
قال حدثنا
يونس بن عبيد
عن نافع عن بن
عمر عن النبي
صلى الله عليه
وسلم قال مطل
الغني ظلم
وإذا أحلت على
مليء فاتبعه
ولا تبع بيعتين
في بيعة
İbn Ömer (r.a.)’den
rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: “Zenginin borcunu
geciktirmesi haksızlık ve zulümdür. Kim de parası ödenmek üzere imkanı olan bir
kimseye havale edilirse ona müracaat etsin, bir satışta iki satış yapma
durumuna düşmesin.”
Diğer tahric: Müslim,
Müsakat; Ebû Dâvûd, Buyu
قال أبو عيسى
حديث أبي
هريرة حديث
حسن صحيح ومعناه
إذا أحيل
أحدكم على ملي
فليتبع فقال
بعض أهل العلم
إذا أحيل
الرجل على ملي
فاحتاله فقد
بريء المحيل
وليس له أن
يرجع على
المحيل وهو
قول الشافعي
وأحمد وإسحاق
وقال بعض أهل
العلم إذا توى
مال هذا بإفلاس
المحال عليه
فله أن يرجع
على الأول
واحتجوا بقول
عثمان وغيره
حين قالوا ليس
على مال مسلم
توى قال إسحاق
معنى هذا
الحديث ليس
على مال مسلم
توى هذا إذا
أحيل الرجل
على آخر وهو
يرى أنه ملي
فإذا هو معدم
فليس على مال
مسلم توى
Tirmîzî: Ebû Hureyre
hadisi hasen sahihtir. Bu hadisin manası şudur: Sizden biriniz güvenilen ve
parası olan birine alacağını alması için havale edilirse bu havaleyi kabul
etsin. Bazı ilim adamları derler ki: Alacaklı kimse imkanı olan ve güvenilen
bir kimseye havale edilirse o da bu havaleyi kabul ederse havale eden borcundan
temize çıkmış olur ve alacaklının havale edene dönme hakkı kalmaz. Şâfii, Ahmed
ve İshâk bunlardandır. Bazı ilim adamları ise; kendisine havale edilen kimsenin
iflas etmesi sebebiyle alacaklı sıkıntıya düşse ilk alacaklı olduğu şahsa
dönebilir. Bu alimler Osman ve başka ilim adamlarının, “Müslüman’ın malının
heder olması mümkün değildir” sözünü delil olarak kabul ederler.
İshâk der ki:
“Müslüman’ın malının heder olması mümkün değildir” hadisinin manası şudur:
Alacaklı başka birine havale edildiğinde onun parası olduğunu zanneder fakat o
züğürt birisidir. İşte bu durumda Müslüman’ın malının heder olması durumu
vardır. Bu hadis böyle durumlarda geçerlidir.