15- ÖLEN KİMSENİN
YIKANMASI
حدثنا أحمد
بن منيع حدثنا
هشيم أخبرنا
خالد ومنصور
وهشام فأما
خالد وهشام
فقالا عن محمد
وحفصة وقال
منصور عن محمد
عن أم عطية
قالت توفيت
إحدى بنات
النبي صلى
الله عليه
وسلم فقال
اغسلنها وترا
ثلاثا أو خمسا
أو أكثر من
ذلك إن رأيتن
واغسلنها
بماء وسدر
واجعلن في
الآخرة
كافورا أو
شيئا من كافور
فإذا فرغتن
فآذنني فلما
فرغنا آذناه
فألقى إلينا
حقوه فقال أشعرنها
به
قال هشيم وفي
حديث غير
هؤلاء ولا
أدري ولعل هشاما
منهم قالت
وضفرنا شعرها
ثلاثة قرون
قال هشيم أظنه
قال فألقيناه
خلفها قال
هشيم فحدثنا
خالد من بين
القوم عن حفصة
ومحمد عن أم
عطية قالت
وقال لنا رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
وابدأن
بميامنها
ومواضع
الوضوء وفي
الباب عن أم
سليم قال أبو
عيسى حديث أم
عطية حديث حسن
صحيح والعمل
على هذا عند
أهل العلم وقد
روي عن
إبراهيم
النخعي أنه
قال غسل الميت
كالغسل من
الجنابة وقال
مالك بن أنس
ليس لغسل
الميت عندنا
حد مؤقت وليس
لذلك صفة معلومة
ولكن يطهر
وقال الشافعي
إنما قال مالك
قولا مجملا
يغسل وينقى
وإذا أنقي
الميت بماء قراح
أو ماء غيره
أجزأ ذلك من
غسله ولكن أحب
الي أن يغسل
ثلاثا فصاعدا
لا يقصر عن
ثلاث لما قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم اغسلنها
ثلاثا أو خمسا
وإن أنقوا في
أقل من ثلاث
مرات أجزأ ولا
نرى أن قول
النبي صلى
الله عليه وسلم
إنما هو على
معنى الإنقاء
ثلاثا أو خمسا
ولم يؤقت
وكذلك قال
الفقهاء وهم
أعلم بمعاني
الحديث وقال
أحمد وإسحاق
وتكون
الغسلات بماء
وسدر ويكون في
الآخرة شيء من
كافور
Ümmü Atıyye (r.anha)’dan
rivâyete göre, şöyle demiştir:
Rasûlullah (s.a.v.)’in
kızlarından biri vefat etmişti. Bunun üzerine:
“Rasûlullah (s.a.v.);
O’nu, tek olarak, üç veya beş gerek duyarsanız daha fazla yıkayın su ve sidr
ile yıkayın sonuncusunda ise kafur veya kafurdan bir parça koyarak yıkayın
işiniz bitince bana bildirin buyurdu. Bizde işimiz bitince bildirdik. Bize
kendi giydiği hıkv denilen elbisesini verdi ve bunu ona iç gömleği yapın
buyurdular.”
Diğer tahric: Buhârî,
Cenaiz; Müslim, Cenaiz
Huşeym diyor ki: Bu
hadisin başka rivâyetlerinde -belki Hişâm’da onlardan olabilir- Ümmü Atıyye
şöyle demiştir: Onun saçını üç örgü halinde yapmıştık. Yine Hüşeym diyor ki:
Zannedersem saçının örgüsünü arka tarafına getirdik dedi ve sözünü şöyle
sürdürdü: Rivâyet edenler arasından Hâlid, Hafsa’dan, Muhammed’den Ümmü
Atıyye’den naklederek şöyle dediler. Rasûlullah (s.a.v.) bize şöyle buyurdu:
“Cenazeyi yıkamaya sağ tarafından ve abdest organlarından başlayın.”
Bu konuda Ümmü
Süleym’den de hadis rivâyet edilmiştir.
Tirmîzî: Ümmü Atıyye
hadisi hasen sahihtir. İlim adamlarının uygulaması bu hadise göredir.
İbrahim Nehaî’den:
Rivâyete göre, şöyle demektedir. Cenaze yıkamak aynen cünüplükten temizlenmek
için yapılan yıkama gibidir.
Mâlik b. Enes der ki:
Bizce cenaze yıkama işinde belli bir sınırlama ve belli bir yoktur. Cenaze
tertemiz yıkanır.
Şâfii der ki: Mâlik kirden
arındırılır ve temizlenir demekle kısa ve özlü konuşmuştur. Düz su veya sabun
karıştırılmış su ile yıkarsa bu gusül yerine geçer. Fakat benim hoşuma giden üç
ve üçten fazla yıkanmasıdır. Rasûlullah (s.a.v.)’in “O’nu üç, beş kere yıkayın”
emrinden dolayı üçten eksik yıkanmamalıdır. Üçten az yıkamakla da kirden
temizlenirse buda yeterlidir. Bizce Rasûlullah (s.a.v.)’in “Üç, beş kere
yıkayın” sözü sınır koymadığı için sadece temizleyin anlamındadır. Fıkıhçılar
da aynı kanaatte olup, hadisin manalarını daha iyi bilirler. Ahmed ve İshâk ta
şöyle demektedirler: Yıkamalar su ve sidr ile olur sonuncusunda ise kafurdan
bir parça atılarak yıkama bitirilmiş olur.